سلامت نیوز: بررسی‌ها نشان می‌دهد برخی بیمارستان‌های خصوصی از خدمات رایگان بیمه‌ها سوء استفاده مالی می‌كنند.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه تعادل نوشت: آیا ایرانیان بیشتر از میانگین جهانی دارو مصرف می‌كنند یا این پزشكان هستند كه بیشتر از آنچه باید دارو تجویز می‌كنند؟ پاسخ به هر دو قسمت این پرسش به نظر می‌رسد كه مثبت باشد. دلایل بسیاری را می‌توان برای تمایل به مصرف دارو در میان ایرانی‌ها برشمرد از تلقی آنها در مورد روند درمان بیماری‌ها گرفته تا تمایل برای سرعت دادن به روند درمان و خود درمانی و عدم مراجعه به پزشكان. حالا اما دبیر كمیته كشوری تجویز و مصرف منطقی داروهای سازمان غذا و دارو خبر از آن داده كه 45درصد از داروهای مصرفی توسط مردم ایران را داروهای تزریقی تشكیل می‌دهد. این یعنی ایرانی‌ها نه تنها نسبت به میانگین جهانی داروی بیشتری می‌خرند بلكه حدود نیمی از این داروها را نیز به صورت تزریقی مصرف می‌كنند. این اتفاق را چگونه می‌توان تحلیل كرد و چه معانی و استلزامات دیگری هستند كه به تبع آن رخ می‌نمایند؟
45درصد داروهای تجویزی، تزریقی است
دبیر كمیته كشوری تجویز و مصرف منطقی داروهای سازمان غذا و دارو با اشاره به اینكه آمارهای داروهای تزریقی در ایران بسیار بالاست، می‌گوید:«۴۰ تا ۴۵درصد اقلام دارویی تجویز شده در نسخه‌ها از سوی پزشكان، داروهای تزریقی به شمار می‌آیند.»
به گزارش سلامت آنلاین، دكتر فاطمه سلیمانی می‌افزاید:«آمار تجویز و مصرف فرم تزریقی داروها برای بیماران سرپایی در ایران بالاست و هر چند استانداردی در این باره در دنیا وجود ندارد اما در این زمینه ركورددار هستیم.»
سلیمانی می‌گوید: «برای منطقی شدن آمار داروهای تزریقی برنامه جدی داریم چراكه منطقی شدن لزوما به معنای كاهش تجویز همه اشكال دارویی نیست. برای اینكه یك نظام منطقی مصرف دارو ایجاد شود، هم برنامه‌های نظارتی روی مراكز ارائه خدمات داریم و هم برنامه‌های آموزشی برای دروس پزشكی.»
او ادامه می‌دهد: «علاقه مردم به استفاده از اشكال تزریقی داروها زیاد است اما سایر داروها زیاد مصرف نمی‌شوند و حتی بخش عمده‌یی از داروهای بیماری‌های مزمن كمتر از حد نیاز مصرف می‌شود.»
سلیمانی، این باور كه داروهای تزریقی و سرم‌ها خیلی سریع‌تر از داروهای خوراكی حال بیماران را خوب می‌كند، باوری غلط می‌داند و می‌افزاید: «داروی تزریقی برای بیماری است كه نتواند داروی خوراكی بخورد. بیماری كه می‌تواند داروی خوراكی بخورد بهتر است كه دارو را به شكل خوراكی بخورد چراكه عوارض تزریق برای وی بیشتر ضرر دارد تا اثر دارو.» دبیر كمیته كشوری تجویز و مصرف منطقی داروهای سازمان غذا و دارو با اشاره به اینكه در فرم تزریقی خطراتی چون ایجاد عفونت‌ها و حساسیت‌ها وجود دارد، می‌گوید: «دارو كلا عارضه دارد ولی حتی آب مقطر كه عارضه هم ندارد، تزریق آن ۵ درصد خطر عوارض جانبی دارد.»
او می‌افزاید:«اگر بیماری داروی تزریقی لازم نداشته باشد نباید برای بیمار داروی تزریقی تجویز شود زیرا عوارض تزریق گاه تا مدت‌ها بیمار را اذیت خواهد كرد. در سال‌های اخیر با تلاش‌هایی كه انجام شده حدود ۷ تا ۱۰درصد در مناطق مختلف كاهش تجویز داروهای تزریقی در كشور داریم.»
