سلامت نیوز: ١٨سال پیش بود كه یكی از روزهای پایانی بهمنماه به عنوان روز بدون خودرو نامگذاری شد؛ روزی كه به خاطر آلودگی فصل سرما، غباری تیره شهر را گرفته بود و نفس كشیدن برای مردم سخت شده بود و مردم از خودشان میخواستند كه با استفاده نكردن از خودروی شخصی در روزهای سرد آلوده زمستان ٧٦، مجالی برای تنفس اكسیژن به همدیگر بدهند. این نامگذاری تا آنجا اهمیت یافت كه محیط زیست استان تهران، در ٢٩ دی ماه ٧٧ یك سال پس از نامگذاری روز بدون خودرو، با نامگذاری این روز به عنوان روز هوای پاك، فعالیتهای خود را حول این محور با هماهنگی شركت كنترل كیفیت هوا با تشكیل ستاد هوای پاك آغاز كرد.
به گزارش سلامت نیوز، البته پیشینه آلودگی هوای شهر تهران و در ادامهاش شهرهای بزرگ كشور، به امسال و سال گذشته برنمیگردد، حتی به سالی كه ٢٩ دی ماه شد روز هوای پاك هم برنمیگردد. به سالهای دهه ٥٠ برمیگردد و شاید پیش از آنكه تازه تعداد خودروها در شهرها رو به افزایش گذاشته بود و داشت مدرنیته پایش را در شهرهای دیگر هم باز میكرد. اما تعداد خودروهای یك میلیون و ٢٠٠ هزار تایی آن سالها كجا و ١٧ میلیون خودروی حال حاضر كجا. به قول وزیر راه و شهرسازی، پیشبینی شده است در دو دهه آینده تعداد خودروها به ۵۰ میلیون دستگاه هم برسد. این پیش بینی، حكایت از فاجعهای میدهد كه در آیندهای نزدیك تهران و دیگر شهرها را غیرقابل سكونت میكند.
لایحه جامع كاهش آلودگی هوا كه ١٠ ساله بود، در دولت نهم و دهم به باد فراموشی سپرده شد. مصوبهای هم در دولت دهم تدوین شد اما بازهم فقط تدوین شد. دولت یازدهم با شعار حمایت از محیط زیست وارد میدان شد و قول پیگیری وعدههایش را هم داد. هیات دولت، در اردیبهشت سال گذشته، مصوبهای دیگر برای كاهش آلودگی هوا در كل كشور تدوین كرد و در طول این یك سال و اندی، در حال اجرا در دستگاههای مرتبط است. اما آنچه مردم در آسمان تهران و شهرهای دیگر چون اراك، اصفهان، مشهد، تبریز، كرج و اهواز میبینند، جز غبار خاكستری و بعضا سیاهی نیست كه همه شهر را احاطه كرده است. تدوین مصوبه دولت به تنهایی نمیتواند آسمان شهر را صاف كند، همتی عالی میطلبد و هماهنگی وسیع بین دستگاهی.
نخستین اقدام بزرگ و موثر متولی هوای شهرها، سازمان محیط زیست، اصلاح سیستم سوخت خودروها بود؛ بنزین و گازوییل. سوختی كه در دولت پیش استفاده میشد، سوختی تركیبی از بنزین و سوخت پتروشیمی بود كه میزان بنزناش سربه فلك میكشید. با اصلاح بنزین و ارتقای آن به یورو٤، در شهرها، و اصلاح گازوییل در برخی شهرها به یورو٤، قدم بزرگی در این مسیر برداشته شد؛ قدمی كه میتوان از آن به عنوان نقطه آغاز به خوبی یاد كرد، اما تنها نقطه آغاز است و كافی نیست و نبود.
