سلامت نیوز: ویروس هپاتیت B و C برخلاف ویروس ایدز در محیط بیشتر زنده میماند، به همین دلیل باید از لحاظ بهداشتی بیشتر مراقب باشیم. هپاتیت B واکسن و هپاتیت C درمان قطعی دارد؛ به همین دلیل اینها بیماریهایی هستند که قابل پیشگیری و درمان هستند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهرخانه، ویروس هپاتیت بسیار قویتر از ویروس ایدز است، اما امروزه راههای پیشگیری و درمان هپاتیت کشف شده است؛ با این وجود همواره متخصصان، افراد را برای دورماندن از این بیماری تشویق به رعایت نکات بهداشتی بهویژه در روابط جنسی و در میان افراد معتاد میکنند.
از سال ۲۰۱۰، 28 جولای، سالروز تولد پروفسور باروخ ساموئل بلومبرگ، کاشف هپاتیت نوع B و برنده جایزه نوبل، به عنوان روز جهانی هپاتیت شناخته میشود. هپاتیتهای پنجگانه A، B، C، D و E سالانه موجب مرگ صدها میلیون انسان میشود و لذا رسیدگی به این بیماری و تبلیغ راههای پیشگیری و درمان آن، از اهمیت بهسزایی برخوردار است.
کمتر از یک درصد مبتلایان به هپاتیت در دنیا به درمان دسترسی دارند
شعار امسال سازمان بهداشت جهانی «Know hepatitis - Act now» است. به گزارش این سازمان، هپاتیت ویروسی سالانه روی سلامت صدها میلیون نفر تأثیر میگذارد و باعث بیماریهای مزمن کبدی و مرگ نزدیک به 1.4 میلیون نفر عموماً به دلیل هپاتیتهای B و C میشود. براساس برآوردها تنها پنج درصد از افراد مبتلا به هپاتیت مزمن از بیماری خود مطلعاند که کمتر از یک درصد آنها به درمان دسترسی دارند.
شیوع 2 درصدی هپاتیت B در ایران
براساس برآوردهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آمار ابتلا به هپاتیت B در کشور یک میلیون و 400 هزار نفر است که ناشناخته هستند و باید با آگاهی و غربالگری، شناسایی شوند تا تحت مراقبت و درمان قرار گیرند.
هپاتیت B عموماً از طریق رابطه جنسی منتقل میشود، البته این موضوع مانع ازدواج مبتلایان نخواهد شد و آنها میتوانند با در نظر گرفتن مسائل بهداشتی ازدواج کنند. انتقال از طریق خون نیز در این نوع هپاتیت اتفاق میافتد. در مورد ویروس هپاتیت B به علت مقاومت بالا، ویروس میتواند ۷ تا ۱۰ روز بر روی سطوح باقی بماند و باعث انتقال آلودگی شود؛ لذا وسایل مشترک مثل مسواک، قیچی و غیره نیز میتوانند در انتقال این بیماری نقش داشته باشند.
براساس بررسیهای شبکه هپاتیت ایران 20 سال قبل شیوع هپاتیت B در برخی مناطق کشور بیش از پنج درصد گزارش شده بود، اما از سال 73 با شروع واکسیناسیون نوزادان، افراد پرخطر و سایر گروهها، این رقم امروز به جز استانهای سیستانوبلوچستان و گلستان، به کمتر از 2 درصد رسیده است. در برخی نقاط نیز کمتر از یک درصد ابتلا به هپاتیت B وجود دارد. در حال حاضر میزان شیوع هپاتیت B در افراد زیر 28 سال کمتر از یک درصد و در افراد زیر 22 سال کمتر از نیم درصد است.
وضعیت بالا در شرایطی است که سایر کشورهای منطقه در زمینه شیوع این نوع از هپاتیت وضعیتی بسیار اسفناکی دارند و ناامنی و جنگ، 2 عامل پوشش کمتر از 60 درصد نوزادان در زمینه واکسیناسیون هپاتیت است.
