سلامت نیوز-*اقدس کاکی: توسعه و تثبیت راه‌اندازی مدارس محیط زیستی در سال گذشته، یکی از فعالیت‌های چشمگیر در دو حوزه محیط‌زیست و آموزش و پرورش بوده است. البته بحث ایجاد مدارس سبز از سال‌ها پیش در ایران مطرح بوده و پروژه کنونی که حاصل توافق بین سازمان محیط زیست و وزارت آموزش پرورش بوده هم از سال 1389 یعنی حدود پنج سال پیش کلید خورده است اما تردیدی نیست که این مدارس، امسال بالاخره از توجه بایسته برخوردار شده و شمار آنها به حدی رسید که بتوان اکنون مدارس محیط‌زیستی را پدیده‌ای تازه در نظام آموزشی ایران تلقی کرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه وقایع اتفاقیه، طرح مدارس سبز ایران به واقع، بخشی از یک پروژه بزرگ جهانی است که هم اکنون در 56 کشور جهان و با مشارکت افزون بر 36 هزار مدرسه و 10 میلیون دانش‌آموز و 628 هزار معلم اجرا می‌شود اما اجرای این طرح در ایران از چه کم و کاستی‌هایی برخوردار است؟ اگر بخواهیم هم‌آنچه را که امسال پیگیری و اجرا شده را مورد توجه قرار دهیم، این نکات تامل‌برانگیز به نظر می‌رسند:
* مدرسه سبز یک پروژه است یا یک ذهنیت؟ قرار است موجد یک فرهنگ و نگاه تازه در نظام آموزشی ایران باشد یا یک پروژه اجرایی دیگر در حاشیه وضعیت جاری آموزش و پرورش که مشابه آن با موضوعاتی دیگر قبلا هم تجربه شده و غالبا هم چندان منجر به دستیابی به اهداف مورد نظر نشده است. برخی اختلاف‌نظرها در زمینه راه‌اندازی این مدارس، اختلاف سلیقه ساختاری بین دو گروه کارشناسان محیط‌زیست و آموزشی مرتبط با موضوع، ظاهرا شماری مشکلات مالی و... موجب شده است که بر خلاف تصور، مدارس سبز یک پروژه اداری و اجرایی به نظر برسند تا یک برنامه فراگیر فرهنگی.
* حتی به عنوان پروژه هم ظاهرا تمایل زیادی به جداسازی این مدارس از بدنه نظام آموزشی کشور وجود داشته است. گاه این انتقاد مطرح می‌شود که آیا به جای صرف بودجه برای راه‌اندازی شماری مدارس سبز که همچون جزیره‌هایی منفرد، کاملا جدا و بی‌ارتباط با بقیه مدارس ایران فعالیت می‌کنند؛ بهتر نبود که برنامه ارتقای محیط‌زیست‌گرایی در نظام آموزشی ایران در قالب پروژه‌های گام به گام موضوعی پیگیری می‌شد و نه طرح‌های منفرد موضعی؟ به این صورت که فی‌المثل به جای ده مدرسه مستقل سبز، یک پروژه سراسری تفکیک زباله اجرا می‌شد؟ یا به جای تجهیز فقط چند مدرسه خاص به طرح توسعه عمودی فضای سبز، زمینه مشارکت تعداد بیشتری از دانش‌آموزان ایرانی در طرح‌های توسعه فضای سبز در ایران فراهم می‌شد؟ البته قالب جهانی طرح، ایجاد مدارس کاملا سبز است اما در همان قالب جهانی هم مراحل اولیه طرح ارتقای برنامه‌های آموزشی بوده و متعاقب آن راه‌اندازی این‌گونه مدارس.
* به فرض راه‌اندازی شماری از این مدارس، چگونه می‌توان تصور کرد که نظام آموزشی ایران را حتی نه در کوتاه مدت بلکه در میان مدت بتوانند متحول کنند؟ شرایط بر‌می‌تابد که برای مثال، هم اکنون دانش‌آموزان ایرانی به صورت فراگیر و اضطراری، آموزه‌های مرتبط با تغییر الگوی مصرف آب و آمادگی در برابر خشکسالی را فراگیرند. مدارس سبز همه انرژی و تمرکز بخش محیط‌زیست در نظام آموزشی کشور را در این چند وقت به خود اختصاص داده، در حالی که به نظر نمی‌رسد اساسا بتواند برای چنین برنامه مهمی کاری انجام دهد. البته که پروژه این مدارس متکفل و مدعی همه امور مرتبط با محیط زیست در نظام آموزشی نیست و شاید کسانی دیگرند که باید مخاطب قرار گیرند: نیاز آموزش و پرورش ذهنیت زیست‌محیطی است و نه فقط یک پروژه اجرایی محدود.
* آن‌چه که گفته شد البته نافی تلاش‌های گرانقدر دست اندرکاران راه‌اندازی مدارس سبز نیست اما نباید به بهانه این مدارس، ضرورت راهبردی و حیاتی توسعه ذهنیت زیست‌محیطی در نظام آموزشی ایران به حال خود رها شود. مدارس سبز در حال حاضر فقط یک پروژه محدود آزمایشی هستند و فقط در همین حد باید آنها را دید و در همین حد هم باید از آنها توقع داشت.
* کارشنــاس محیــط زیست
نظر شما