سلامت نیوز: آمارهای غیررسمی حجم پول زیرمیزی گرفته شده توسط پزشکان در سال گذشته را ۸ تا ۱۰هزار‌میلیارد تومان اعلام می‌کنند؛ آمارهایی که در صورت صحت، از تخلف ١٠هزار میلیاردی جامعه پزشکی در کشور خبر می‌دهند؛ اما آمار و ارقامی که بارها در خبرها شنیده یا خوانده‌ایم، تنها یک سوی از آیینه جامعه پزشکی کشور را نشان می‌دهد؛ آیینه‌ای که در ذهن ما شاید به دلیل رفتار سوء چند پزشک مخدوش و به تصویر کشیده شده است. گزارش پیش‌رو تصویر دیگری است از آیینه جامعه پزشکی کشور، تصویری از فعالیت داوطلبانه پزشکان در عرصه سلامت کشور؛ تصویر داوطلبی.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه «شهروند» فعالیت داوطلبانه در کشور ما در حوزه سلامت سابقه طولانی دارد که آن را می‌توان در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها که به صورت خیریه اداره می‌شود، ملاحظه کرد. اقداماتی همچون بیمارستان‌های صحرایی، اعزام تیم‌های تخصصی و تک‌تخصصی، ویزیت‌های رایگان، اعزام تیم‌های سلامت به خارج از کشور، اعزام تیم‌های پزشکی در حوادث و بلایا دیگر فعالیت‌های داوطلبانه است که توسط نهادهای عمومی و «انجیاو»های مختلف حوزه سلامت همچون بسیج جامعه پزشکی و هلال‌احمر صورت می‌گیرد. فعالیت که اگر با هدفمندی و برنامه‌ریزی مشخص‌تری صورت پذیرد، می‌توان تأثیرات آن را در توسعه نظام سلامت کشور دید.
ضرورت حضور بیشتر پزشکان تخصصی در فعالیت‌های داوطلبانه
دکتر ژاله نریمانی، پزشک عمومی که در استان ایلام حدود ١٥سال است با جمعیت هلال‌احمر در فعالیت بشردوستانه در داخل و خارج از کشور همکاری دارد، معتقد است: «فعالیت داوطلبانه در عرصه پزشکی تا ٧٠درصد به‌خوبی اجرایی می‌شود.» نریمانی با اشاره به فعالیت مثبت پزشکان عمومی در عرصه داوطلبی ادامه می‌دهد: «خیلی از نیازها در حوزه سلامت توسط پزشک‌عمومی در طرح داوطلبانه تأمین می‌شود. فعالیت داوطلبانه مانند تریاژ بیمار (شناسایی بیمار) توسط پزشکان عمومی صورت می‌پذیرد؛ اما ضرورت حضور بیشتر پزشکان تخصصی در فعالیت‌های داوطلبانه تا حدودی زیادی حس می‌شود.» این پزشک داوطلب در ادامه با تأکید بر توجیه و آموزش پزشکان پیش از حضور در فعالیت‌های داوطلبانه می‌گوید: «باید در حطیه فعالیت‌های داوطلبانه و بشردوستانه اطلاع‌رسانی بهتری صورت بپذیرد. باید دعوت و جذب در این برنامه‌ها ساختار و مدل مشخصی را دنبال کند. اگر احساس می‌شود فعالیت داوطلبانه تا کنون کافی نبوده است و ضعفی در مشارکت داوطلبانه پزشکان در عرصه سلامت دیده می‌شود، به عقیده من این خلل در عدم اطلاع‌رسانی از سوی «انجیاو»ها است.» دکتر نریمانی ادامه می‌دهد: «بی‌شک اگر اطلاع‌رسانی صحیح و جلب همکاری از سوی «انجیاو»های فعال در عرصه سلامت انجام شود و این موضوع ترمیمی پیدا کند، می‌توان شاهد ارتقای فعالیت داوطلبانه پزشکان در عرصه سلامت بود.»