واکسیناسیون هپاتیت B متولدین قبل از سال 68
هپاتیت B واکسن دارد که بسیار کمعارضه است و تمام کسانی که امکان ابتلا به آن را دارند، میتوانند به راحتی واکسینه شوند. سال 1385 وزارت بهداشت تصمیم گرفت سراغ گروههای در معرض انتقال از طریق تماس جنسی برود؛ در نتیجه در یک برنامه چهار ساله، متولدین سالهای 68 تا 71 را که در سن آغاز باروری بودند، واکسینه کرد. برنامه آینده این وزارتخانه، واکسیناسیون متولدین قبل از سال 68 است. گروههایی در کشور مانند زندانیان، در معرض خطرات جدیتری هستند که 35 هزار نفر از آنها در برابر ابتلا به هپاتیت B، واکسینه شدند که امسال نیز باقیمانده آنها با همکاری وزارت بهداشت و سازمان زندانها واکسینه خواهند شد. این وزارتخانه تلاش کرده است که سایر گروههای پرخطر مانند معتادان تزریقی را نیز پوشش دهد.
میزان ابتلا به هپاتیت B در زندان کمتر از جامعه است
صحبتهای مسئولان سازمان زندانها و وزارت بهداشت، حاکی از آن است که بیش از نیمی از افرادی که وارد زندان میشوند، اعتیاد دارند. از سال ۹۴ سازمان زندانها بهطور جدی با وزارت بهداشت همکاری خود را در زمینه پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B آغاز کرد. با توجه به رصد این بیماری، میتوان گفت میزان ابتلا به آن در زندان کمتر از جامعه است. به علت در دسترس بودن زندانیان و آمار بالای شناسایی افراد مبتلا به هپاتیت، میتوان درمان آنها را بهراحتی پیگیری کرد. یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه برنامههای کاهش آسیب است در این سازمان بیش از ۵۰ هزار نفر در ماه تحت درمان با متادون قرار میگیرند. درمانگاههای ۲۴ ساعته زندان به صورت رایگان به این افراد خدمات ارایه میکند. در زندانها یک بسته درمانی وجود دارد که هپاتیت تنها بخشی از آن است. این مورد نیز در زمان ورود زندانیان شناسایی و درمان میشود. بهطورکلی میتوان گفت درمان، توانبخشی و اقدامات خدماتی و حمایتی، مدیریت بحران در لحظه است.
تمام زندانیان ایران سال قبل در برابر ابتلا به هپاتیت B واکسینه شدند. قرار است امسال نیز این کار برای تمام کسانی که کارت واکسیناسیون ندارند، انجام شود. همچنین تمام اهداکنندگان خون نیز در برابر این بیماری واکسینه خواهند شد.
همچنین وزارت بهداشت تصمیم دارد در ۱۰ سال آینده پوشش واکسیناسیون هپاتیت B برای تمام افراد زیر ۴۰ سال را انجام دهد. واکسیناسیون کارگران شهرداری نیز به دلیل ارتباط با سوزن و سرنگهای موجود در محیط، آغاز شده است. کارکنان آرایشگاهها، پرسنل مراکز درمانی و نوزادان نیز تحت پوشش این برنامه قرار میگیرند.
پوشش 90 درصدی واکسیناسیون هپاتیت B برای نوزادان
اطلاعات شبکه هپاتیت ایران حاکی از این است که امروز ایران در زمینه پوشش واکسیناسیون نوزادان از نظر ابتلا به هپاتیت B به عدد 90 درصد رسیده است. در حال حاضر تمام داروها در داخل کشور تولید میشوند و تحت پوشش بیمه قرار گرفتهاند. همچنین دانش فنی لازم، آزمایشگاه و نیروی انسانی کافی نیز در تمام استانها وجود دارد.
98 درصد موارد مبتلا به هپاتیت C بهطور کامل درمان میشوند
براساس آمارهای اعلامشده از وزارت بهداشت، موارد ابتلا به هپاتیت C در میان گروههای پرخطر بسیار زیاد است و 38 درصد معتادان تزریقی به این عفونت مبتلا هستند. هپاتیت C، واکسن ندارد و مهمترین ویژگی آن انتقال از فرد آلوده به دیگران است. اگر فرد مبتلا به این عفونت درمان شود، به منزله پیشگیری و جلوگیری از انتقال این عفونت به دیگران است.