پول می‌دهم پس دارو می‌خواهم
یكی از دلایلی كه می‌توان برای رواج تجویز بیش از اندازه دارو در ایران برشمرد، ارتباط مالی میان پزشك و بیمار است. برخی از نظریه‌پردازان فرهنگی معتقدند زمانی كه چیزی قابل معامله می‌شود و می‌توان آن را با پول تعویض كرد، این انتظار در مصرف‌كننده ایجاد می‌شود كه آن شیء همواره و تحت هر شرایطی با پول قابل تعویض است بنابراین باید آن را در دسته كالاهای قابل خرید و فروش قرار داد. این وضعیت تقریبا در مورد تمامی كالاها پذیرفتنی است اما زمانی كه نوبت به سلامت می‌رسد و سلامت هم كالایی می‌شود، تناقضی سر برون می‌آورد. اگر سلامت و مصادیق قابل معامله آن مانند دارو، تجهیزات پزشكی و خدمات درمانی قابل خرید و فروش باشند، یعنی می‌توان برخی اصول حاكم بر بازار و اقتصاد را هم بر آنها اعمال كرد مثلا بر سر قیمت‌ها با بیمار چانه‌زنی كرد و بیمه‌ها را وادار به پرداخت هزینه‌های غیرضروری كرد. فراتر از این بسط مفاهیم و قوانین بازار به ساحت سلامت اما اتفاق دیگری هم ممكن است، رخ دهد: بیماران فكر می‌كنند، سلامت را هم می‌شود به راحتی خرید چراكه تبدیل به یك كالا شده و همانطور كه می‌توان اتومبیلی را به تعمیرگاه برد و قطعات معیوب آن را تعویض كرد، می‌توان به پزشك هم مراجعه كرد و توقع درمان فوری داشت. پارادوكسی كه این وضعیت حامل آن است آنجا رخ می‌نماید كه بیمار در واقع نیازی به دارو ندارد اما پزشك كه از تمایل او به دریافت كیسه‌یی دارو و آمپول اطلاع دارد، برایش نسخه‌یی مفصل می‌پیچد و به این ترتیب پس از ترك مطب، هم بیمار راضی است و هم خود او.
وقتی «تزریقاتچی» یا «آمپول زن» هم شغل می‌شود
یكی از پربسامدترین اظهارنظرهای بیماران سرماخورده در مواجهه با پزشكشان، تقاضا برای تجویز «آمپول» است. برای این اظهارنظر هم البته این دلیل تراشیده می‌شود كه بهتر است همان ابتدای كار از شر بیماری خلاص شد و زحمت تناول مقادیر زیادی قرص و شربت به خود نداد. با این همه اما در طول این سال‌ها تصویری هم كه از سرماخوردگی در ذهن مردم شكل گرفته بود دچار تغییر و تحولی اساسی شده است. پیش از این بسیاری تصور می‌كردند صرف قرار گرفتن در معرض سرما می‌تواند منجر به سرماخوردگی فرد شود اما حالا می‌دانیم كه این تنها خود سرما نیست كه منجر به سرماخوردگی‌های ساده می‌شود بلكه انتقال ویروس‌ها هم شرط است. تصور از ویروس‌ها و سایر عوامل انتقال‌دهنده بیماری هم البته پا به پای این تصور دچار تغییر شده است. این روزها بسیاری به شكل گسترده پذیرفته‌اند كه به دلیل ماهیت ویروس‌ها، سرماخوردگی‌شان تنها با طی شدن دوره فعالیت ویروس‌ها بهبود می‌یابد و نه از دست پنیسیلین‌ها كاری برمی‌آید و نه از دست دیگر داروهای تزریقی.
از طرف دیگر، نفس پیدایش شغلی كه در افواه به «تزریقاتچی» موسوم است، نشانه‌یی است از جایگاهی كه تزریقات در روند درمانی ایرانی‌ها بازی می‌كند. این خدمت‌درمانی به اندازه‌یی همه گیر شده است كه تقریبا در تمام درمانگاه‌ها و مطب‌های پزشكان، اتاق، متصدی دارد و تعرفه پزشكی آن هم برای تزریق داروهای گوناگون در كتاب تعرفه‌های وزارت بهداشت به دقت درج شده است.
نسخه‌هایی برای پول درآوردن
با خانم صادقی‌نژاد 26ساله و ساكن تهران تماس می‌گیرم. او چندی قبل برای درمان سرماخوردگی‌اش به پزشك داخلی یكی از بیمارستان‌های خصوصی در غرب تهران مراجعه كرده بود و تجربه‌یی از تبانی میان پزشك، داروخانه و آزمایشگاه را از سر گذرانده بود. «برای یك سرماخوردگی ساده پیش پزشك رفته بودم اما گویا پزشك با داروخانه بیمارستان و آزمایشگاه آن قرارداد داشتند و از دفترچه من سوءاستفاده كردند.» صادقی تحت پوشش بیمه بانك صادرات است و بیمارستان محل مراجعه او كه با این بیمه طرف قرارداد است، بابت ارائه خدمات و دارو هزینه‌یی از او دریافت نمی‌كند. او می‌گوید: «دكتر داخلی سوال‌هایی از من پرسید در مورد اینكه آیا حالت تهوع دارم و اینكه آیا احساس خستگی می‌كنم یا نه و بعد هم برایم آزمایش خون و تیروئید نوشت و یك لیست بلندبالا از دارو و علاوه بر این هم گفت كه بعد از گرفتن آزمایش در هفته آینده، باز به او مراجعه كنم. » صادقی ادامه می‌دهد: «فقط هم این نبود، دكتر تاكید داشت كه آزمایش را در طبقه پایین و در كلینیك خود بیمارستان انجام بدهم و داروها را هم فقط می‌توانم از داروخانه خود بیمارستان تهیه كنم چراكه داروخانه‌های دیگر این داروها را ندارند. من فكر می‌كنم پزشك با داروخانه و آزمایشگاه هم قرارداد داشته و به همین دلیل برای من این نسخه را نوشته است.»
در فضای بی‌اعتمادی به پزشكان كه در میان عده‌یی از مردم رواج دارد، موضوع سوءاستفاده از بیمه درمانی بیمار به قصد كسب درآمد برای بیمارستان می‌تواند بر نارضایتی‌ها بیفزاید. از طرف دیگر چنانچه رخداد مواردی از این قبیل به اثبات برسد، می‌توان از بار مالی‌ای پرسید كه بر بیمه‌های تكمیلی بار می‌شود. داده‌های آماری و مالی شركت‌های بیمه‌یی هم البته این موضوع را تایید می‌كنند: بیمه‌های درمانی در كنار بیمه شخص ثالث در فهرست اقسامی از بیمه‌ها هستند كه ضریب خسارت آنها بالاتر از 100درصد است.
پنیسیلین‌هایی كه دیگر كار نمی‌كنند
بررسی‌های سازمان ملل متحد نشان می‌دهد مقاومت آنتی‌بیوتیكی به حدود بی‌سابقه‌یی در دنیا رسیده و این یعنی رفته رفته ما باید با این دستاورد اعجاب‌آور پزشكی در قرن گذشته خداحافظی كنیم. سازمان جهانی بهداشت به عنوان بازوی سازمان ملل متحد در امر سلامت، مقاومت آنتی‌بیوتیكی را در صدر تهدیدات بهداشتی جهانی در سال‌های پیش رو قرار داده و این درحالی است كه تمایل شركت‌های داروسازی برای معرفی نمونه‌های جدید آنتی‌بیوتیك به دلیل هزینه‌های بالای تحقیق و توسعه روز به روز درحال كاهش پیدا كردن است.
منظور از مقاومت آنتی‌بیوتیكی هم این است كه با استفاده عمومی و رو به تزاید از آنتی‌بیوتیك‌ها و تغییر ساختار عوامل بیماری‌زا، این مواد عملا كاركردشان را در مقابل بیماری‌ها از دست می‌دهند. حتی استفاده بیش از اندازه سایرین از آنتی‌بیوتیك هم می‌تواند به ضرر كسانی تمام شود كه از آن استفاده نمی‌كنند چراكه به پدید آمدن عوامل بیماری‌زایی می‌انجامد كه مقاوم‌تر از نمونه‌های پیشین خود هستند. مقاومت آنتی‌بیوتیكی و افزایش آگاهی‌های در باب آن البته به كاهش مصرف آن از سوی مردم انجامیده است اما با این حال داروهای قابل تزریق و در صدر آنها پنیسیلین‌ها همچنان بخش عمده داروهای مصرفی در ایران را تشكیل می‌دهند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد برخی بیمارستان‌های خصوصی از خدمات رایگان بیمه‌ها سوء استفاده مالی می‌كنند.
نظر شما