عدم آموزش و زمینه‌سازی در دانشگاه علوم پزشکی
خانم نریمانی در ادامه از عدم آموزش و زمینه‌سازی در دانشگاه علوم پزشکی درخصوص فعالیت‌های داوطلبانه انتقاد کرد: «تجربه من در دوران تحصیل می‌گوید كه اصلا در زمینه آموزش فعالیت داوطلبی در دانشگاه‌ها کار نشده است. من با دانشگاه در حال حاضر هم غریب نیستم، تدریس هم تا حدی در دانشکده علوم پزشکی می‌کنم، آن گونه که باید اطلاعات داده نمی‌شود و در این حیطه حرکت خاصی صورت نگرفته است. مطمئنا برای شروع کار توجیه دانشجویان پزشکی، آموزش فعالیت بشردوستانه در دانشگاه‌ها، جلب همکاری دانشجو و درواقع برانگیخته کردن روحیه مشارکت‌جوی دانشجو می‌تواند تأثیرگذار باشد.»
او در این خصوص ادامه می‌دهد: «دانشجو اگر با فعالیت‌های بشردوستانه آشنا باشد، در آینده می‌توانند وقت و دانش خود را صرف این کار کند، باید در ذهن دانشجوی پزشکی فعالیت داوطلبانه را رزرو کنیم.» این پزشک داوطلب با اشاره به سختی‌های حرفه پزشکی ادامه داد: «صریح بخواهم صحبت کنم من چندین سال پزشک اوژانس بودم؛ وضیعت ارایه خدمت اوژانس به‌شدت مشقت‌بار است و همین موضوع و فضای و روحیه کار در پزشکی در میزان و کیفیت فعالیت‌های داوطلبانه تأثیر می‌گذارد.»
تخلفات در جامعه پزشکی بیشتر از حیطه‌های دیگر نیست
دکتر ژاله نریمانی در ادامه به بزرگنمایی تخلفات پزشکی در رسانه‌ها نیز اشاره کرد: «ببینید، تخلف یک پزشک به‌شدت برجسته می‌شود؛ اما فعالیت مثبت جامعه پزشکی معرفی نمی‌شود. بسیاری از پزشکان ایرانی در فعالیت داوطلبانه و خیرخواهانه برون‌مرزی خیرخواهانه فعالیت می‌کنند. به عقیده من سیاست و اراده‌هایی در کشور باید این موضوع را تغییر بدهد. باید در تمامی حوزه‌های داوطلبی مانور رسانه‌ای صورت بگیرد.» این عضو داوطلب هلال‌احمر ادامه می‌دهد: «در رسانه‌ها نیز باید افرادی باشند که با دغدغه و روحیه داوطلبی انعکاس‌دهنده فعالیت دیگر اقشار جامعه باشند تا این پروسه داوطلبی در کشور تکمیل شود.»
بروکراسی‌بازی مانعی برای انجام فعالیت‌های داوطلبانه
بروکراسی‌بازی اداری مانع دیگری در ارتقای فعالیت داوطلبانه در عرصه سلامت بود که دکتر نریمانی به آن اشاره کرد: «یک پزشک وقت آزاد کمی دارد، نمی‌تواند مراحل مختلف اداری یک فعالیت داوطلبانه را دنبال کند. سیاست باید به‌گونه‌ای باشد که پزشک را به سمت فعالیت داوطلبانه هدایت کند.» این عضو جمعیت هلال‌احمر در ادامه به فعالیت داوطلبی خود در بسیج و جمعیت هلال‌احمر اشاره کرد و ادامه داد: «خیلی مواقع یک‌سری فعالیت‌های موازی هم در «انجیاو»ها و نهادهای فعال می‌بینیم، انجام می‌گیرد که باید سازمان‌یافته‌تر صورت بپذیرد.» نریمانی با تأکید بر ارتقای فعالیت‌ها داوطلبانه ادامه می‌دهد: «باید با تجربه‌ها و دانش روز کیفیت خدمات داوطلبانه را ارتقا دهیم تا ارایه این خدمات در شأن مردم صورت بگیرد. مطمئنا اگر هماهنگی بیشتری وجود داشته باشد و منطقی‌تر نیاز‌سنجی شود، نتیجه بهتری هم حاصل می‌شود.»
