سلامت نیوز-*دکتر علی متولی زاده اردکانی :در طول دو دهه گذشته محصولات دستکاری شده ژنتیک (تراریخته) در چند نوع ذرت، سویا،کانولا و پنبه به بازار جهانی وارد شده است که در مجموع 99% مساحت زیر کشت این نوع محصولات در جهان میباشد. تقریبا 100% این محصولات دستکاری شده ژنتیک دارای ویژگی مقاومت به حشره و یا علف کش میباشند.

به گزارش سلامت نیوز در این دو دهه شواهد و مطالعات در حوزه اثرات منفی این محصولات بر محیط زیست و سلامت منجر به تصمیم 21 دولت در جهان )سوئیس، آلمان، اتریش، ژاپن، ایرلند شمالی، فرانسه، ایتالیا، روسیه، نیوزلند، لاتویا، لیتو نیا، هلند، اسکاتلند، لهستان، اسلو وانی، کروواسی، صربستان، مجارستان، یونان، بولغارستان، لوکزامبورگ)در عدم کاشت این محصولات و یا استفاده از این محصولات در بازار با برچسب شده است.

این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار شده است که کشور تایوان در ماه های پایانی سال 2015 استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک را از سبد غذای کودکان تایوانی ممنوع اعلام کرد.

یکی از سوالات مهم در زمینه ایمنی محصولات دستکاری شده ژنتیک این است که موضع گیری سازمان نظارتی غذا و دارو آمریکا که  FDA  نامیده میشود و در جهان به آن در امور دارو و غذا استناد میشود چیست؟ 

متاسفانه بر خلاف نظر عمومی مردم در جهان که شامل مسئولین بهداشت و سلامت کشور و دیگر مسئولان مرتبط در حوزه کشاورزی در ایران هم میشود، سازمان غذا و دارو درآمریکا فرایند اجباری برای ارزیابی ایمنی غذا های دستکاری شده ژنتیک را برای این صنایع اعمال نکرده است وهیچ غذای دستکاری شده ژنتیکی که در بازار جهانی و آمریکا وجود دارد هرگز مورد ارزیابی ایمنی مستقل  سازمان غذا و دارو درآمریکا قرار نگرفته است. 

در حال حاضر این سازمان کلیه اطلاعات مربوط به محصولات دستکاری شده ژنتیک را که از سوی صنایع تولید کننده این محصولات داوطلبانه ارایه میگردد مورد پذیرش قرار میدهد ودر حال حاضر در آمریکا هیچ قانونی وجود ندارد تا محصولات دستکاری شده ژنتیک مورد ارزیابی ایمنی توسط نهاد های دولتی قرار بگیرند.

این به دلیل آن است که سازمان غذا و داروآمریکا به عنوان نهاد دولتی ارزیاب کننده غذا و دارو در تصمیم گیری راهبردی خود در سال 1992اعلام داشته است که  غذای دستکاری شده ژنتیک میتواند بدون آزمایش یا تحت نظارت توسط شرکت ها به بازار عرضه شوند چون بطور کلی این محصولات توسط این سازمان ایمن شناخته میشوند(1).

این موضوع در طول 24 سال گذشته موضوع بسیار جنجال برانگیز در آمریکا بوده است و حتی از نظر حقوقی سازمان غذا و دارو در آمریکا مورد شکایت یک نهاد مستقل و غیر انتفاعی قرار گرفته است با نام (Alliance for Bio-Integrity(http://www.biointegrity.org/ واین نهاد مردمی، اسناد و مدارک در ارتباط با دلایل موضع گیری FDA را در این سایت و کتاب چاپ شده در این حوزه را در اختیار عموم مردم جهان قرار داده است و نشان داده است که چگونه سیاست گذاری  FDA  در مورد ارزیابی محصولات دستکاری شده ژنتیک تحت تاثیر شرکت های بزرگ آمریکایی و سیاست مداران آمریکایی در بیش از دو دهه بوده است.
 
این در حالی است که مطالعات آزمایشگاهی در دو دهه گذشته نشان دهنده این حقیقت است که محصولات دستکاری شده ژنتیک برابر با نوع طبیعی نیستند (2-7) و همچنین در مطالعات بر روی انواع حیوانات مانند موش، گوسفند، ماهی و ... که برای مدت طولانی این محصولات را مصرف میکرده اند، ایجاد تومور، آسیب به اندام های بدن از جمله: کبد، غده هیپوفیز، پانکراس، سیستم گوارش، معده، سیستم ایمنی دیده شده است    (8-21).

اخیرا افرادی در ایران استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک را( بر خلاف نشانه های خطر این محصولات برای سلامت انسان) مفید تشخیص میدهند و بدون در نظر گرفتن تصمیم گیری بسیاری از کشور های غربی (در عدم کاشت و استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک) که خود از سردمداران زیست فناوری در جهان هستند مانند آلمان و سوئیس، اقدام به پخش خبری در ایران نموده اند مبنی بر صدور مجوز ایمنی سیب زمینی دستکاری شده ژنتیک از طرف FDA یا همان سازمان غذا و دارو در آمریکا.

با مراجعه به سایت این سازمان به آدرس (http://www.fda.gov/Food/FoodScienceResearch/GEPlants/Submissions/ucm436169.htm) نامه ای که از طرف این سازمان در تاریخ 20 مارچ 2015 به شرکت  J.R. Simplot در مورد محصول تراریخته سیب زمینی فرستاده شده است قابل دسترسی عموم مردم در جهان است.

قابل توجه خوانندگان فهیم ایرانی میباشد که چنانچه فردی از توانمندی ترجمه از زبان انگلیسی برخوردار باشد به راحتی تشخیص میدهد که محتوا این نامه نشان دهنده این است که FDA مسئول ایمن بودن محصولات دستکاری شده در آمریکا نمیباشد. ترجمه پاراگراف های مربوط به ایمنی در ذیل آورده شده است:

 ترجمه پاراگراف 2:
1.    "بر اساس ارزیابی ایمنی و غذایی که شرکت  Simplot انجام داده است، فهم و درک ما این است که شرکت  Simplotنتیجه گیری کرده است که سیب زمینی دستکاری شده ژنتیک هیچ تفاوتی از نظر محتوا، ایمنی و پارامتر های دیگر با سیب زمینی هایی که هم اکنون در بازار موجود است نداشته، و سیب زمینی های دستکاری شده ژنتیک  هیچ مسئله ای را بوجود نمی آورند که لازم باشد  FDA نیاز به بررسی و تایید قبل از رها سازی به بازار داشته باشد."

ترجمه پاراگراف آخر نامه:

2. "بر اساس اطلاعاتی که شرکت  Simplot به  FDA  ارایه داده است ، سوال دیگری در مورد سیب زمینی ها وجود ندارد در این زمان. اما، همانطور که آگاهی دارید، این مسئولیت ادامه دار شرکت Simplot است تا مطمئن شود که غذای ارایه شده توسط آن شرکت ایمن هستند و کامل ..."

همانطور که خوانندگان محترم ملاحظه میفرمایند در این نامه FDA به هیچ وجه مجوز ایمنی این سیب زمینی را صادر نکرده است و در هیچیک از نامه های  FDA به تولید کنندگان محصولات دستکاری شده ژنتیک مجوز ایمنی غذایی تاکنون  صادر نشده است. این نامه یک نامه استاندارد است که از طرف  FDA به تولید کنندگان محصولات تراریخته در آمریکا فرستاده میشود. همه نامه هایی که FDA به تولید کنندگان محصولات تراریخته تا کنون فرستاده شده است در این سایت موجود است.

بنابراین ملاحظه میشود که چگونه در کشور ایران مسئولینی که باید به فکر سلامت کنونی مردم و سلامت آینده مردم ایران باشند از ترفند های استفاده میکنند تا به گونه ای از اسم FDA بهره برداری کرده برای رساندن مطلبی خلاف آنچه FDA انجام داده است.

به نظر می آید رساندن اخبار درست و اطلاعات صحیح به مردم در زمینه محصولات دستکاری شده ژنتیک باید یکی از محور های اساسی رسانه های ملی باشد.

امید است مردم ایران با افزایش آگاهی خود از محصولات دستکاری شده ژنتیک در جهت حفظ سلامت خود همانگونه که مردم کشور های پیشرفته انجام داده اند، عمل کنند. همچنین از مسئولین درخواست میشود تا اطلاعات صحیح را از منابع درست و دست اول گرفته و به اخباری که "دستکاری شده اند" توجه نکنند و تصمیم گیری نکنند.


*متخصص ژنتیک و زیست فناوری از آمریکا - دبیر انجمن زیست فناوری سلامت ایران و عضو کارگروه تخصصی ایمنی زیستی سازمان حفاظت محیط زیست


منابع:
1.    US Food and Drug Administration (FDA). Statement of policy: Foods derived from new plant varieties. FDA Fed Regist. 1992;57(104):22984.
2.     Lappé M, Bailey B, Childress C, Setchell KDR. Alterations in clinically important phytoestrogens in genetically modified herbicide-tolerant soybean. J Med Food. 1999;1:241–245.
3.    Padgette SR, Taylor NB, Nida DL, et al. The composition of glyphosate-tolerant soybean seeds is equivalent to that of conventional soybeans. J Nutr. 1996;126:702-16.
4.    Shewmaker C, Sheehy JA, Daley M, Colburn S, Ke DY. Seed-specific overexpression of phytoene synthase: Increase in carotenoids and other metabolic effects. Plant J. 1999;20:401–412X.
5.    Jiao Z, Si XX, Li GK, Zhang ZM, Xu XP. Unintended compositional changes in transgenic rice seeds (Oryza sativa L.) studied by spectral and chromatographic analysis coupled with chemometrics methods. J Agric Food Chem. 2010;58:1746-54. doi:10.1021/jf902676y.
6.    European Food Safety Authority (EFSA) GMO Panel. Opinion of the scientific panel on genetically modified organisms on a request from the Commission related to the notification (reference C/DE/02/9) for the placing on the market of insect-protected genetically modified maize MON 863 and MON 863 x MON 810, for import and processing, under Part C of Directive 2001/18/EC from Monsanto. EFSA J. 2004;2004:1-25.
7.    Séralini GE, Clair E, Mesnage R, et al. Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize. Environmental Sciences Europe 2014;26:14
8.    Malatesta M, Caporaloni C, Gavaudan S, et al. Ultrastructural morphometrical and immunocytochemical analyses of hepatocyte nuclei from mice fed on genetically modified soybean. Cell Struct Funct. 2002;27:173–80.
9.    Malatesta M, Biggiogera M, Manuali E, Rocchi MBL, Baldelli B, Gazzanelli G. Fine structural analyses of pancreatic acinar cell nuclei from mice fed on genetically modified soybean. Eur J Histochem. 2003;47:385–388.
10.    Rowell A. The sinister sacking of the world’s leading GM expert – and the trail that leads to Tony Blair and the White House. Daily Mail. http://www.gmwatch.org/latest-listing/42-2003/4305. Published July 7, 2003.
11.    Pusztai A. Witness Brief – Flavr Savr tomato study in Final Report (IIT Research Institute, Chicago, IL 60616 USA) cited by Dr Arpad Pusztai before the New Zealand Royal Commission on Genetic Modification. 2000. Available at: http://www.gmcommission.govt.nz/.
12.    Prescott VE, Campbell PM, Moore A, et al. Transgenic expression of bean alpha-amylase inhibitor in peas results in altered structure and immunogenicity. J Agric Food Chem. 2005;53:9023–30. doi:10.1021/jf050594v.
13.    Carman JA, Vlieger HR, Ver Steeg LJ, et al. A long-term toxicology study on pigs fed a combined genetically modified (GM) soy and GM maize diet. J Org Syst. 2013;8:38–54.
14.    Séralini GE, Mesnage R, Clair E, Gress S, de Vendômois JS, Cellier D. Genetically modified crops safety assessments: Present limits and possible improvements. Environ Sci Eur. 2011;23. doi:10.1186/2190-4715-23-10.
15.    US Food and Drug Administration (FDA). Biotechnology consultation note to the file BNF No 00077. Office of Food Additive Safety, Center for Food Safety and Applied Nutrition; 2002. Available at: http://bit.ly/ZUmiAF.
16.    Trabalza-Marinucci M, Brandi G, Rondini C, et al. A three-year longitudinal study on the effects of a diet containing genetically modified Bt176 maize on the health status and performance of sheep. Livest Sci. 2008;113:178–190. doi:10.1016/j.livsci.2007.03.009.
17.    Ewen SW, Pusztai A. Effect of diets containing genetically modified potatoes expressing Galanthus nivalis lectin on rat small intestine. Lancet. 1999;354:1353-4. doi:10.1016/S0140-6736(98)05860-7.
18.    Fares NH, El-Sayed AK. Fine structural changes in the ileum of mice fed on delta-endotoxin-treated potatoes and transgenic potatoes. Nat Toxins. 1998;6(6):219-33.
19.    Poulsen M, Kroghsbo S, Schroder M, et al. A 90-day safety study in Wistar rats fed genetically modified rice expressing snowdrop lectin Galanthus nivalis (GNA). Food Chem Toxicol. 2007;45:350-63. doi:10.1016/j.fct.2006.09.002.
20.    Schrøder M, Poulsen M, Wilcks A, et al. A 90-day safety study of genetically modified rice expressing Cry1Ab protein (Bacillus thuringiensis toxin) in Wistar rats. Food Chem Toxicol. 2007;45:339-49. doi:10.1016/j.fct.2006.09.001.
21.    Gu J, Krogdahl A, Sissener NH, et al. Effects of oral Bt-maize (MON810) exposure on growth and health parameters in normal and sensitised Atlantic salmon, Salmo salar L. Br J Nutr. 2013;109:1408-23. doi:10.1017/S000711451200325X.