سلامت نیوز: حیوان آزاری در ایران آنقدر شایع است كه در بسیاری از نقاط روستایی و حتی مناطق كمتر برخوردار شهری هنوز و در قرن 21، آزار حیوانات بخشی از بازی‌های كودكی كودكان ایران است. از كشتن قورباغه‌ها تا آزار و اذیت سگ‌ها و گربه‌ها برای بچه‌ها یك بازی است و بزرگترها هم در برابر تجربه این همه خشونت به اسم بازی در خردسالی و نوجوانی، سكوت می‌كنند. همین است كه وقتی از حقوق حیوانات در كشوری مثل ایران حرف می‌زنید، خیلی‌ها به شما می‌خندند. اما یك روز دیگر نخواهند خندید.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه روزان در ادامه می نویسد: «150 سال پیش، اگر شما حامی پایان بردگی بودید، شما را احمق می‌پنداشتند؛ 100 سال پیش، به پیشنهاد شما درباره اینكه زنان باید حق رای داشته باشند، می‌خندیدند؛ 50 سال پیش، با این عقیده كه آفریقایی‌ها و آمریكایی‌ها باید طبق قانون حقوق برابری داشته باشند مخالفت می‌كردند؛ امروز به این پیشنهاد ما كه بردگی حیوانات باید خاتمه یابد می‌خندند؛ یك روزی دیگر نخواهند خندید.»

روز جهانی حقوق بشر و بقیه حیوانات زمین

دهم دسامبر سال 1948 بعد از كشتارهای وحشیانه در جنگ جهانی دوم، جامعه جهانی بیانیه جهانی حقوق بشر را تصویب كرد تا از تكرار دوباره جنگ‌های جهانی جلوگیری كند. روزی كه با نام روز حقوق بشر معروف شده است. دنیا به این نتیجه رسیده بود برای جلوگیری از جنگ و خشونت لازم است حقوق اساسی انسان‌ها به رسمیت شناخته شود. چند سال بعد از این تاریخ، فعالیت‌های حامیان حیوانات در سراسر جهان آغاز شد تا این روز به همه جانداران روی زمین تعلق بگیرد. درخواست آنها این بود كه این روز به سایر حیواناتی كه در استفاده از زمین با آنها شریك هستیم هم تسری یابد. بعد از گذشت 50 سال از تصویب بیانیه حقوق بشر، 10 دسامبر سال 1998 برای اولین بار به عنوان روز جهانی حقوق حیوانات اعلام شد.

 

اولین قانون حمایت از حیوانات در انگلستان

البته اعلامیه جهانی حقوق حیوانات پیش از اعلام روز جهانی حیوانات و در 15 اكتبر سال 1978 با به رسمیت شناختن برخی حقوق حیوانات و با تلاش یونسكو در سال 1978 به تصویب رسیده بود. البته پیش از این هم قوانین دیگری در حمایت از حقوق حیوانات وضع شده بود. از جمله در سال 1822 میلادی، برای نخستین بار مجلس انگلستان قانونی را برای حمایت از حیوانات وضع كرد كه طبق آن ایجاد جنگ و درگیری میان حیوانات، كشتن حیوانات با مواد سمی، شكار كردن در محیط بسته، طرد بدون جهت حیوان و بیهوش نكردن آنها هنگام ذبح ممنوع شد. این قانون به مرور تغییر كرد و امروزه در سرتاسر اروپا اجرا می‌شود.

رسیدگی به حیوان آزاری به عنوان جرایم مهم در آمریكا

اصلاح قوانین حیوانات و اهمیت دهی به حقوق آنها روز به روز در دنیا شكل كامل تری به خود می‌گیرد. از جمله یكی از مهم‌ترین قوانینی كه سال 2015 به نفع حیوانات تصویب شد در كشور آمریكا بود. پلیس آمریكا حیوان آزاری را در طبقه جرایم مهم قرار داد. پلیس فدرال آمریكا،FBA، با بازبینی در طبقه بندی جرایم اعلام كرد از این به بعد جرایم مرتبط با حیوان آزاری را در طبقه الف و همطراز با جرایمی چون آتش زدن عمدی و بزهكاری مورد رسیدگی قرار خواهد داد. طبق اعلام پلیس آمریكا از زمان تصویب این قانون، بی‌توجهی و غفلت، شكنجه و آزار آگاهانه، آزار و اذیت منظم حیوانات مانند ترتیب دادن جنگ میان آنها چون جنگ خروس‌ها یا نزاع سگ‌ها و همچنین سوءاستفاده از حیوانات مصادیق جدید جرم حیوان آزاری خواهند بود.