نریمانی با بیان اینکه گاهی اوقات که فعالیت‌ها مصورسازی و مستندسازی می‌شود، برداشت نمایشی از فعالیت داوطلبانه می‌شود، ادامه داد: «با تمام مشکلات به عقیده من کلیت فعالیت داوطلبی ارزشمند است و اگر نقصی است جزیی و قابل حل است.» این پزشک ٤٤ ساله یکی دیگر از موانع در ارتقای فعالیت داوطلبانه پزشکان در عرصه سلامت را سیستم ناآگاه دانست و ادامه داد: «سیستم‌ها و مراکزی که پزشکان در آن فعالیت می‌کنند، خیلی اوقات برای حضور پزشک در این فعالیت‌ها مانع‌تراشی می‌کنند. من بارها تجربه کردم که یک پزشک برای فعالیت داوطلبانه مرخصی استحقاقی طلب می‌کند اما سیستم توجیه نیست و رغبتی نشان نمی‌دهد.»
کاهش آسیب‌ها با اجرای طرح تحول در نظام سلامت
دکتر علیرضا چایچی یکی دیگر از پزشکان داوطلب جمعیت هلال‌احمر است که سابقه دو دهه فعالیت در عرصه داوطلبانه را دارد. او گفت: «در این چند سال همکاری‌های داوطلبانه در عرصه سلامت کمتر شده است؛ اما با شکل منسجم‌تری انجام می‌شود.» به اعتقاد دکتر چایچی کم شدن فعالیت در حوزه داوطلبی را نباید غلط تلقی کرد. او عقیده دارد اجرای طرح تحول در نظام سلامت آسیب‌ها را در حوزه سلامت کاهش داده و با اجرای این طرح نیاز به فعالیت داوطلبانه کاهش یافته است. او با بیان اینکه تنها مانع در ارتقای فعالیت داوطلبانه عدم‌مشارکت پزشکان فوق‌متخصص است، ادامه می‌دهد: «این موضوع نیز با توجه به سیاست‌های مثبت دولت یازدهم در حوزه درمان حل شده است. درحال حاضر در بعضی از مراکز ویزیت پزشک پایین‌تر از ٣هزار تومان است. می‌خواهم بگویم هزینه‌های بیمار برای درمان نسبت به سال‌ها یگذشته پایین آمده است.»
دکتر چایچی وضع معیشتی پزشکان را نیز نکته دیگری در ارتقای فعالیت داوطلبانه در عرصه سلامت دانست و ادامه داد: «این یک اصل طبیعی است که هر گاه وضع معیشتی یك قشر بهبود پیدا کند، شور مشارکت در آن قشر بیشتر می‌شود.»
این پزشک داوطلب با تأکید بر اینکه دولت در حوزه سلامت ورود مثبت داشته است به این مسأله اشاره کرد و ادامه داد: «در واقعا خیلی از موضوعات در عرصه سلامت رایگان شده است؛ زیر‌میزی‌ها از بین رفته، کسی دیگر جرأت گرفتن زیرمیزی را ندارد؛ الان از زمانی که دولت جدید آمده، نظارت به حوزه سلامت به‌شدت پویا و دقیق شده است.»
دکتر علیرضا چایچی، پزشک فومنی در پایان با تأکید بر این موضوع که باید فعالیت داوطلبانه موثر و با برنامه‌ریزی بهتر صورت بگیرد، افزود: «نباید فعالیت داوطلبانه اختلال در زندگی عادی پزشکان ایجاد کند و با برنامه‌ریزی بهترین استفاده از حداقل زمان پزشک صورت بپذیرد.» دولت یازدهم با اجرای طرح تحول سلامت در عرصه سلامت گام‌های بزرگی برای رفاه مردم برداشته است. بی‌شک نقش و فعالیت پزشکان داوطلب نیز در عرصه سلامت و بهداشت جامعه حایز اهمیت است و با تبیین صحیح جایگاه این گروه شاهد رشد و ارتقای حوزه سلامت در کشور خواهیم بود.
نظر شما