همكاری مجلس در این میان، به عنوان قوه قانونگذار، برای تصویب هرچه سریعتر لایحه هوای پاك كه همچنان در نوبت بررسی است، از اقداماتی است كه مجلس به عنوان نهاد مسوول و كمككننده باید وارد شود. صرف عملكردهای سازمان محیط زیست به تنهایی نمیتواند گرهی از هوای ورودی به ریههای مردم بگشاید، از قوه مقننه تا مجریه تا وزارتخانهها و سازمانها تا خود مردم، همه باید در این ماجرا سهیم باشند. شاید باید بازهم رییس سازمان محیط زیست مانند سال اول شروع به كار دولت، با همان ادبیاتی كه با خودروسازان سخن میگفت، با بقیه متولیان هم سخن بگوید و مهلتی به آنها بدهد تا وظایف خود را به سرانجام برسانند. معصومه ابتكار، اما اینبار جدیتر از قبل اعلام كرده كه با دستگاههای متخلف در آلودگی هوا مماشات نخواهد كرد. از نگاه او، تمامی دستگاهها باید به اجرای تعهدات خود در كاهش آلودگی هوا پایبند باشند. پایش مستمر خطوط تولید خودرو، خروجی صنایع و سوخت توزیعی در كشور به ویژه كلانشهرها، موضوعاتی است كه ابتكار قرار است با دقت و بدون مماشات آنها را دنبال كند.
اولویت و اهمیت محیط زیست، مبحثی كه دیگر فانتزی محسوب نمیشود، را در دولت یازدهم میتوان بیشتر از پیش لمس كرد. اینكه برای نخستین بار در برنامه ششم توسعه كشور یك فصل فرابخشی محیط زیستی دیده شده و بر این اساس هدفگذاریهای ملی، بینالمللی و اهداف توسعه پایدار در آن دیده شده است، یكی از مصداقهای این اولویت قایل شدن است.
در مصوبه جدید در حال اجرا هم، آلایندههای جدیدی مانند فورانها، فلزات سنگین و اكسیدهای ازت كه شاخصهای بسیار مهمی در آلودگی هوا هستند، دیده شده است. براساس این مصوبه به صنایع شش ماه فرصت داده شد تا استانداردها را اعمال كنند و بعد از آن اجرای این استانداردها برای سنجش سازمان محیط زیست، ملاك خواهند بود.
برداشته شدن تحریمها هم گام مهمی جهت به روز كردن صنایع، وارد كردن تكنولوژیهایی چون فیلتر دوده برای اگزوز خودروها و به روز كردن استانداردها و همگام شدن با استانداردهای جهانی خواهد بود.
در گفتوگویی كه با معاون انسانی رییس سازمان حفاظت محیط زیست داشتیم، به همه محورهای اشاره شده پرداختهایم. دكتر سعید متصدی، به مشكلات و موانعی كه بر سرراه رسیدن به هوای پاك است، اشاره كرده و به تفصیل به آنها پرداخته است.
برنامه جامع كاهش آلودگی هوا كه در سالهای ریاست دكتر ابتكار بر سازمان حفاظت محیط زیست تدوین شده بود و قرار بر اجرای ١٠ ساله داشت، عمرش به اجرا در دولت هشتم نرسید. دولت نهم هم به برنامه توجهی نكرد و به گفته دكتر ابتكار، به اجرا نرسید. آن برنامه جامع در دولت یازدهم چه سرنوشتی پیدا كرد؟ آیا قرار است برنامههایتان در ادامه همان برنامه باشد و عملی شدن آن را ببینیم یا برنامه جدیدی در دستور كار است؟
بحث آلودگی هوا را از سالهای دهه ۵۰ داشتیم، نخستین سمینار هم در این زمینه در دهه ۵۰ تشكیل شده بوده اما متاسفانه قضیه آلودگی هوا در شهرها همیشه به صورت غیرفعال بود و برنامهریزی مبتنی بر رویداد بوده، یعنی اگر رویدادی پیش میآمد فعالیتی صورت میگرفت و اگر رویدادی اتفاق نمیافتاد، فعالیتی هم صورت نمیگرفت. این روند تا سالهای ۷۷ ادامه یافت تا دولت آقای خاتمی. در دولت ایشان، برنامه و برنامهریزی، مبنای فعالیت بود و اكثر فعالیتهای دولتی بر اساس برنامههای تصویب شده و تدوین شده صورت میگرفت و پیش میرفت. لذا بر اساس مطالعاتی كه در ارتباط با شهر تهران بود، چه مطالعاتی كه سوئدیها انجام داده بودند، چه مطالعاتی كه جایكا انجام داده بود و چه آنهایی كه فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران انجام داده بود باعث شد در سالهای ٧٨- ٧٧ برنامه جامع كاهش آلودگی هوای تهران به تصویب دولت برسد. این برنامه در هفت محور از جمله محورهای خودروهای فرسوده، معاینه فنی، بحثهای مربوط به آموزش، مشاركت در این برنامه تدوین و تصویب شد. از سال ۷۹ عملكرد سازمان حفاظت محیط زیست و بحثهای مربوط به كاهش آلودگی هوا به طور برنامهریزی شده و مصوب هیات دولت تا سال ۸۴ ادامه داشت. تا آن سال برخی برنامهها پیشرفت صددرصدی داشت از جمله معاینه فنی، استانداردسازی خودروها كه این دو بحث پیشرفت صد درصدی داشتند و برخی برنامههای مربوط به راهاندازی مترو و حمل و نقل عمومی هم درصدهایی را به خود اختصاص داده بودند. زمان اجرای این برنامه از سال ۷۹ تا ۸۹ بود. اما مسالهای كه پیش آمد، این بود كه از سال ۸۴ با توجه به تغییری كه در سیستم دولتی رخ داد، اجرای این برنامه به فراموشی سپرده شد تا سال ۹۲ كه فعالیتهای كاهش آلودگی هوا در كلانشهرها و شهر تهران فاقد برنامه شد، یعنی برنامهای وجود داشت اما اجرا نشد.
