سلامت نیوز:دوران وزارت مرضیه دستجردی  اولین وزیر زن بعد از انقلاب، به دلیل همزمانی با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، اصرار دولت برای فاز دوم هدفمندی، بی پولی وزارت بهداشت به دلیل عدم تخصیص اعتبارات قانونی این وزارتخانه ، تحریم و مسایل ارزی، دوران پرمتلاطمی بود.

به گزارش سلامت نیوز، اولین بحران جدی دوران مدیریت دستجردی، ابطال آزمون دستیاری بود، 29 بهمن سال 88 سی‌وهفتمین دوره آزمون دستیاری از سوی وحید دستجردی باطل و دلیل آن نیز فروش سوالات آزمون دستیاری پزشکی اعلام شد.

وزارت بهداشت در آن زمان اطلاعیه‌ای صادر کرد و آزمون جایگزین در 13 اسفند همان سال برگزار شد. پس از آن بسیاری از نمایندگان مجلس خواستار پاسخگویی وزیر بهداشت شدند و در نهایت اعلام ابطال آزمون را از سوی او یک "عمل شجاعانه و مردانه" توصیف کردند.

یک سال بعد، 8 آبان ابلاغیه ای بر صفحه پایگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت قرار گرفت که حکایت از منحل شدن دانشگاه علوم پزشکی ایران داشت، بدین ترتیب تمام واحدها به دو دانشگاه دیگر یعنی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتقل شد. اتفاقی که در مخالفان و منتقدان فراوانی را به صف کشید.

اما مشکلات وزیر و وزارتخانه او زمانی بیشتر شد که موضوع هدفمندی یارانه ها مطرح شد. او از ابتدا مخالف این طرح بود، تا اینکه رئیس دولت قول سه هزار میلیارد تومان بودجه در سال 90 برای حل مشکلات این بخش را داد. در آخرین روزهای سال 90 پس از 11 ماه چشم انتظاری درحالیکه این بودجه می توانست بخش زیادی از تبعات هزینه بار هدفمندی یارانه ها و افزایش 800 برابری هزینه بیمارستان های دولتی را جبران کند، این بودجه سر از وزارت راه در آورد و همین اولین چالش وزیر را با دولت رقم زد.

از همین رو اعلام کرد که اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها بر حوزه سلامت آثار منفی دارد، درصورتی این تاثیرات منفی بر حوزه بهداشت و سلامت بی تاثیر خواهد بود که مبالغی از درآمد حاصل از هدفمندی یارانه‌ها به حوزه بهداشت و درمان و تامین اجتماعی مردم اختصاص یابد.در کنار این مشکلات، تحریم هم سبب دامن زدن به کمبود دارو در کشور شد .

اوایل سال 91 بود که دستجردی بعد از افزایش قیمت دارو و کمبود آن، لب به اعتراض گشود و گفت: "سال گذشته قیمت دارو به طور متوسط حدود 9 درصد افزایش یافته و برای سال جاری نیز افزایشی این چنینی پیش بینی می‌شود." اما داروخانه داران به افزایش 60 تا 70 درصدی قیمت ها برای دارو در همان سال به خاطر نوسانات ارز اعتراض کردند و بازهم گوش دولت بدهکار نبود. موضوع هر روز جدی تر می شد تا جایی که درآبان سال 91 منوچهر اسماعیلی، نوجوان 15 ساله هموفیلی در دزفول به خاطر نبود دارو جان خود را از دست داد.

مدتی بعد و همزمان با انتقادات خانم وزیر از تعلق نگرفتن ارز مرجع به دارو و تجهیزات پزشکی، رئیس سازمان غذا و دارو از تعلق گرفتن ارز ۱۲۲۶ تومانی به لوازم آرایشی، غذای سگ، زین اسب، دسته بیل و... بجای دارو خبر داد.

از سوی دیگر بی توجهی این وزارتخانه به نظارت بر مراکز بیمارستانی دولتی و خصوصی، ناتوانی در دریافت بودجه های کافی برای بیمارستان های دولتی از سوی دولت، اعلام تعرفه های درمانی غیر واقعی و رشد زیر میزی در کنار تورم و افزایش هزینه ها سبب شد تا هزینه های درمانی پرداختی از جیب مردم از  54 درصد  به 70 درصد در سال 91 برسد.

وزیر که دوست نداشت میدان را برای مخالفان خالی کند خود را «پزشک خانواده» خواند و خواست برنامه پزشک خانواده را که از ابتدای برنامه سوم توسعه یعنی اوایل دهه 70 زمزمه های آن شنیده می شد و در دولت های گذشته هم به نتیجه نرسید، را اجرا کند. اما کمبود اعتبارات از سوی دولت مانع اجرا شد و این طرح هم نیمه رها شد.

سرانجام شایعات رفتن وزیر رسانه ای شد اما همان زمان محمدرضا رحیمی معاون اول رئیس جمهور اعلام کرد: "دکتر مرضیه وحید دستجردی از جمله بهترین وزرای کابینه، اولین بانوی وزیر در جمهوری اسلامی ایران و مورد حمایت همه جانبه دولت قرار دارد. بنابراین تا زمانی که دکتر احمدی‌نژاد و من هستیم دکتر دستجردی هم به عنوان وزیر بهداشت در کابینه حضور خواهد داشت." با اینحال روز پنج شنبه هفتم دی ماه برکناری او از سوی رئیس جمهور اعلام و محمد حسن طریقت منصوب شد.

دستجردی در حالی با دفترش در طبقه 11 ساختمان وزارتی در شهرک غرب خداحافظی کرد که مشکلات وزارت بهداشت بیشمار بود. او در مورد رفتنش گفت: من آمده بودم که خدمت کنم نیامده بودم که بروم. یعنی بنا داشتم تا آخر بمانم و سعی هم می‌کردم از درگیری‌‌ها تا حدی فرار کنم اما نشد.

هرچند برخی این مشکلات را ناشی از بی توجهی دولت به این وزارت خانه می دانند اما منتقدان سوء مدیریت در وزارت بهداشت را دلیل نداشتن ارز دارویی، کمبود دارو و افزایش هزینه های درمانی عنوان می کنند که وزیر نتوانست راهکاری برای آن داشته باشد.

کشتی به گل نشست
همزمان با برکناری وزیر بهداشت، دکتر محمد حسن طریقت منفرد که از ابتدا هم در دولت دهم، گزینه تصدی گری وزارت بهداشت بود جانشین او شد. او  از زمان روی کار آمدنش تغییرات عمده ای در پست های مدیریتی و روابط عمومی ایجاد کرد و 28 تغییر حاصل روی کار آمدن او تا زمان رای اعتماد گرفتنش از مجلس بود و سرانجام پس از شش ماه سرپرستی،با رای نمایندگان آخرین وزیر بهداشت دولت دهم شد.

او در پاسخ به مشکلات وزارت بهداشت اعلام کرد« کمبود دارویی نداریم، ارز دارو به اندازه اختصاص پیدا کرده و طرح پزشک خانواده اجرا می شود.»

او آمده بود تا طرح پزشک خانواده را اجرا کند و حتی به خبرنگاران تاکید کرد در مدت دو ماه نیز می توان این طرح عظیم را عملیاتی کرد! برنامه پزشک خانواده از سال 84 با شتاب در مناطق روستایی و شهرهای زیر 20 هزار نفر بدون ثبت ویزیت پایه و تشکیل هیچ پرونده الکترونیک سلامتی شروع به کار کرد اما ابتر ماندن آن در سطوح دوم و سوم از یک سو و عدم همراهی وهمگامی سازمان های بیمه گر از سوی دیگر باعث شکست آن شد.

سازماندهی تامین و توزیع و مصرف دارو و تجهیزات پزشکی از دیگر برنامه های مهمی بود که وی برای تصدی وزارت بهداشت ارائه داده بود اما در اجرای این برنامه چنان ضعیف عمل کرد که کمبودهای دارویی در زمان وی 3 رقمی شد.

پس از مدتی وقتی تغییری در قیمت داروها نیفتاد و بحران با حذف ارز مرجع از دارو بیشتر شد، طریقت منفرد پیشنهاد داد دولت ارز مرجع را از دارو حذف کند و ارز مبادله ای اختصاص دهد. با این توجیه که واردکننده ها ترغیب به واردات دارو شوند،  اما باز هم به نتیجه نرسید.

دوره وزارت طریقت منفرد شاید بدترین دوره برای بیماران از لحاظ کمبودهای دارویی و گرانی قیمت داروها باشد.

اوضاع بغرنج دارو تا جایی رسید که بسیاری از بیماران مقابل وزارت بهداشت تجمع کردند و از اینکه نه تنها داروهایشان گران شده بلکه حتی به دلیل نایابی قادر به تهیه داروهای مورد نیاز خود نبوده و دوره درمانی شان به تعویق افتاده است.در این شرایط ترخیص 165 میلیون یورو دارو از گمرک هم مشکل را حل نکرد.

البته در کنار مدیریت ناصحیح در حوزه دارو احیای مجدد دانشگاه علوم پزشکی ایران که به اعتقاد بسیاری اقدامی سیاسی تلقی شد نیز انتقادات فروانی داشت.

هنوز مشکل دارو حل نشده بود که واردات برنج‌های آلوده شایعه شد .اما  طریقت منفرد، اعلام کرد: دوستان ما در سازمانهای مربوطه یعنی سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد منتظرند تا نمونه‌های لازم که درباره ‌آنها صبحت می‌شود، به دستشان برسد تا آنها را آزمایش کنند و بعد بتوانند اظهار نظر کنند. اما هیچ اظهارنظری از سوی وزارتخانه به طور رسمی در این باره اعلام نشد. 

پایان کار
سرانجام دولت دهم در شرایطی وزارت بهداشت را تحویل داد که کمبود دارو و گرانی آن، پرداختی بالا از جیب مردم و نابسامان بودن وضعیت بیمارستانها بیداد می کرد. در این شرایط، همزمان با انتخابات دور جدید مجلس خبر از ثبت نام این دو وزیر هم شنیده می شود.

در این باره حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت می گوید: دکتر دستجردی در دوران وزارت خود با مشکلات فراوانی مواجه شد و دولت هم همکاری نکرد اما کمیسیون بهداشت براساس اطلاعاتی که بدست آورد از وزیر بهداشت گله‌مند بود که چرا اولویت‌بندی‌های درستی برای حل مشکلات انجام نداد.

او در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز می افزاید: امیدوارم او به عنوان نماینده مستقل بتواند به مجلس راه پیدا کند تا با آگاهی از مشکلات بتواند به وزارت بهداشت کمک کند.

او ادامه می دهد: نمایندگان کمیسیون با وجود مشکلات و بی برنامه گی های دکتر دستجردی از او راضی بودند اما جانشین او نتوانست عملکرد مثبتی ارائه کند.

شهریاری امیدوار است در دوره بعد نمایندگان با تخصص و بدور از وابستگی از هر حزب و دسته ای بتوانند به مجلس راه پیدا کنند تا نمایندگان واقعی مردم برای حل مشکلاتشان باشند.