سلامت نیوز:60 سال پیش قیمت پنل‌‌های خورشیدی نجومی بود. به پول امروز، تولید هر وات برق خورشیدی 1910دلار(معادل 1350پوند) هزینه در برداشت بنابراین استفاده از برق خورشیدی تنها در مواردی خاص كه گزینه دیگری وجود نداشت مقرون به صرفه بود؛ یكی از آن موارد خاص سفینه یواس ونگارد بود كه در سال 1958 به فضا فرستاده شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تعادل با این حال به تدریج و هر چند با روندی كند، قیمت ساخت سلول‌‌ها و بالطبع پنل‌‌های خورشیدی كاهش یافت؛ تا جایی كه امروز هزینه تولید هر وات برق خورشیدی به 0.80دلار(معادل 0.55 پوند) كاهش یافته كه كاهش چشمگیر است. در ادامه تكثیر و تولید انبوه پنل‌‌ها (به خصوص در اروپا، چین، ایالات متحده و هند) تا حد زیادی تحت تاثیر سلطه بازار خودرو، گوشی‌‌های تلفن همراه و برق انجامید. اما آیا انرژی خورشیدی نیز می‌تواند به تبعیت از این نوآوری‌‌ها به این سطح از فراگیری دست پیدا كند؟

در گزارش موسسه دلویت كه در سال 2015 درخصوص انرژی خورشیدی منتشر شده، آمده است: «تاریخ به ما می‌‌گوید كه امكان وقوع تحولات فناورانه ناگهانی، عظیم و پیش‌‌بینی‌‌ناپذیر همواره وجود دارد.» در تحقیقی كه اخیرا در مجله«ریسرچ پالیسی» منتشر شده محققان دانشگاه آكسفورد به این نتیجه رسیدند كه در كوتاه‌مدت، حركت رو به جلو انرژی خورشیدی غیرقابل اجتناب است. محققان می‌گویند كه كاهش قیمت ساخت پنل‌‌های خورشیدی كه از دهه 1980 به بعد سالانه 10درصد كاهش یافته است، باعث می‌شود تا سهم انرژی خورشیدی از تولید برق جهان از 1.5درصد درحال حاضر به 20درصد در سال 2027 برسد.



  افزایش 400 درصدی تولید برق خورشیدی در 5 سال

با این حال همه اینقدر خوش‌‌بین نیستند. بلندپروازانه‌‌ترین برنامه آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) برای انرژی‌‌های تجدیدپذیر میزان برق تولید شده از سلول‌‌های خورشیدی فتوولتاییك را به 16درصد از تولید جهانی در سال 2050 خواهد رساند. با این حال مساله دست‌كم گرفتن انرژی خورشیدی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی، سابقه‌یی دیرینه دارد. در سال 2000 این آژانس پیش‌‌بینی كرد كه كل ظرفیت برق خورشیدی جهان در 15سال آتی چهار برابر خواهد شد. در واقعیت، رسیدن به این میزان از افزایش تنها پنج سال زمان برد. سپس در سال 2005 آژانس بین‌المللی انرژی بار دیگر پیش‌‌بینی كرد كه تا سال 2015 میزان تولید برق خورشیدی از 5 گیگاوات به 14گیگاوات افزایش یابد. این ‌بار تحقق این میزان افزایش، تنها سه سال به ‌‌طول انجامید.

گذشته از سلول‌‌های فتوولتاییك(سلول‌‌های پی‌‌وی) تمركز بر استفاده از انرژی خورشیدی برای گرم كردن آب یا روغن و چرخاندن توربین‌‌ها نیز رو به افزایش است. با این حال در مقایسه با ظرفیت تولید برق خورشیدی، این كاربرد انرژی خورشیدی كه سالانه در كل جهان یك گیگاوات به آن افزوده می‌شود، ناچیز است. دولف گیلن، مدیر مركز نوآوری و فناوری آژانس بین‌المللی انرژی‌‌های تجدیدپذیر در شهر بن آلمان می‌گوید كه انتظار می‌‌رود انرژی خورشیدی در مناطق صحرایی مانند مراكش و آفریقای جنوبی رشد گسترده‌یی داشته باشد یعنی در مناطق گرمسیرتر كه این منبع انرژی از بازدهی و كارایی بیشتری برخوردار است.



  نصب 3.5 میلیون سیستم خورشیدی در روستاهای بنگلادش

در كشورهای درحال توسعه، انرژی خورشیدی فرصتی مغتنم محسوب می‌شود. به عنوان مثال نارندرا مودی، نخست‌‌وزیر هند علاوه بر سرمایه‌‌گذاری از وزن سیاسی خود نیز برای ایجاد یك سایت بین‌المللی بهره گرفت. چین به عنوان بزرگ‌ترین تولید كننده انرژی خورشیدی حال حاضر جهان تنها در سه ماهه اول سال 2015 به اندازه كل ظرفیت انرژی خورشیدی فرانسه به ظرفیت خود افزود. حتی در فقیرترین كشورها نیز انعطاف‌‌پذیری انرژی خورشیدی، آن را به یك منبع انرژی مطلوب بدل كرده است. در بنگلادش بیش از 3.5میلیون سیستم خورشیدی خانگی در مناطق روستایی این كشور نصب شده است. این درحالی است كه در سراسر جهان 1.3میلیارد نفر بدون برق زندگی می‌كنند و اغلب به این علت كه هنوز برق‌‌كشی به مناطق آنها صورت نگرفته است. با توسعه و رشد اقتصاد این كشورها، انرژی خورشیدی به عنوان ارزان‌‌ترین و مستقل‌‌ترین راه تامین برق با سرعتی شتابان در این كشورها گسترش خواهد یافت. به عبارتی آینده خورشید در این كشورها درخشان است.