البته ما در آن سالها از سال ۷۷ تا ۸۴، برنامه جامع كاهش آلودگی كلانشهرهای دیگر را هم تدوین كرده بودیم كه به سهم خود داشت اجرا میشد، اما متاسفانه از سالهای ۸۴ تا ۹۲ هیچ گونه عملیات برنامهریزی شدهای در آلودگی هوا اجرایی نشد. از آنجایی كه مهلت برنامه كاهش جامع آلودگی هوای تهران در سال ۸۹ تمام شده بود، سال ۹۰، دولت دهم مصوبهای برای راهكارهای كاهش آلودگیها در كلانشهرها داشت كه تا سال ۹۲ برنامه مصوب شده بود، اما آن هم اجرایی نشد. از سال ۹۲ كه دولت یازدهم سركار آمده بود، مجددا نظام برنامهریزی و بحث پیشرفت فعالیتها مبتنی بر برنامه را شروع كرد، اما وقتی بررسی كردیم دیدیم كه نهتنها برنامه جامع كاهش آلودگی هوا كه تصویب شده بود، اجرا نشده بود، بلكه خود برنامهای كه دولت قبل، تحت عنوان راهكارهای كاهش آلودگی هوای تهران داده بود، هم اجرا نشده بود. از مهرماه سال ۹۲ شروع كردیم با توجه به اینكه مهلت برنامه قبلی تمام شده بود، برنامه جدید با عنوان راهكارهای كاهش آلودگی هوای كشور ارایه شد كه هم موارد عقب افتاده برنامه جامع شهرهای مختلف در آن هشت سال را پوشش میدهد و هم اینكه نگاهی دارد به آینده و اقداماتی كه نواقص برنامههای قبلی را پوشش دادیم. این برنامه در ۹ محور و ۳۵ فعالیت تدوین شد كه در
۹ اردیبهشت سال ۹۳ به تصویب هیات دولت رسید. این برنامه در حال حاضر، با جدیت توسط سازمانهای دولتی و نظارت سازمان محیط زیست در حال اجراست.
یكی از موارد شاخص در برنامه جدید، بحث سوخت است كه تاكنون در هیچ یك از برنامههای كاهش آلودگیها ذكر نشده بود. این بحث هم در یك سال و خوردهای گذشته اجرایی شد. در كلانشهرها شاهد توزیع سوخت یورو۴ هستیم، هم در مورد بنزین و هم گازوییل. برنامه بعدی، استانداردسازی خودروها بود كه در سال ۸۴ كه استاندارد خودروهایمان یورو۲ بود قرار شد تا سالهای ۸۷ به یورو ۴ تبدیل شود. امروز شاهد استاندارد یورو۵ باید میبودیم، در حالی كه این ارتقا همچنان روی یورو۲ مانده بود. ما موفق شدیم در شهریور ۹۳ با یك سال تلاش، عقبافتادگی هشت ساله را جبران كنیم. امروز خودروهای ما استاندارد یورو۴ دارند. اقدامات دیگری از جمله یكپارچهسازی معاینه فنی، افزایش گاز در نیروگاهها، بحثهای آموزشی، مشاركت، توسعه سیستم حمل و نقل عمومی، بحثهایی بود كه در این برنامه دیده شده، بخشهای عمدهای انجام شده، میتوانم بگویم كه الان برنامه داریم و روی زمانبندی آن داریم پیش میرویم.
