سلامت نیوز: شاید اگر اتفاقی نمی‌افتاد و معلم مدرسه روستای نوکجو روتک خاش برای نجات دانش‌آموزان خود از ریزش دیوار خشتی حیاط جان خود را از دست نمی‌داد، هنوز هم چندان حرفی از مدارس خشت و گلی و بازسازی آنها به میان نمی‌آمد. همان مدارسی که پنج سال قبل نیز مرتضی رییسی، معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش و رییس سازمان نوسازی مدارس از آنها به عنوان بمب ساعتی یاد کرده بود و اکنون وزیر آموزش و پرورش از حذف کامل آنها تا سال 96 سخن می‌گوید.

  تناقض آماری در اظهارات مسئولان آموزش و پرورش
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه حمایت  بیش از یکهزار مدرسه خشتی و گلی در کشور وجود دارد، آمار و ارقامی که به طور رسمی منتشر شده است و به واقع مشخص نیست آیا همه مدارس ناایمن دارای چنین سازه‌ای در قالب پیمایشی دقیق شمارش شده‌اند یا نه. این آمار درحالی عنوان می‌شود که به طور میانگین بودجه عمرانی وزارت آموزش و پرورش به عنوان مهمترین نهاد متولی امر بازسازی و ایمن سازی مدارس در طول سال‌های گذشته افزایش قایل توجهی یافته است. به عنوان مثال  اعتبارات مصوب عمرانی آموزش و پرورش در سال92 نسبت به سال قبل خود،18درصد رشد داشت. همچنین  در سال94  یکهزار و 340میلیارد تومان بودجه به اقدامات عمرانی و مدرسه‌سازی اختصاص داده شده بود، رقمی که نسبت به سال قبل نیز 21درصد افزایش داشت، آماری که علی اصغر فانی در کسوت وزیر آموزش و پرورش آن را آبان‌ماه گذشته عنوان کرده است. مثال دیگر افزایش 16 درصدی بودجه سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس در سال 95 است که با احتساب نرخ عنوان شده به یکهزار و 560میلیارد تومان رسیده است. آن هم در شرایطی که به گفته رییسی  برنامه اصلی سازمان نوسازی ، توسعه و تجهیز مدارس تخریب، بازسازی و مقاوم سازی مدارس بوده و 90درصد اعتبارات صرف این موضوع می‌شود.
این در حالی است که سال گذشته نیز 60میلیارد تومان اعتبار برای تخریب و بازسازی ۵۰۰مدرسه کاه‌گلی، خشتی و چوبی کشور در نظر گرفته شده بود، بودجه ای که موجب شد تا سازمان نوسازی مدارس آبان‌ماه گذشته اعلام کند با تامین این اعتبار ۵۰۰مدرسه گلی، خشتی و چوبی تا پایان امسال تخریب می‌شود. البته با مروری بر اظهارات این مقام مسئول به آمار و ارقامی متفاوتی بر می‌خوریم که دلالت تفاوت 500 مدرسه میان آمار ذکر شده از سوی رییسی و فانی به عنوان اصلی‌ترین متولی و مسئول نهاد آموزش عمومی در کشور دارد. زیرا که براساس اظهارات رییسی 500 کلاس درس خشتی و گلی در کشور وجود دارد که بازسازی آنها ضروری است و این مدارس بیشتر در استان های خراسان، مازندران و سیستان وبلوچستان هستند، اما وزیر از وجود چنین مدارسی به تعداد یکهزار مدرسه یاد می‌کند.

  هنوز یک سوم مدارس کشور ناایمن هستند
واقعیت این است که وجود چنین مدارسی در مناطق محروم کشور، موضوعی مختص با امروز یا ماه‌های گذشته نیست، بلکه سال‌هاست مسئولان آموزش‌وپرورش مناطقی که دانش آموزان ساکن آنها در چنین کلاس‌هایی درس می‌خوانند، همچنین بسیاری از کارشناسان آموزشی درباره آن هشدار می‌دهند. با این وجود در طول سال‌ها سخن کمتری از برنامه‌ریزی برای حذف آنها و خطراتی که می‌تواند برای دانش آموزان داشته باشد به میان آمده است و اکنون پس از حادثه‌ای که برای معلم اهل خاش در سیستان‌وبلوچستان رخ داد و موجب مرگ وی شد، به‌طور‌جدی از این موضوع سخن به میان آمده است. این در حالی است که مدت‌هاست بحث مدارس ناایمن در قالب مدارس فرسوده و کلاس‌های درس کپری مورد بحث است و مسئولان آموزش و پرورش از تمهیدات و برنامه‌های خود در این زمینه سخن می‌گویند، هرچند که با وجود همه اقدامات و طرح‌هایی که به گفته متولیان امر اجرایی شده است، هنوز یک سوم مدارس کشور ناایمن هستند و بارهای از خیران درخواست شده تا در این حوزه حضور چشمگیرتری داشته باشند. به عبارتی باید گفت به نظر می‌رسد چنین مراکز آموزشی با وجود همه خطراتی که دارند از قلم افتاده‌اند. به عنوان مثال رییس سازمان نوسازی مدارس عنوان کرده است؛ در هر نقطه از کشور که کلاس درس کپری وجود داشته باشد و امکان جایگزینی آنها با کلاس درس پیش‌ساخته باشد، انجام می‌شود و در صورتی که جمعیت ماندگار شود، کلاس درس ساخته می‌شود. با این وجود اما جای چنین اظهار نظرهای منسجم درباره مدارس و کلاس‌های گلی و خشتی خالی است یا بسیار ناچیز است.