خلأهای قانونی در حمایت از حیوانات در ایران

اما درایران حیوانات وضعیت خوبی ندارند. حفاظت از حیات وحش بر عهده دولت و سازمان محیط زیست است؛ اما حمایت از حیوانات بی سرپرست شهری بر عهده شهرداری‌ها نهاده شده است. خلأهای قانونی در حمایت از حقوق حیوانات در ایران بیداد می‌كند اما هیچكدام از مسئولان حمایت از حقوق حیوانات به طور جدی به دنبال رفع این خلأها نیستند. قوانینی در مورد محدودیت‌های شكار و در نظر گرفتن جریمه برای گونه‌های كمیاب در كشور تصویب شده كه كارایی چندانی ندارد. در مورد حمایت از حقوق حیوانات شهری هم عملا هیچ قانونی وجود ندارد. گرچه در متون اسلامی بر حفظ حقوق حیوانات و مهربانی با آنها تاكید شده اما ایرانی‌ها علاقه چندانی به رعایت این مسئله ندارند. شاهد آن هم منتشر شدن روزانه اخباری از آزار حیوانات شهری در گوشه گوشه كشور است.

خبری از ارسال پیش‌نویس حقوق حیوانات به مجلس نیست

گرچه تصویب قانون بر عهده دولت و مجلس است و شهرداری حتی اگر بخواهد نمی‌تواند قانونی برای حمایت از حیوانات شهری وضع كند، اما محیط زیست همیشه از زیر بار این مسئولیت شانه خالی كرده است. اگرچه روسای این سازمان در مصاحبه هایشان و شاید برای حفظ وجهه محیط زیست دوستی ایران همیشه خود را پیگیر تصویب قوانینی برای دفاع از حقوق حیوانات شهری معرفی كرده‌اند، اما غیر از چند بند لایحه كه معلوم نیست در حمایت از حقوق انسان‌ها ست یا حیوانات شهری، عملكرد دیگری در این مورد ندارند. همین لایحه چند خطی هم محصول فشار گروه‌های حامی حیوانات است كه در اعتراض به سگ كشی با روش‌های وحشیانه و غیر اخلاقی به دست آمده است. معصومه ابتكار، رئیس سازمان محیط زیست در مصاحبه با یورونیوز درباره وظایف این سازمان برای دفاع از حقوق حیوانات شهری گفته است: «ما در حال تدوین قانون برای حمایت حیوانات غیر وحشی هستیم. حیواناتی كه به هر دلیلی در شهر‌ها رها شده‌اند. مثل سگ‌ها و یا گربه ها. مقدمات این كار را شروع كرده ایم. یك پیش‌نویس در حال حاضر آماده شده است و روی آن كار می‌كنیم.» پیش‌نویسی كه بعد از گذشت چندین ماه هیچ خبری از ارسال آن به مجلس منتشر نشده است.

اعلامیه جهانی‌ حقوق حیوانات

اعلامیه جهانی حقوق حیوانات در 15 اكتبر 1978 مبنی بر برسمیت شناختن برخی حقوق برای حیوانات با تلاش یونسكو در پاریس به تصویب رسید. علی‌رغم برخی اختلافات دینی در مورد منشأ حیات، این متن مباحث مهمی در مورد بهره مندی حیوانات از حقوق ارائه می‌دهد. مواد ده گانه آن به وضعیت فلسفی-حقوقی و به روابطی می‌پردازد كه باید بین گونه انسان و سایر گونه‌های حیوانات بر قرار شود. متن اعلامیه حقوق حیوانات در سال 1989 توسط اتحادیه بین‌المللی حقوق حیوانات اصلاح و متن نهایی آن در سال 1990 توسط یونسكو منتشر شد.