فشاری كه سازمان محیط زیست به وزارت نفت برای اصلاح سوخت و رساندن آن به استانداردهای مورد نظر داشت را اگر در بخشهای دیگر هم وارد میكرد، زودتر از اینها میتوانستیم به هوای سالمتر برسیم. چرا سازمان در مواردی چون جمعآوری خودروهای فرسوده یا نصب فیلتر دوده روی خودروها فشاری مانند سوخت و استانداردسازی خودروها كه به خودروسازان وارد كرد را به سازمانهای مربوطه وارد نمیكند تا هرسال در فصل سرما شاهد حجم آلودگی در كلانشهرها نباشیم؟
اقدامات بسیار زیادی در این خصوص انجام شده، تنها سوخت نبوده كه این اتفاق برایش افتاد. در هشت سال بین سالهای ۸۴ تا ۹۲ تقریبا اكثر نیروگاههای ما سوخت مایع استفاده میكردند و مصرف گازشان كمتر از سوخت مایع بوده. ما با توجه به برنامه مصوب دولت كه در حال اجرایش هستیم، شاهد این هستیم كه میزان مصرف سوخت مایع ۳۳ درصد كاهش یافته و مصرف گاز ۱۸ درصد افزایش یافته. این اختلاف هم به خاطر بازسازی نوسازی نیروگاهها بوده. در حال حاضر سیكل تركیبی جزو برنامه وزارت نیرو است. در مورد برخی نیروگاههای كشور، شیر مازوتشان پلمب شده. نیروگاههای تبریز، منتظر قائم كرج و نیروگاههای بعثت تهران از نیروگاههاییاند كه در حال حاضر همه سیستمهایشان گازسوز شده است. این تلاش عمدهای بوده كه بر اساس برنامه مصوب دولت انجام شد. بحثهای دیگری در این زمینه انجام شده از جمله بحث خودروهای فرسوده كه آن هم بر اساس مصوبات دولت دنبال شد. در سال گذشته شاهد خروج ۳۵۰ هزار خودروی فرسوده بودیم كه ركورد خروج سالانه خودروی فرسوده در كشور محسوب میشود. بحث خروج خودروهای فرسوده از سال ۸۲ شروع شد اما این خروج، ركوردش مربوط به سال ۹۳ است. اما من قبول دارم كه معضل به وجود آمده اگر در هشت سال گذشته طبق روالی كه در سالهای ۷۹ تا ۸۴ داشت پیش میرفت، ما امروز شاهد وضعیت بسیار بهتری بودیم. در آن سالها، ما فقط سه ماه از سال را سوخت مایع مصرف میكردیم. اما در سالهای ۸۴ تا ۹۲ اكثر روزهای سال در نیروگاههایمان از سوخت مایع استفاده میكردیم.
بر اساس اعلام سازمانهای مربوطه، بیشترین حجم آلودگی شهرها مربوط به منابع متحرك است و شاید سهم كمتری را برای منابع غیرمتحرك از جمله منابع خانگی یا نیروگاهها قائل شد. در خصوص این آلایندهها چه فشاری میتوانید به ارگانها و سازمانها برای كاهش آلودگی هوا بیاورید؟
در خصوص منابع متحرك، دو كار بسیار خوب انجام شده. از سالهای ۸۴ تا ۹۲، استاندارد خودروها یورو ۲ بوده كه امسال به یورو ۴ رسیدند. البته در آن هشت سال، اسما خودروها استاندارد یورو۴ داشتند، اما امروز شاهد یورو ۴ واقعی هستیم. موتوسیكلتهای ما امروز به استاندارد یورو ۳ رسیدند، خودروهای دیزلی هم كه استانداردشان یورو۳ بود، از اول مهرماه سال ۹۵ِ، یعنی حدود هفت، هشت ماه دیگر، موتوسیكلت كاربراتوری در ایران نخواهیم داشت. این خودش قدم بسیار مهم و ارزشمندی در جهت كاهش آلودگی هواست. هر موتوسیكلت استاندارد، معادل پنج خودرو آلودگی تولید میكند. لذا حرفم این است كه روی منابع متحرك هم كار شده است، كما اینكه روی منابع ثابت هم كار شده. در حال حاضر داریم روی منابع خانگی كار میكنیم و طرح هوشمندسازی موتورخانهها و معاینه فنیشان در دست كار است. به شكل پایلوت ۲۰۰ مورد را پیش بردهایم تا اشكالات و نقایص مرتفع شود تا شاهد كاهش آلودگی از این بخش باشیم.
