سلول‌های بنیادی چیستند؟ چگونه و به چه دلیل از آنها استفاده می‌شود؟ اینها سوالاتی هستند كه پاسخ آنها شاید برای بسیاری روشن نباشد.

سلول‌های بنیادی چیستند و چگونه و به چه دلیل از آنها استفاده می‌شود؟

به گزارش  سلامت نیوز به نقل از پایگاه اینترنتی دویچه‌وله (رادیو آلمان)، سلول های بنیادی سلول‌های تشكیل‌دهنده بافت‌ها هستند و امید دانشمندان این است كه بتوان به كمك سلول‌های بنیادی بافت‌های بیمار یا تخریب شده را ترمیم كرد.

سلول‌های بنیادی باقی مانده از توده سلولی هستند كه جنین از آن بوجود آمده است، توده سلولی كه بعد از لقاح در رحم مادر تشكیل می‌شود به سرعت تكثیر پیدا می‌كند و بعد از چند هفته تبدیل به جنین یا یك انسان كوچك می‌شوند.

اما قبل از این تغییر همه سلول‌ها مشابه هم هستند، مجموعه ژنوم موجود درهسته تمامی این سلول‌ها هم مشابه است.

به مرور زمان و با رشد جنین هر دسته از این سلول‌ها با توجه به نوع بافتی كه تشكیل خواهند داد تغییر شكل می‌دهند و دلیل این تغییر شكل این است كه در هر دسته از این سلول‌ها تنها ژن‌های مربوط به بافتی كه تشكیل خواهند داد فعال و سایر ژن‌های موجود در هسته برای همیشه غیرفعال می‌شوند.

اما تعداد بسیار اندكی از این سلول‌ها قابلیت تغییر پذیری خود را حفظ می‌كنند، مانند سلول‌هایی كه ازخون بند ناف جنین پس از تولد گرفته می‌شوند.

این سلول‌ها می‌توانند پس از قرار گرفتن در یك بافت مشخص ژن‌های خود را با بافت مورد نظر تطبیق دهند و بخشی از آن بافت شوند.

امید دانشمندان این است كه بتوان به كمك سلول‌های بنیادی بافت‌های بیمار یا تخریب شده را ترمیم كرد و هر چند كه این نظریه در حد تئوری امیدواركننده به نظر می‌رسد، اما تجربه عملی متخصصان در این مورد بسیار اندك است.

بزرگترین مشكل اینجاست كه این سلول‌ها را تنها می‌توان هنگام تولد از بند ناف جنین جدا و تحت شرایط خاص حفظ كرد، اما عده‌ای از متخصصان معتقدند كه سلول‌های مغز استخوان كه به سلول‌های خون ساز معروفند نیز این قابلیت را در خود حفظ كرده‌اند و می‌توان از آنها برای درمان بیماری‌های مختلف و به ویژه بیماری‌هایی مانند آلزایمر و دیابت كه درمان قطعی ندارند استفاده كرد.

با اینكه هنوز مشخص نیست تا چه حد می‌توان به این روش امیدوار بود، یكی از اولین مراكز پژوهشی- درمانی سلول‌های بنیادی در شهر كلن در آلمان افتتاح شده است.

"پیتر نیچه" یكی از پزشكان مركز كه علاوه بر تخصص در بیمارهای دیابتی مدتها در پروژه‌های تحقیقاتی روی سلول‌های بنیادی كار كرده می‌گوید: " سلول های بنیادی بستر درمانی كاملا تازه‌ای هستند. راهی نو در پزشكی كه بی‌نیاز از داروست و راه بسیار جالبی كه در آن بدن خودش به خودش كمك می‌كند." این متخصصان سلول‌های بنیادی را از مغز استخوان در ناحیه تهیگاه بیرون می‌آورند. در مقایسه با سلول‌های بنیادی جنین كه جدا كردن و حفظ آنها بسیار پر زحمت و پرهزینه است، استفاده از این سلول‌ها بسیار ساده‌تراست.

دكتر نیچه می‌گوید: "این سلول‌ها كشت داده می‌شوند، یعنی اینكه سلول ها ابتدا از مغز استخوان جدا و بعد از آن برای تكثیر كشت داده می‌شوند، به دلیل اینكه به مقدار زیادی از این سلولها نیازمندیم."
پیتر نیچه كه متخصص بیماری دیابت است، معتقد است كه امید درمان بیماران دیابتی با این روش بسیار بالاست.

وی در مورد نتیجه تزریق سلول‌های بنیادی به بیماران دیابتی می‌گوید:
"این سلول‌ها را در پای بیماران دیابتی درون زخم‌های بدخیم تزریق كردیم.

در طول دوره درمان قابل مشاهده بود كه چطور زخم‌ها كوچكتر شده و به مرور بهبود پیدا كردند. نكته‌ای كه ما را امیدوارتر كرده، این است كه در برخی از بیماران متابولیسم قند تا حد قابل توجهی بهتر شده است تا جایی كه بیمار نیازی به مصرف انسولین یا داروهای دیگری نداشته است."
همانطور كه نیچه عنوان می‌كند، تزریق سلول‌های بنیادی در مواردی كاملا موفقیت آمیز بوده است. با وجود این بسیاری از متخصصان معتقدند پیوند این سلول‌ها پیچده‌تر از آنی است كه در مرحله تئوری مطرح می‌شود.

دكتر "كریستوف اشتام" جراح قلب كلینیك دانشگاه "روستوك" كه تاكنون چند بار در پروسه پیوند سلول‌های بنیادی كه از مغز استخوان گرفته شده‌اند، شركت كرده می‌گوید: " ما به طور مشخص نمی‌دانیم كه چه كار می‌كنیم! این را هم نمی‌دانیم كه بعد از پیوند چه اتفاقی خواهد افتاد. با توجه به تجربیاتی كه در این زمینه وجود دارد، مثلا هنگام پیوند این سلولها به قلب احتمال اینكه واقعا از این سلولها سلولهای تازه عضلات قلب تشكیل شود مدام كمتر می‌شود. شاید بتوانیم از این سلول‌ها در رگ‌سازی استفاده كنیم تا با رگهای خونی تازه سلول‌های قلبی خواب رفته، اما هنوز زنده قلب را بیدار كنیم و به تحرك در آوریم."
از سوی دیگر عكس‌العمل بدن در برابر سلول‌های بنیادی تزریق شده به روشنی مشخص نیست و برخی از متخصصان حتی معتقدند استفاده عملی از این سلول ها بر روی بیماران باید ممنوع شود.

"یورگن هرشلر" از موسسه نورون شناسی دانشگاه كلن می‌گوید: "نظراتی وجود دارد كه از نظر كلینیكی و عملی هرگز ثابت نشده‌اند، مثلا بهبودی قطعی. اگر با گذشت زمان اثر مثبت این روش درمانی ثابت نشود، می‌شود به این نتیجه رسید احتمالا تاثیر منفی داشته است."
هرشلر هم مانند بسیاری از محققان علوم پایه معتقد است استفاده از این روش ابتدا در آزمایشگاه و بر روی حیوانات آزمایشگاهی به نتیجه مثبتی برسد.

با وجود این، بسیاری از بیماران حاضرند در روشهای درمانی با استفاده از سلول‌های بنیادی شركت كنند و برای هر جلسه درمانی تا پنج هزار یورو بپردازند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha