سلامت نیوز: متاسفانه در ایران آمار و اطلاعات دقیقی در دسترس پزشكان وجود ندارد در واقع میتوان گفت مطالعات بایاس دارند و قابل استناد نیستند اما آخرین مطالعاتی كه در این رابطه انجام شده حكایت از آن دارد كه در ایران از هر 12زن یك نفر به سرطان پستان بدخیم دچار شده و از هر 4زن یك نفر درگیر بیماریهای پستان اعم از خوش خیم و بد خیم میشود. این در حالی است كه در امریكا از هر 8زن یك نفر به سرطان پستان بدخیم مبتلا میشود.
به گزارش سلامت نیوز ، روزنامه تعادل نوشت: سالهای سخت زندگی را پشتسر گذاشته بود و به گمانش زمان آن رسیده بود كه روزهای آرام و بیدغدغهیی را تجربه كند. اما اتفاقی غیر منتظره در عصر یك روزعادی بهاری توفانی وهمناك به زندگیش انداخت. در حال استراحت بود كه خیلی اتفاقی تودهیی را لامس كرد كه بسیار شباهت داشت به چیزهایی كه شنیده بود. واقعیتش را باور نداشت، احساس خطر، عرق سردی بر تمام بدنش نشانده بود. بدون تردید یك مادر 52ساله توانسته بحرانهای بسیاری را از سر بگذراند اما پذیرا بودن یك مهمان ناخوانده آن هم در شرایطی كه بچهها بیش از گذشته به آرامش نیاز دارند تدبیر خاصی میطلبد. به گفته خودش به سختی عصر را به شب رساند بدون آنكه دیگران را از تلاطم درونش آگاه كند. فردای آن روز قطعا عادی و مثل همیشه نبود. پر از اضطراب و ترس خود را به موسسه بیماریهای پستان رساند. پس از سپری شدن ساعات تلخ انتظار و تحمل فشار روحی كه به تنهایی بارش را به دوش میكشید تا اطرافیان را آشفته نكند جواب آزمایشها همانی نبود كه میخواست.
مینو به سرطان پستان دچار شده بود. بدون آنكه بداند بیماریش در چه مرحلهیی است دختر كنكوری و مادر مسنش را مطمئن كرد كه غده كوچك و درمان قطعی امكان پذیر است. مینو سالها پیش متوجه شده بود فیبروم كیستهایی دارد، مسالهیی كه 80درصد زنان ایرانی با آن مواجهند كه با مصرف داروهای ساده جای هیچ نگرانی برای افراد باقی نمیگذارد؛ اما بیتوجهی به ادامه درمان و تشخیص اشتباه پزشك كه میتوانست همان سالها در لابهلای فیبروم كیستهای عادی تودههای غیرعادی سرطان را تشخیص دهد فصل جدیدی از زندگیش را رقم زد. از دخترش قول گرفت تا خللی در روند درسی و سپری شدن سال كنكور بهوجود نیاید. قول و قرار مادر و دختر به سرانجام رسید. دختر مینو از كنكور به سلامت گذر كرد اما فرآیند درمان به گونهیی نبود كه بیمار و خانوادهاش را راضی كند. پس از برداشته شدن توده اولیه خوشهیی از سلولهای سرطانی به شیوهیی نامهربانانه خودش را نشان داد تا جایی كه اغلب پزشكان این كیس و رفتار سلولهای سرطانی را نادر خواندند. با تجویز پزشكان درمان تهاجمی با مراحل طولانی و سخت شیمیدرمانی آغاز شد. مینو خودش را در روزهای شیمیدرمانی مرده متحركی توصیف میكند كه دردش تنها افتادن ناخن و ریختن مو و مژه نیست. عوارض شدید دارو روزها را سختتر میكند.
قطع عضو نیز مرحله دیگری بود كه سختیهای مسیر درمان را پررنگتر و سیاهتر كرد. موضوعی كه برای مینوی 52ساله كه از همسرش جدا شده و مادر دو فرزند است تنها بحرانی فردی است. بحران از دست دادن آنچه دیگران زنانگیاش میخوانند و ممكن است تو را دچار بحران جنسیت كند. اما برای برخی زنان بیماری كه سرطانشان به قطع عضو منجر شده است میتواند اوضاع وخیمتر بشود. بهویژه آنكه سن ابتلا به سرطان پستان در ایران 10سال كمتر از استاندارد جهانی است. یعنی درست در سالهای اول ازدواج و زمانی كه میخواهی مادری را تجربه كنی...