این استاندارد یورو۴ خودروها و یورو۳ موتورها كه از آن سخن میگویید چقدر واقعی ست؟ مثلا خودروی پرایدی كه تولید میكنیم چقدر استاندارد است؟ اصلا میتوان گفت خودروهای داخلی به این استاندارد نزدیك اند؟
در دولت قبل اعلام شده بود كه خودروهایمان یورو۴ است، استانداردها موارد جانبی دارند كه اگر رعایت نشوند پایداری و ماندگاری سیستم استاندارد انجام نمیشود. در دولت قبل استانداردی كه اعلام شده بود، فقط بحث كنترل اگزوز خودروها بود. در شرایط خاص و بسیاری از تستهای تضمینكننده یورو۴ را انجام نمیدادند. ما دو كار عمده كردیم، یكی بحث افزودن سنسور دوم اكسیژن روی خودروهای تولیدی كشور بود و دیگری فعالسازیای او بیدی بود كه سیستم تشخیصی آلایندگی خودرو را دارد و سنسور دوم اكسیژن هم روی كنترل كانتالیبست تاثیر میگذارد. این دو قطعه در حال حاضر روی كل خودروهای كشور وجود دارند. بر اساس تولیدات خودروسازان تست میشوند. با اطمینان میگویم امروز، خودروهای ما استاندارد یورو۴ دارند و این اعمال نظارت در كشور اجرا میشود. در مورد خودروهای دیزلی، بحث عمده آنها، پارتیكلها و ذرات معلقند كه اقدام دولت، نصب فیلتر روی آنها بود. امیدواریم طبق زمانبندی انجام بشود. به عنوان مثال، امروز هر وانت و سواری دیزلی كه دارد تولید یا وارد میشود، باید فیلتر داشته باشند. از ورود خودروهای دیزلی بدون فیلتر جلوگیری میكنیم كه در كاهش ذرات نقش پررنگ دارد.
چه زمانی قرار است این نظارت بر نصب فیلترعملی شود؟
در مورد برخی خودروها، از اول آذرماه امسال عملی شده، بقیه خودروها هم طبق برنامه زمانبندی دولت از سال آینده انجام میشود.
قرار بود ابتدا صرفا برای خودروهای سنگین و اتوبوسها و مینیبوسها انجام شود.
برای اتوبوسها، مینیبوسها و خودروهای سنگین و همه تولیدات كشور اعم از وانت و سواری از الان به بعد الزامی است. الزام از آذرماه امسال عملی شده است. اجازه تولید به خودروهای بدون فیلتر نمیدهیم. اینها همه طبق مصوبه دولت دارد انجام میشود. طبق همان داریم عملیات نظارتی را انجام میدهیم. اشكالی در مورد بحث تحریمها بود كه باعث شد فیلتری كه در داخل كشور تولید نمیشد و نیاز به وارداتش بود، با مشكل مواجه شود. پیشبینی ما این بود این قطعه از تحریمها خارج شود اما این اتفاق نیفتاد. با بررسیها و اقدامات شركتهای خودروسازی، توانستند این فیلترها را روی سیستمهایشان بیاورند. الان هم با آزاد شدن و برداشتن تحریم، رشد بیشتری به خود میگیرد. خارج از مصوبه دولت، طبق زمانبندیای كه دولت دارد اعمال میكند، نوبت نظارت بر فیلتر وانت و خودروی سواری رسیده است. در مورد مینیبوس، اتوبوس و خودروهای سنگین هم نوبت نظارت بر آنها در راه است.
فكر میكنید شاخصهای آلودگی در آینده نزدیك تكان میخورد؟
آلودگی هوای تهران و كشور مساله مهم زیستمحیطی است و سابقهای حدود ۴۰ و خوردهای سال دارد. با اقداماتی كه انجام میشود، حتما با مساله كاهش مواجه خواهیم بود. كاهشی كه در سال ۹۳ هم داشتیم، در ادامه بحث سوخت و خودروها در سال گذشته همراه شد كه ۴۴ روز وضعیتمان را بهتر از سال گذشته كرد. در برخی شهرها، روزهای سالممان سه برابر افزایش داشت. اما فارغ از همه اینها، یك نقشی را نباید فراموش كرد، آن هم نقش مردم و همه دستگاهها در این زمینه است. در هر سیستمی، حتی بهترین سیستم، در صورت استفاده زیاد یا غلط از آن، با مشكل مواجه میشویم. میزان آلودگی تولید شده در اثر سهلانگاری و بیتوجهی هركدام از این بخشهای جامعه شدنی خواهد بود. تردد خودروی شخصی یا تكسرنشین، در سیستم حمل و نقلمان زیاد است. این برمیگردد به فرهنگ و علایق مردم و اینكه چقدر مردم خودشان را در كاهش آلودگی هوا دخیل میدانند. مسلما اگر درصدی كه از خودرو شخصی استفاده میكنند، تبدیل شوند به درصدی كه از حمل و نقل عمومی استفاده میكنند، قطعا كاهش بیشتری خواهیم داشت. همه دستگاهها و مردم در كاهش نقش دارند. باید سعی كنیم نقشهایمان به جای اینكه در تولید آلودگی باشد، در كاهش آن باشد. همه با هم نقش داشته باشیم، قطعا قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود. آلودگی هوا در كشور، دریایی است كه قطرهقطره ایجاد شده،هر كداممان به سهم خودمان و فعالیتی كه انجام میدهیم، قادر خواهیم بود دركاهش آلودگی نقش داشته باشیم. مثلا وقتی خریدی را میشود با دوچرخه یا پیاده انجام داد اگر با ماشین انجام دهیم، در تولید آلودگی دست داشتهایم. یا سفرهای غیرضروری یا عدم كنترل گرمایش داخل خانه یا استفاده از برق. در واقع هر منبعی كه با آن انرژی مصرف میكنیم، از سوختی تولید میشود كه این انرژی را تولید میكند. صرفهجویی در مصرف برق، گاز، كاهش سفرهای غیرضروری و كاهش استفاده از خودروهای شخصی پكیج كاملی است برای پیگیری جدی كاهش. از این طرف هم دستگاههای دولتی باید كمك كنند، با توسعه حمل و نقل عمومی، كه یكی از علل عمدهای كه در شهرهایمان داریم از خودروی شخصی استفاده میكنیم، نقص در سیستم حمل و نقل عمومی است. شهرداریها باید اقدامات بیشتری برای تامین دستگاههای حمل و نقل عمومی و بهبود خطوط داشته باشند. قطعا این، وظیفه خطیری است كه بر عهده شهرداریها نهاده شده. گردش كاریشان و تمام تلاششان باید در جهت رفاه شهروندانشان باشد و دقت كنند اعتبارات بیشتری برای مواردی بگذارند كه اهمیت بیشتری دارد.
اگر بخواهید ١٠ سال آینده را پیشبینی منفی كنید و شرایطی را متصور شوید كه شهرهایمان به حال بدی برسند، چه میبینید؟
اگر برنامههایی كه مصوب دولت است و تمام مواردی كه گفتم به خوبی اجرا كنیم، قطع یقین میدانم در ١٠ سال آینده شاهد هوای پاك در همه شهرهای كشور خواهیم بود. اگر به هر علتی مشاركت بخشها و دستگاههای مختلف و مردم كمتر باشد یا انجام نشود، قطعا همین وضعیت آلودگی هوا را خواهیم داشت.
برش
در دولت قبل استانداردی كه اعلام شده بود، فقط بحث كنترل اگزوز خودروها بود. در شرایط خاص و بسیاری از تستهای تضمینكننده یورو۴ را انجام نمیدادند. ما دو كار عمده كردیم، یكی بحث افزودن سنسور دوم اكسیژن روی خودروهای تولیدی كشور بود و دیگری فعالسازیای او بیدی بود كه سیستم تشخیصی آلایندگی خودرو را دارد و سنسور دوم اكسیژن هم روی كنترل كانتالیبست تاثیر میگذارد. این دو قطعه در حال حاضر روی كل خودروهای كشور وجود دارند.
با اطمینان میگویم امروز، خودروهای ما استاندارد یورو۴ دارند و این اعمال نظارت در كشور اجرا میشود. در مورد خودروهای دیزلی، بحث عمده آنها، پارتیكلها و ذرات معلقند كه اقدام دولت، نصب فیلتر روی آنها بود. امیدواریم طبق زمانبندی انجام بشود.
نظر شما