  چه چیز مانع پیشرفت انرژی خورشیدی است؟

یان كین، تحلیل‌‌گر ارشد تامسون رویترز در این رابطه به گاردین از وجود موانعی بر سر راه انرژی خورشیدی می‌گوید. مهم‌ترین مانع زیرساخت‌‌های خطوط انتقال برق است كه همچنان با تنوع انرژی‌‌های خورشیدی و بادی در رقابت است. خطوط انتقال ملی برق درحال تطبیق دادن خود برای انتقال برق خورشیدی هستند اما سرمایه‌‌گذاری در زیربناها بسیار سنگین بوده و كار كند پیش می‌‌رود. در اروپا طرحی برای ساخت یك نیروگاه بزرگ خورشیدی در كویر صحرا كه می‌توانست 15درصد از برق اروپا را تا سال 2050 تامین كند به علت هزینه‌های سنگین انتقال برق خورشیدی متوقف شد. كین در این رابطه می‌گوید:«در تولید انرژی خورشیدی همیشه مساله فصل مطرح است كه این مشكل در عرض‌‌های جغرافیایی بالا بیشتر می‌شود. اگر تمام كشورهای جهان به هم متصل باشند در این صورت همواره در یك نقطه از جهان كشورهایی وجود خواهند داشت كه خورشید در آنها بتابد و مشكل حل خواهد شد اما تا ایجاد چنین وضعیتی هنوز خیلی فاصله داریم.»



  انرژی خورشیدی نیازمند یارانه دولتی

مانند دیگر انرژی‌‌های تجدیدپذیر كه به شرایط آب و هوایی وابسته‌‌اند، یكی از موانع موجود بر سر راه توسعه انرژی خورشیدی نیز «عامل ظرفیت» و میزان زمان تولید برق است. یك نیروگاه زغالی با 70 تا 80درصد ظرفیت نیز فعالیت می‌كند. در اروپای شمالی عامل ظرفیت پنل خورشیدی تنها 15درصد است كه این مساله قدرت رقابتی آن را به ‌شدت كاهش می‌دهد بنابراین برخلاف پیش‌‌بینی تیم آكسفورد مبنی بر رشد انفجاری انرژی خورشیدی طبق پیش‌‌بینی كین مانند سال‌های اخیر شاهد رشدی آرام در انرژی خورشیدی خواهیم بود اما شیب این رشد به تدریج كاهش خواهد یافت. پیش‌‌بینی‌‌هایی كه از سوی «كمیته تغییر اقلیمی دولت بریتانیا» و «آژانس اطلاعات انرژی ایالات متحده» درخصوص قیمت این انرژی صورت گرفته این مساله را تایید می‌كند. كین بر این باور است كه صنعت انرژی خورشیدی برای اینكه بتواند با فناوری‌‌های سوخت‌‌های فسیلی مانند زغال‌‌سنگ و گاز رقابت كند حداقل 15سال دیگر باید از یارانه‌های دولتی بهره بگیرد. یكی دیگر از چالش‌‌های انرژی خورشیدی، قیمت پایین سوخت‌‌های فسیلی است كه از قدرت رقابتی آن می‌كاهد. با این حال، گیلن باور دارد كه در آینده نه چندان دور، انرژی خورشیدی به یكی از ارزان‌‌ترین اشكال انرژی بدل خواهد شد. البته ارزان شدن این انرژی تا حدی به سیاست‌های دولتی همچنین نهادینه شدن قیمت‌گذاری جهانی یا منطقه‌یی كربن بستگی دارد كه رقابت آن با سوخت‌‌های فسیلی را كم می‌كند.

  چالشی به نام ذخیره‌‌سازی برق خورشیدی

گیلن بر این باور است كه با مرتفع شدن مشكلات حوزه انرژی خورشیدی در نتیجه پیشرفت‌های فناورانه، این منبع انرژی قادر خواهد بود تا 10درصد برق جهان را تا سال 2050 تولید كند. باتری‌‌ها و خازن‌‌هایی كه برق تولید شده اضافی را برای شب یا چند روز بتوانند ذخیر كنند با وجود كاهش قیمت در سال‌ها اخیر همچنان گران هستند.

 شركت تلسا ازجمله شركت‌‌هایی است كه ادعا می‌كند به زودی تجهیزات مقرون ‌‌به‌‌ صرفه‌یی را برای ذخیره‌‌سازی انرژی خورشیدی در پنل‌‌های سقفی و خانگی به بازار عرضه خواهد كرد. اما از نظر این تحلیل‌‌گر حوزه انرژی‌‌های تجدیدپذیر، راه‌حل بهتر تلفیق انرژی خورشیدی با دیگر فناوری‌‌های تجدیدپذیر موجود یعنی باد، زمین‌‌گرمایشی و هیدرو است. به عنوان مثال كاستاریكا تركیبی قدرتمند از تمام این فناوری‌‌ها را استفاده می‌كند و به همین مساله باعث گشته تا اتكا این كشور به نیروگاه‌های دیزیلی‌‌ كمتر شود. برخی كشورها ازجمله بریتانیا درصدد هستند تا انرژی هسته‌یی را نیز به این تركیب اضافه كنند هر چند قیمت سنگین و مخالفت‌های مردمی اندكی كار را دشوار خواهد كرد. با وجود اینكه تابش یك ساعت خورشید می‌تواند نیاز یك سال ما به انرژی را تامین كند، انرژی خورشیدی به تنهایی نمی‌تواند مساله نیاز ما به انرژی پاك را به ‌‌تنهایی حل و فصل كند.