به هرحال اگر چه چندی پیش تعدادی از مسئولان به ویژه متولیان آموزش و پرورش در شهرهایی که بیشترین تعداد مدارس مذکور را دارند، از تخریب این بناها خبر داده‌اند، اما به نظر می‌رسد تاکنون اقدام خاصی در این حوزه صورت نگرفته است و اظهار نظرها بیشتر شکل بیان جملات بدون اجرا شدن را داشته‌اند.
به طور نمونه بهمن‌ماه ‌سال 94  استاندار سیستان‌وبلوچستان از تخریب و بازسازی مدارس خشت و گِلی سیستان‌وبلوچستان در 2سال آینده خبر داده بود، اما برنامه عملیاتی در این حوزه مانند آنچه در سایر بخش‌های بازسازی حداقل رسانه‌ای و عنوان می‌شود به طور جدی از سوی مسئولان وزارتخانه اعلام نشده است.در کنار همه این اظهار نظرها علی‌نقی یزدان‌پناه، مدیرکل دفتر امور مناطق کمتر توسعه ‌یافته و عشایر وزارت آموزش‌‌وپرورش به وجود ۵۰۰ مدرسه خشت و گِلی در مناطق عشایری ایران اشاره کرده است و اینکه مدارس خشت و گلی خطرسازتر از کپری است، به عبارتی مدارس خشت و گلی با کوچک‌ترین زمین‌لرزه تخریب می‌شود و برای دانش‌آموزان مشکل ایجاد می‌کند. با این وجود یزدان‌پناه این را هم گفته است که با سازمان نوسازی توافق جدیدی انجام شده که مدارس خشت و گلی جمع‌آوری و مدارس جدید و استاندارد جایگزین آنها شوند.

اکنون نیز بعد از فوت حمیدرضا گنگوزهی معلم مدرسه روستای نوکجو روتک خاش در اثر فرو ریختن دیوار خشت و گلی کنار مدرسه هنگام بازی دانش آموزان، فانی در مواجه به سئوالات خبرنگاران  درباره وجود یک‌هزار مدرسه خشت و گلی بیان کرده است که جهت‌گیری وزارتخانه تحت مدیریت وی تأمین امنیت برای ایمنی مدارس بوده است و روز پنجشنبه هفته گذشته که وی در شورای آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان حضور داشته است، مصوب کرده همه مدارس خشت و گلی استان سیستان و بلوچستان که بیشترین تعداد را دارد، حداکثر تا پایان سال ۹۶ ایمن شده و تبدیل به فضای مناسب شود. مصوبه‌ای که شامل حال این استان بوده و شاید باید دیواری یا سقف دیگری در مدارس خشتی سایر بخش‌ها و استان‌ها نیز فروریزد شاید مصوبه و تصمیمی نیز برای آنها از سوی وزیری اتخاذ شود که بیشترین کارت را از نمایندگان مجلس در زمان وزارت خود گرفته است.

در این میان موضوع دیگری نیز وجود دارد که شاید طرح ان خالی از لطف نباشد اینکه سال‌هاس مسئولات بزرگترین وزارتخانه کشور در پاسخ به همه سئوالات درباره مشکلات نوسازی، بازسازی یا نگهداری از مدارس به این موضوع اشاره می کنند که نگهداری مدارس متولی خاصی ندارد. جالب اینکه این عبارت سال‌هاست تکرار می‌شود. به عنوان نمونه احسن علوی، مدیركل دفتر فنی و نظارت سازمان نوسازی مدارس، شهریورماه سال88 عنوان کرده بود که تعمیر و نگهداری مدارس در كشور متولی مشخصی ندارد!. عبارتی که هرساله به همین صورت تکرار می‌شود و اکنون بعد از گذشت هشت سال فانی در پاسخ به این پرسش این را گفته است که صاحب متولی شدن با توجه به گستردگی آموزش و پرورش کاری نیست که در مدت یکسال امکان‌پذیر باشد، به هرحال با وجود اینکه به نظر می‌رسد مسئولیت تعمیر و نگهداری مدارس برای این نهاد که مسئول آموزش و ملزمات آن به افراد در سنین مدرسه است چندان تعریف شده نیست که با بیان عبارت نبود متولی از پاسخگویی به ضعف‌های موجود شانه خالی می‌کند، این بار باید منتظر بود، شاید امیدواری وزیر آموزش و پرورش برای حذف مدارس غیر ایمن تا پایان برنامه ششم توسعه رنگی از واقعیت بگیرد و تعمیر و نگهداری مدارس هم صاحب متولی شود.