مقدمه

- با توجه به اینكه حیات یگانه است، همه موجودات منشأ مشتركی دارند و در فرایند تكامل متنوع گردیده‌اند و با توجه به اینكه تمام موجودات زنده حقوق طبیعی دارند و همه حیوان مجهز به سیستم عصبی، حقوق خاصی دارند.

- با توجه به اینكه بی توجهی و غفلت از این حقوق طبیعی آسیب جدی به طبیعت وارد می‌كند و منجر به ارتكاب جنایت علیه حیوانات می‌شود.

- با توجه به اینكه همزیستی گونه‌ها در جهان دلالت بر درك حق زندگی دیگر گونه‌های حیوانات توسط انسان دارد.

- و با توجه به اینكه احترام به حیوانات توسط انسان از احترام انسان‌ها به یكدیگر تفكیك ناپذیر است، اعلام می‌دارد:

ماده 1)

تمام حیوانات در متن تعادل زیستی حقوق مساوی برای زندگی دارند. این تساوی حقوق نباید تنوع گونه‌ها و افراد را تحت الشعاع قرار دهد.

ماده 2)

 به حق زندگی تمام حیوانات باید احترام گذاشته شود.

ماده 3)

الف- حیوانات نباید در معرض رفتار بد و اعمال بیرحمانه قرار گیرند.

ب- اگر نیاز به كشتن حیوانی بود، این عمل باید فوری، بدون درد و بدون درك حیوان صورت گیرد.

ج- با جسد یك حیوان با شایستگی باید برخورد شود.

ماده 4)

الف- حیوانات وحشی حق زندگی و تولید مـثل در شرایط آزاد و در محیط طبیعی خودشان را دارند.

ب- محرومیت طولانی مدت حیوانات وحشی از آزادی، شكار كردن و صید ماهی تفریحی و هر گونه استفاده از حیوانات وحشی كه حیاتی نباشد مغایر با این حق بنیادی است.

ماده 5)

الف- هر حیوان وابسته به انسان باید با شایستگی نگهداری و مراقبت شود.

ب- این حیوانات تحت هیچ شرایطی نباید بطور غیرمنصفانه رها و یا كشته شوند.

ج- تمامی اشكال تكثیر نسل و استفاده از حیوانات باید با توجه به فیزیولوژی و رفتار آن گونه باشد.

د- در نمایش‌ها و فیلم‌هایی كه حیوانات در آن شركت دارند باید منزلت آنها محترم شمرده شود و عاری از هر گونه خشونتی باشد.

ماده 6)

الف- آزمایش روی حیوانات كه متضمن درد فیزیكی و روانی باشد تجاوز به حقوق حیوانات محسوب می‌گردد.

ب- در این موارد لازم است از روش‌های جایگزین استفاده شود و بصورت سیستماتیك بكار گرفته شود.

ماده 7)

هر عمل غیرضروری كه باعث مرگ حیوانی شود و هر تصمیمی كه منجر به چنین عمل گردد جنایت علیه حیات تلقی می‌گردد.

ماده 8)

الف- هر عمل مغایر با بقای یك گونه وحشی و هر تصمیم منجر به چنین عملی مترادف با نسل كشی تلقی می‌گردد گواینكه جنایت علیه آن گونه است.

ب- كشتار حیوانات وحشی و آلودن و تخریب بیوتوپ‌ها نوعی نسل كشی تلقی می‌شود.

ماده 9)

الف- وضعیت قانونی ویژه حیوانات و حقوق آنان توسط قانون مشخص می‌شود.

ب- محافظت و حفظ امنیت حیوانات بر عهده سازمان‌های دولتی است.

ماده 10)

 مقامات آموزشی و مدارس باید مطمئن شوند كه شهروندان از زمان كودكی با فرایند مشاهده، درك و احترام به حیوانات آشنا می‌شوند.