همراهی برای روزهای سخت
این بحران میتواند منجر به از هم پاشیدن كانون خانواده شود. مردانی كه تاب مقاومت نداشتند و با ناقص دانستن زنانشان خط بطلان بر واژه همسری كشیدند و در مقابل مردانی كه پای به پای زنان بیمارشان جنگیدند تا همراهی را از نو مشق كنند. بدون تردید در این روزها تلاطم توفان سرطان آنقدر جدی و وحشیانه حمله میكند كه مینو یا هر بیمار دیگری در این شرایط گمان نمیكند روزی به ساحل امن برسد. اما همانگونه كه خداوند هم وعده داده بعد از هر سختی آسانی است. حالا 5سالی میشود كه مینو در سلامت كامل زندگی میكند. او یكی از اعضای فعال موسسه سرطان پستان است. موسسهیی كه به همت دكتر آزاده جولایی از متخصصان این حوزه راهاندازی شده است. دكتر جولایی بیمارانش را به عضویت در موسسه دعوت كرد. انجمنی كه اكنون با حضورمتخصصان زنان، جراحان و روانپزشكان و بیماران بهبود یافته بیش از گذشته رسمیت دارد. پزشكان در پی آن هستند تا با به روز رسانی روشها و دستگاههای تشخیص از پیشرفت بیماری در مراحل اولیه جلوگیری كنند و با اطلاعرسانی و آگاهی بخشی به زنان عده بیشتری را نجات دهند.
دست یاری هنرمندان با نمایش فیلمهای واقعی
اما بیماران دیروز و زنان توانمند امروز كه به سلامت از توفان زندگی گذر كردهاند و به قول خودشان انسان دیگری شدهاند در این موسسه گردهم آمدهاند تا شوكها و دردهای مشتركشان را برای هم بازگو كنند و از امید و انگیزه بهبود بگویند. بیمارانی همچون مینو كه تشویشها و بیقراریها را پشتسر گذاشتهاند به بخش انكولوژی بیمارستانها كه بهزعم پرستاران، غمانگیزترین بخش بیمارستان است، میروند تا قرارشان را به بیقراران بخش هدیه كنند و از روزهایی بگویند كه امید كم رنگ بود و یاری كنند تا روزهای سخت زندگی هم گذر كند. مینو و دوستانش به این قرارهای اتاق شیمی درمانی بسنده نكردند. آنها با حمایت آقای عباسی از پیشكسوتان حوزه خبرنگاری كلاسهای نویسندگی را میگذرانند تا كتاب خاطراتشان و روزهای سختی كه پشتسر گذاشتهاند چراغ راه هم دردانشان باشد. با حمایت پوران درخشنده بنا شده تا داستان این زنان با زبان هنر به تصویر درآید.
فاطمه معتمدآریا نیز از دیگر هنرمندانی است كه برا ی تحقق اهداف موسسه تلاش میكند. آخرین اقدامشان هم استفاده از حضور ماماهایی است كه پیشتر مبتلا بودهاند و اكنون در سلامت كامل به خانههای بهداشت محلات میروند تا با غربالگری جدی بار دیگر بر مرحله پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان تاكید كنند. این طرح كه احتمالا در اسفند ماه سال جاری اجرایی میشود فرصتی است برای تمام زنان ایرانی تا به دور از هر گونه ترس یا حتی خجالتی مرحله چكاپ را جدی گرفته و برای پیشگیری از ابتلای زنان جوان به یاری پزشكان بیایند.
تناقضات آماری و دامن زدن به ترسهای عمومی
چندی پیش دكتر هادی زاده، فوق تخصص جراحی پستان و دبیر علمی كنگره پیشگیری و تشخیص سرطان پستان اعلام كرده بود در هر 50دقیقه یك زن در كشور به سرطان سینه مبتلا میشود كه با توجه به شیوع عوامل سرطانساز همچون بالا رفتن سن و عوامل محیطی
پیشبینی میشود تا 10سال آینده رشد سرطان به دو برابر افزایش یابد. رقم اعلام شده بسیار نگرانكننده بود. برای پیگیری وضعیت سرطان پستان و آخرین اقدامات درمانی این حوزه با حمیدرضا فتحی فوق تخصص جراحی پلاستیك و زیبایی و دانشیار دانشگاه تهران گفتوگو كردیم. وی در رابطه با آمار منتشر شده گفت: «متاسفانه در ایران آمار و اطلاعات دقیقی در دسترس پزشكان وجود ندارد در واقع میتوان گفت مطالعات بایاس دارند و قابل استناد نیستند اما آخرین مطالعاتی كه در این رابطه انجام شده حكایت از آن دارد كه در ایران از هر 12زن یك نفر به سرطان پستان بدخیم دچار شده و از هر 4زن یك نفر درگیر بیماریهای پستان اعم از خوش خیم و بد خیم میشود. این در حالی است كه در امریكا از هر 8زن یك نفر به سرطان پستان بدخیم مبتلا میشود.»
كاهش چشمگیر سن ابتلا به سرطان
از دكتر فتحی میزان رشد سرطان پستان در سالهای اخیر پرسیدیم كه اینگونه پاسخ داد: «نمیتوان به صراحت گفت كه ابتلا به سرطان پستان شیوع پیدا كرده چراكه صحت این موضوع به بررسی دقیقتر و علمیتر نیاز دارد. عوامل متفاوتی در تغییرات نرخ ابتلا به سرطان موثر است. برای مثال طی چند دهه اخیرنه تنها جمعیت كشور دو برابر شده بلكه امكان تشخیص انواع سرطانها نیز امكانپذیرتر شده است. در گذشته مرگ افراد به دلایل نامعلومی اتفاق میافتاد كه اكنون با پیشرفت علم و گسترش راههای تشخیص پاسخ آن علامت سوال بزرگ پیدا شده است. درواقع میتوان گفت از نظر علمی نرخ ابتلا تغییرات چندانی نداشته تنها آمار نهفته به واسطه عدم تشخیص، اكنون آشكار شده است. اما موضوع نگرانكننده سن ابتلا به سرطان است. ایران با تغییر فاحش سن ابتلا به سرطان رو به روست. برای مثال در گذشته زنان در حدود 50سالگی به سرطان پستان مبتلا میشدند درحالی كه اكنون سن ابتلا به این بیماری به 25سال كاهش یافته است.»
از وی درباره هزینههای درمان این بیماری پرسیدیم و شنیدیم: «با اجرای طرح تحول سلامت بیمار دغدغه پرداخت هزینههای گزاف را ندارد. با قرار گرفتن این بیماری در فهرست خدمات بیمهیی برداشتن توده سرطان پستان در بیمارستانهای آموزشی همچون امام خمینی با كیفیتی در سطح كشورهای پیشرفته و صاحب نام در این حوزه حدود 100هزار تومان برای بیمار هزینه دارد اقدام مهمی كه امیدواریم تداوم داشته باشد. اما در رابطه با بازسازی عضو قطع شده با روش میكروسكوپی بیمارستان دولتی با هزینه تمام شده در حدود یك میلیون تومان اقدام به جراحی میكند درحالی كه همین جراحی در بیمارستانهای خصوصی قریب به 20میلیون تومان هزینه دارد.»
این بخش از سخنان دكتر فتحی درباره هزینههای بازسازی مرا یاد سخنان مینو بیمار مبتلا به سرطان انداخت كه در ابتدای گزارش داستان زندگیاش را نقل كردیم. او میگفت زنان مبتلا به سرطان پستان با دوگانگیهایی مواجهند. از یك سو جامعه تنها در صورت زیبایی ظاهری پذیرای آنان در بسیاری از نقشهای اجتماعی است اما زنانی كه به دلیل ابتلا به سرطان با قطع پستان مواجه شدهاند بهدلیل هزینه بسیار زیاد عمل ترمیمی نمیتوانند عضو را بازسازی كنند. با این توجیه كه عمل ترمیم عضو در زمره جراحیهای زیبایی قرار میگیرد كه مورد حمایت بیمه نیست و درواقع در چنین مراحلی جامعه طرفدار زیبایی، تلاشی برا ی بهبود و بازسازی ظاهر از دست رفته نمیكند. مینو بعد از سالها بهبود هنوز نتوانسته هزینه جراحی ترمیمی را فراهم كند. البته میگوید اولویتهایش تغییر كرده و مسائل دیگری در زندگی نسبت به ترمیم عضو از دست رفته اولویت رسیدگی و هزینه دارند. رشد فكری و توانمندیهای چند سویه زن و سایر دوستانش در موسسه نمیتواند در اتخاذ چنین تصمیمی بیتاثیر باشد.
