متخصصان مركز پزشكی مایوكلینیك در آمریكا دراین باره تشریح كرده‌اند كه وسواس عبارت از رفتارها، باورها، افکار و تصوراتی است که مكرر و پایدار هستند و انسان را در بند می‌كشند؛ به طوری كه توان تصمیم گیری صحیح را از وی سلب می‌كنند.

وسواس گاهی از دوران کودکی شروع می شود ولی نمونه‌های آن را در تمام گروه‌های سنی می توان مشاهده کرد.

این بیماری یکی از شایع‌ترین رفتارهای درونی انسان بوده و نیرویی قوی است که انسان را به انجام و یا بازداشتن از اعمالی وادار می ‌سازد. وسواس بیماری پیچیده و آزار دهنده‌ای است که شخص را مجبور می‌کند تا رفتاری برخلاف میل و اراده انجام دهد و با آن که می‌داند افکار و رفتارش بیهوده است ولی خود را در رهایی از آن ناتوان می‌بیند.

نشانه‌های برجسته وسواس شامل ترس، اجبار و لزوم، احساس ناتوانی، دقت و نظم افراطی، پرخاشگری، وارسی كردن، تكرار و رفتار خرافاتی است. برای مثال فرد وسواسی همواره می‌ترسد که دچار حادثه ناگوار شود. مثلا می‌گوید اگر از خیابان عبور کنم، تصادف خواهم کرد. همچنین فرد در خود احساس الزام به انجام عملی دارد و ناچار است اعمال و رفتاری را به صورت اجباری انجام دهد؛ به طوری که فرد با وجود آگاهی از بیماری‌اش خود را مجبور به انجام رفتارهای تکراری می داند.

بیمار در مواجهه با مشکلات، احساس ناتوانی و درماندگی می‌کند و قادر به کنترل آن نیست. افراد وسواسی در تکرار رفتارهای وسواس گونه دقیقاً از نظم و ترتیب خاصی پیروی می‌کنند که موجب آزار اعضای خانواده می‌شود. این بیماران گاهی برای انجام رفتارهای وسواسی دست به کارهایی می‌زنند که با پرخاشگری و عصبانیت و حتی خودآزاری همراه است.

بعلاوه شخص وسواسی وقتی کاری می‌کند از انجام آن اطمینان ندارد. فرد عملی را بارها انجام می‌دهد، مثلاً دست خود را بارها و بارها می‌شوید تا شاید آرام بگیرد. چنانچه فردی به این نوع وسواس مبتلا شده باشد به برخی از اشیاء خاص حساسیت نشان می‌دهد. مثلا ممکن است معتقد باشد اگر موقع خروج از منزل به شیء خاص مانند قفل یا دستگیره دست نزند، اتفاق بدی می‌افتد.

انواع وسواس شامل وسواس فكری و وسواس عملی است. در وسواس فکری افکار و تصاویر ذهنی که خارج از کنترل هستند و فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، موجب ناراحتی او می‌شوند. وسواس عملی نیز شامل اعمالی اجباری هستند که بیمار بارها و برطبق نظم خاصی برای از بین بردن افکار وسواسی خود انجام می‌دهد. این کارها جنبه منطقی ندارند و کاملاً بیهوده به نظر می‌رسند.

متخصصان برای پیشگیری و درمان این اختلال آزار دهنده توصیه‌هایی را ارائه كرده‌اند.

به گفته محققان، شرایط پرتنش خانوادگی، بیماری وسواس را تشدید می‌کند. بنابراین باید سعی کنیم محیط خانواده را آرام سازیم. اعضای خانواده از قضاوت، انتقاد یا مسخره کردن رفتارهای وسواسی بیماران باید جدا پرهیز كنند.

همچنین خانواده باید بپذیرد که وسواس نیز یک بیماری است چون با درک این موضوع بهتر می توان به بیمار کمک کرد.

در بسیاری از موارد نباید منتظر پاسخ های درمانی سریع بود، بلکه باید هر گونه پیشرفتی حتی اندک را در درمان، موفقیتی بزرگ دانست و آن را تقویت کرد.

در این شرایط به اعضای خانواده تاكید می‌شود كه از مراقبت بیش از حد فرد مبتلا خودداری كنند و اغلب بهتر است کاری با او نداشته باشند. سعی کنید اعتماد به نفس بیمار را تقویت کنید. بعلاوه بهتر است در روزهایی که بیمار آرامش دارد او را دلگرم و تشویق کنیم تا بتواند راه مثبت مبارزه با افکار ناخوشایند را تا انتها ادامه دهد.

با تمام این توصیه‌ها متخصصان تاكید می‌كنند كه وسواس یك بیماری واقعی است که با خود درمانی از بین نمی رود و برای درمان باید حتما به متخصص مراجعه کرد.