طابق آنچه در همه كتابهای روانپزشكی ذكر شده، افسردگی و متعاقب آن آمار «اقدام بهخودكشی» در زنان در تمام نقاط دنیا بالاتر از مردان است. این خبری است كه كارشناسان نیز در حال حاضر به آن تاكید دارند.
نتایج این بررسی كه روی مسمومان دارویی مراجعهكننده به بیمارستان لقمان انجام شده، نشان میدهد بر خلاف سالهای نه چندان دور كه زنان بهدلیل افسردگی و مصرف بیش از حد دارو به قصد خودكشی، بیشترین تعداد مراجعان به بخش مسمومان این بیمارستان را تشكیل میدادند، در سالهای اخیر این وضعیت كاملا معكوس شده، بهطوری كه تعداد مردانی كه اقدام بهخودكشی با داروها كردهاند، نسبت به زنان، در حال افزایش است.
به گفته محققان، در سال 1370 از 2 هزار و 930 مورد بستری بیماران در بخش مسمومان دارویی بیمارستان لقمان، 5/37 درصد آنها مرد بودند (481 مورد) كه از این تعداد، 19 مورد مرگ و میر گزارش شد.
ولی در مطالعه اخیر (سال 1383) از 11هزار و456 مورد بستری، 51 درصد (5 هزار و 518 مورد) مرد بودهاند و آمار افراد فوتشده 272نفر بوده است.اما علت تغییر این نسبت در ایران چیست؟ دكتر محمدعلی شهركی، روانپزشك، در گفتوگو با همشهری، به نقش سوءمصرف مواد در خودكشی مردان اشاره میكند و میگوید: در خیلی از موارد این مواد زمینهساز مسمومیتهایی هستند كه گاهی با خودكشی اشتباه گرفته میشود، به این ترتیب كه در خیلی از موارد معلوم نیست كه فرد برای احساس لذت دارو مصرف كرده و یا به قصد خودكشی.
وی ادامه میدهد: با این حال، شاید دلیل افزایش انتخاب دارو به قصد خودكشی در مردان این باشد كه آنها ترجیح میدهند در حالت خماری همراه با لذت به زندگی خود خاتمه دهند.
قربانیان اعتیاد ایرانی
گرچه بهنظر میرسد میزان دسترسی مردان به داروهای مخدر در كشورهای دیگر هم در حال افزایش باشد ولی چرا وضعیت خودكشی مردان و زنان در كشورهای دیگر اینطور نشده است؟
دكتر آذرخش مكری، روانپزشك و رئیس مركز مطالعات و تحقیقات اعتیاد در این باره به همشهری توضیح میدهد: در حال حاضر میزان معتادان مرد در كشور ما نسبت به زنان معتاد 95 درصد است و این افراد هم كسانی هستند كه بیشتر با موادمخدر و شیمیایی اقدام بهخودكشی میكنند؛ برای همین است كه الگوی مصرف این مواد در ایران نسبت به سایر كشورهای دنیا عوض شده است.
تمارض یا خودكشی؟
بهنظر میرسد آنچه كارشناسان بر آن متفقالقولند، این است كه علت افزایش آمار مسمومیت دارویی در مردان، رواج بیشتر سوء مصرف دارو در سالهای اخیر است و از قضا در همین قشر، خودكشی بیشتر رواج دارد.
دكتر شاهین شادنیا، رئیس بخش مسمومان بیمارستان لقمان در این باره معتقد است: در گذشته مسمومیت در زنان جنبه تمارضی داشت، یعنی آنها برای جلب توجه و یا رسیدن به هدفی خاص اقدام به مصرف دارو میكردند، برای همین میزان مسمومیت در زنان بیشتر بود.
او اضافه میكند: در حال حاضر هم اغلب این مسمومیتها در زنان با همین هدف است ولی امروزه میزان مسمومیت در مردها به قصد خودكشی بیشتر از مسمومیت به قصد تمارض است.
رئیس بخش مسمومان بیمارستان لقمان در ادامه با اشاره به اینكه تا سال 2003 میزان مسمومیت مردها و زنان به قصد تمارض یكسان بود، خاطرنشان میكند: در مردان موادمخدر یا همان مواد شیمیایی كه مورد سوء مصرف قرار میگیرند، بیشتر باعث مسمومیت میشود، علاوه بر این زنان بیشتر از داروهای دسته آنتیبیوتیكها، داروهای اعصاب و روان مثل داروهای ضدصرع و ضدافسردگی و كدئینها استفاده میكنند و هدف واقعی در مصرف آنها، پایان حیات نیست، درحالیكه مردها بیشتر از متادون، ترامادول یا دیگر داروهای ترك اعتیاد یا افیونی برای خودكشی استفاده میكنند.
به این ترتیب در شرایطی كه اكثر روانپزشكان بر افزایش مسمومیت و خودكشی با دارو طی سالهای اخیر در میان مردان اتفاق نظر دارند، برخی كارشناسان معتقدند نمیتوان با انجام یك تحقیق چنین نتیجهگیری كرد. آنچه مسلم است این است كه در مورد علت تغییر الگوی خودكشی در ایران، باید مطالعات بیشتری صورت گیرد.
نظر شما