انگیزههای اقتصادی ژنرالهای مكزیكی را دست به تیغ میكند
دكتر فتحی عضو انجمن جراحان پلاستیك و زیبایی در ادامه بااشاره به اصلیترین مشكل پزشكان در حوزه سرطان پستان میگوید: «در كشورهای اروپایی جراحیهایی از این قبیل با همكاری قوی تیم پزشكی یعنی اعضای شیمی درمانی، جراح، رادیوگرافی و پزشكان زیبایی و ترمیمی انجام میشود. تقسیم كار حرفهیی و تخصصی كه منجر به كاهش هزینههای مادی و معنوی برا ی بیماران میشود. در حالی كه پزشكان ایرانی همگی ژنرالهای مكزیكی هستند و كسی حاضر نیست با دیگری همكاری كند. معضل فرهنگی كه در جامعه پزشكی هم به چشم میخورد. جراحی كه توده را بر میدارد خودش هم عمل ترمیمی را انجام میدهد. فقدان روحیه همكاری و كار گروهی و انگیزههای مالی سبب شده تا پزشكان كیسهای بیمار را برای طی كردن مراحل بعدی به یكدیگر معرفی نمیكنند. وی در بخش دیگری از سخنانش به ضعف نهادهای نظارتی در جامعه پزشكی اشاره كرد و آن را مزید بر علت دانست. اقداماتی كه براساس لابی و بدون منطق صورت میگیرد و دودش به چشم مردم میرود. وی به تنها تیم پزشكی در این حوزه اشاره كرد كه از چند سال پیش و با كمك دكتر حریرچی تشكیل شده و همچنان عملكردی موفق دارد.
تاملی در باب وجه جنسیتی و فرهنگی
دكتر شیرین احمدنیا عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ارزیابی جامعه شناختی از سرطان پستان دارد. وی میگوید: «سرطان پستان مانند هر بیماری دیگری بر ابعاد مختلف سلامت افراد یعنی برسلامت جسمانی و روانی و اجتماعی فرد به ویژه زنان كه عمده مبتلایان راتشكیل میدهند اثر میگذارد و البته میدانیم كه این ابعاد نیز بر یكدیگر تاثیرگذارند و مجموعه اینها وضعیت فرد را از نظر تعاملات اجتماعی و دستیابی به فرصتهای اجتماعی و اقتصادی تحتالشعاع قرار میدهد.»
مدیر گروه جامعهشناسی پزشكی و سلامت انجمن جامعهشناسی ایران درخصوص سرطان پستان كه قریب به اتفاق مبتلایان به آن را زنان تشكیل میدهند میافزاید: «وجه جنسیتی و فرهنگی این بیماری نیز حائزاهمیت تلقی میشود. ما در جوامعی زندگی میكنیم كه زیبایی ظاهری و جسمانی فرد از اهمیت زیادی برای دستیابی وی به موقعیتهای زندگی خانوادگی و حتی شغلی برخورداراست. زنان هنگام همسرگزینی ازسوی مردان غالبا در درجه اول براساس ویژگیهای ظاهریشان ارزیابی میشوند و حتی وقتی در چارچوب زندگی متاهلی و خانوادگی قرار داشته باشند جذابیتهای جسمانیشان نقش زیادی در تداوم پیوند زناشویی و تعامل با همسرانشان
ایفا میكند. زنانی كه در نتیجه ابتلای به سرطان پستان با عملهای جراحی برداشت سینه مواجه میشوند در شرایطی كه مجرد باشند فرصت همسرگزینیشان محدود میشود و زنان متاهلی هم بودهاند كه بعد از اینكه به این بیماری مبتلا شدند همسرانشان را به بهانه فقدان یا كاهش جذابیت جسمانی ناشی از عمل از دست دادهاند.
