متخصصان ارتوپدی و فیزیوتراپیستها میگویند در سالهای اخیر، شایعترین بیماری مفصلی كه بهخصوص جوانان را درگیر كرده است .
ولی امروزه این سن به 30 سال كاهش پیدا كرده و پزشكان شاهد مراجعه بیمارانی با سنین 30 تا 50 سال با دردهای گردن، زانو، كمر و مفاصل مختلف به مراكز درمانی هستند.
مقصر؛ سبك زندگی
دكتر مصطفی نجاتیان، فیزیوتراپیست با اشاره به اینكه یكی از عوامل كاهش سن ابتلا به بیماریهای مفصلی در ایران اشكال در وضعیت حركتی به خاطر زندگی شهرنشینی است، به همشهری میگوید: نشستن، خوابیدن، نوع راه رفتن و نوع كفش انتخابی در میان مردم ما اصلا استاندارد نیست.
این در حالی است كه حتی آموزشهای لازم به افراد برای اصلاح كردن این سبك زندگی در كشور ما وجود ندارد. در كشورهای پیشرفته به همه افراد آموزشهای لازم برای كار در ادارهها از طریق مجلات و بروشورهای مختلف داده میشود ولی در ایران هیچكدام از این اقدامات صورت نمیگیرد.
این فیزیوتراپ با بیان اینكه مسئله دیگر شیوع این بیماریها نداشتن فعالیتهای ورزشی است بهطوریكه كمتر از 10 درصد افراد جامعه بهطور روزمره ورزش میكنند، ادامه میدهد: در بسیاری از افراد هماهنگی میان عضلات وجود ندارد و این امر میتواند یا بهعلت عوامل ژنتیك باشد و یا بهعلت چاقی بیش از حد. همچنین تغذیه نیز از جمله عواملی است كه بهخصوص در كودكان از وضعیت نابسامانی برخوردار است.
درد زانو، رایجترین درد
به گفته متخصصان، به ازای هر یك كیلو اضافه وزن در سطح صاف حدود 3 تا 5 برابر فشار به زانو وارد میشود كه در مواقع بالا و پایین رفتن از پله این فشار 10 برابر میشود.
همچنین شایعترین دردهای مفاصل مربوط به كشكك زانو است كه در واقع استخوانی است كه داخل تاندون عضله چهار سر ران قرار گرفته و در هر خم و راست شدن زانو حدود 7 تا 8 سانتیمتر این استخوان روی زانو حركت میكند.
هرچه این حركت طبیعیتر باشد مشكلات آن كمتر خواهد بود ولی اگر در مسیر حركت كشكك روی زانو مقداری انحراف به طرف داخل یا خارج وجود داشته باشد، باعث خراش غضروف یا نرمشدگی آن میشود كه موجبات درد و ناراحتی را در قسمت جلوی زانو فراهم میكند.
دكتر تركمان، متخصص زانو در این باره توضیح میدهد: بیشترین دردهای زانو در افراد جوان بهخصوص زنان جوان دیده میشود و شایعترین علتش یكی ضعف عضله چهارسر ران است كه این عضله بهطور طبیعی در زنان ضعیفتر است و دیگری رعایت نكردن برخی اصول نشستن و برخاستن مثل دو زانو یا چهارزانو نشستن یا از سطح شیبدار بالا رفتن بهمدت طولانی و یا خم بودن زانو بهمدت زیاد در نتیجه كارهای اداری در فرد بهوجود میآید كه البته از همه مهمتر ضعف عضله چهارسر ران باعث آن میشود و نیاز به تقویت دارد.
وی تصریح میكند: البته یكسری ریز فاكتورها وجود دارد كه باعث میشود آرتروز زودتر یا شدیدتر بهوجود آید. این ریزفاكتورها شامل افزایش وزن و چاقی فرد است و ارتباط مستقیم با دردهای زانو دارد.
علاوه بر آن انحراف زانو به شكل پرانتزی یا ضربدری موجب میشود كه وزن بدن بهطور یكسان روی سطح زانو پخش نشود و یك طرف فشار بیشتری را تحمل كند و در نهایت این فشار باعث ساییدگی آن طرف مفصل میشود. البته انحراف از نوع پرانتزی در ایران بیشتر از ضربدری شایع است.
بیتحركی درمان نمیكند
برخی از مردم به اشتباه تصور میكنند كه صرفا با حذف فشار روی مفصل و ثابت نگهداشتن آن، مشكلشان حل میشود درصورتیكه به گفته متخصصان عدمتحرك مناسب، خود خطرات جدی مانند آرتروز مفصل را در پی دارد چراكه تغذیه مفصل از طریق تحرك صورت میگیرد.
دكتر محمد رضا هادیان دانشیار دانشگاه علوم پزشكی تهران هم فشارهای طولانی و ثابت روی مفصل را مانند فشار روی یك اسفنج آغشته به آب میداند كه در اثر فشار، آب خود را از دست میدهد و مفصل در این شرایط آماده تخریب میشود.
وی عادتهای غلط در زندگی روزمره مانند نحوه نشستن بهصورت چهار زانو و استفاده از توالتهای ایرانی را از جمله موارد تشدیدكننده آسیب به مفصل زانو ذكر كرده و به همشهری میگوید: عضلات در بدن همانند كمك فنرها در ماشین عمل كرده و مانع از ایجاد فشار روی اسكلت استخوانی و مفاصل بدن میشود.
برای همین، تقویت عضلات چهارسر ران و عضلات پشت ران، هماهنگی در تقویت عضلات، كاهش وزن، تغذیه صحیح، تحرك مناسب و انجام ورزشهای درست و حتیالامكان با نظارت متخصصین فیزیوتراپی و طب ورزش ازجمله راهكارهای پیشگیرانه و درمانی مفصل زانو است.
نظر شما