تاكید بر تولید محتوای رسانهای و آموزشی
مدیركل پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی كشور ضمن اشاره به مساله زیبایی بهعنوان ملاك ارزیابی زنان میگوید: «متاسفانه در بسیاری از جوامع ارزیابی عامه از ارزشمندی زنان بر پایه ویژگیهای ظاهری و صوری ایشان صورت میگیرد و همچنان كه درمورد برخی بیماریهای دیگر شایع است ارتباطات اجتماعی فرد مبتلا درنتیجه ابتلا به یك بیماری ممكن است مختل شود و به این ترتیب از نظر كسب حمایتهای اجتماعی در شرایطی كه اتفاقا بهشدت به آن نیاز دارند دچار كمبود و محرومیت شوند. زنانی كه بهدلیل بیماری سرطان پستان از نظر ویژگیهای ظاهری خود را دچار نقصان تلقی میكنند از اعتماد به نفس پایینتری رنج میبرند و خودانگاره ضعیفتری در مقایسه با سایر زنان دارند و برایشان این توهم بهوجود میآید كه از زنانگیشان كاسته شده است و از منظر خودشان دیگر افرادی خواستنی و مقبول به حساب نمیآیند. علاوه بر این، رفتارهای سوء اطرافیان نیز ممكن است بر این ذهنیت نادرست دامن بزند. برای مواجهه با تبعات روانی اجتماعی منفی ابتلای بیماری یعنی وجوهی غیر از مشكلاتی كه بیماری از بعد جسمانی برای فرد پدید میآورد كه خود به اندازه كافی سهمگین و دشوار هست، لازم است بر ضرورت آموزش و مشاوره دادن به فرد بیمار همچنین بهویژه بر آموزش به اطرافیان و اعضای خانواده تاكید كرد.
آموزش و حساسسازی و اطلاعرسانیهای مناسب در سطح وسیعتر نیز میتواند بستر اجتماعی فرهنگی برای تامین حمایتهای لازم از افراد مبتلا را به نحو موثری فراهم كند - این امر مستلزم تولید محتوای رسانهیی و آموزشی مناسب است كه در ارتقای كیفیت ارتباطات اجتماعی و آنچه تحت عنوان سلامت اجتماعی از آن نام برده میشود موثر باشد. زنانی كه به سرطان مبتلا میشوند نیازمند توجه مردم و مسوولان به ابعاد اقتصادی و اجتماعی ابتلای به این بیماری هستند و نه صرفا توجه به ابعاد جسمانی و زیست شناختی ودرمانی و این واقعیت كه این مجموعه عوامل توامان بر سلامت افراد تاثیرگذار است معمولا مورد غفلت عمومی واقع میشود. امروزه نقش حمایتهای اجتماعی بهویژه در چارچوب ارتباطات خانوادگی و محلهیی در ارتباط با درمان بیماری در نتیجه مطالعات و تحقیقات میان رشتهیی بسیاری كاملا آشكار شده است. آنچه به فرد توان مقابله با بیماری دشواری چون سرطان را میدهد نگاه او و نگاه اطرافیان به این مشكلی است كه كلید حل آن نه فقط در دست پزشك و كادر درمانی بلكه در دست خود فرد، همراهان و حامیان نزدیك او، افراد خانواده و بستگان و دوستان او و در سطوح بالاتر و كلانتر مسوولان و نهادهای اجتماعی و سیاستگذاران و برنامهریزانی است كه به نیازهای واقعی افراد آگاه هستند و نقش و وظیفه خود را در قبال بیماری و بیماران به خوبی ایفا میكنند. این تاكیدها به نوعی حكایت از مسوولیت اجتماعی فردی و اجتماعی ما در قبال انسانهای جامعه و ضرورت شناسایی آن دارد. همان چیزی كه ما از آموزههای اخلاقی و فرهنگیمان میشناسیم و انتظار داریم. در فرهنگ رسانهیی و تبلیغاتی سرمایهداری كه بدن زنان و زیباییهای ظاهری را در ایشان مورد تاكید قرار میدهد تصویر كاذبی از شایستگی زنان مبتنی بر جذاببیتهای ظاهری معمولا موردتبلیغ قرار میگیرد و جایگاه زنان از این نظر مورد ارزیابی قرار میگیرد، درنتیجه مبنای ارزشمندی فرد را ویژگیهای ظاهری او قرار میدهند درحالی كه در یك جامعه سالم كه ارتباطات انسانی و اخلاقی حاكم باشد مبنای ارزشمندی افراد سلامت رفتار و گفتار و اندیشه و عمل خیراندیشانه و بخردانه اوست. اینها اموری است كه لازم است در خانوادهها و در جریان آموزشهای رسمی و غیررسمی ما مورد تاكید و یادآوری قرار بگیرد.
نظر شما