به گفته رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت تا پیش از این درمان هپاتیت C بسیار دشوار و داروی آن همراه با عارضه بود. امروزه درمان این بیماری به نوع خوراکی تغییر کرده و عوارض آن نیز بسیار کاهش پیدا کرده است. همچنین طول دوره درمان به 3 تا 6 ماه کاهش یافته است. 98 درصد موارد نیز بهطور کامل درمان میشوند. اگر ظرف 15 سال این برنامه اجرا شود، جزو اولین کشورهایی خواهیم بود که به هدف حذف این بیماری میرسیم. داروی این بیماری در بازارهای جهانی با قیمت 70 میلیون تومان فروخته میشود، اما امروز در کشور برای یک دوره درمان سه ماهه، به مبلغ 2.5 میلیون تومان فروخته میشود.
سال 1410 میزان شیوع هپاتیت C در کشور به کمتر از 0.05 درصد خواهد رسید
آمارهای منتشرشده از شبکه هپاتیت ایران نشان میدهد در 10 سال گذشته میزان شیوع هپاتیت C در میان بیماران دیالیزی بیش از 18 درصد بود که در حال حاضر به کمتر از 3 درصد رسیده است و در مراکز همودیالیز هیچ موردی از هپاتیت C وجود ندارد. در بیماران هموفیلی این رقم بالای 40 درصد بود که امروز به کمتر از 10 درصد رسیده است. همچنین میزان شیوع در میان بیماران تالاسمی نیز بالای 30 درصد بود که در حال حاضر کمتر از 7 درصد است.
امروزه در سراسر کشور حدود 500 بیمار مبتلا به هپاتیت نسبت به درمان مقاوم هستند. زمان ریشهکنی هپاتیت C در میان جمعیت بیماران خاص سال 1400 است و این موارد تا آن زمان در بین بیماران خاص حذف خواهد شد. جوانان در معرض رفتارهای پرخطر، اعتیاد و زندان هستند و پیشبینی میشود بین 180 تا 250 هزار نفر در گروههای مختلف جامعه به هپاتیت C مبتلا باشند. قسمت اعظم این مبتلایان نیز معتادان تزریقی هستند. به همین خاطر تمرکز باید بر اعتیاد در زندانها و همچنین کنترل این بیماری در میان جوانان باشد.
سال گذشته 4500 نفر در کشور درمان شدند. امسال طبق برآوردها 6000 نفر، سال بعد 10 هزار نفر و از 2 سال آینده 20 هزار نفر درمان خواهند شد. به این ترتیب در سال 1410 شیوع هپاتیت C در کشور به کمتر از 0.05 درصد خواهد رسید.
هپاتیت در وضعیت بحرانی قرار ندارد
دکتر سید مؤید علویان، رییس شبکه هپاتیت کشور در گفتوگو با خبرنگار مهرخانه، در مورد مقایسه وضعیت هپاتیت و ایدز تصریح کرد: هپاتیت ویروسی B و C جزو بیماریهایی هستند که امروزه قابل کنترل و درمان هستند. البته ویروس هپاتیت B و C برخلاف ویروس ایدز در محیط بیشتر زنده میماند، به همین دلیل باید از لحاظ بهداشتی بیشتر مراقب باشیم. هپاتیت B واکسن و هپاتیت C درمان قطعی دارد؛ به همین دلیل اینها بیماریهایی هستند که قابل پیشگیری و درمان هستند. پس میتوانیم بگوییم هپاتیت در وضعیت بحرانی قرار ندارد. 70 درصد مبتلایان هپاتیت B ناشناخته هستند. تلاش میکنیم با آگاهسازی جامعه و تبلیغات نسبت به کشف موارد مخفی بیماری هپاتیت B اقدام کنیم. برنامههای رسانهها در جهت کشف بیماری و تشویق مردم به انجام آزمایش در همین راستاست. در بزرگسالان خطر انتقال هپاتیت B از راههای روابط جنسی وجود دارد؛ به همین دلیل چه تغییر رفتار پرخطر و چه استفاده از واکسن، به این موضوع کمک میکند. وزارت بهداشت به دنبال افزایش سطح پوشش واکسیناسیون بهویژه در افراد بزرگسال است. احتمال انتقال هپاتیت C از راه جنسی کمتر از هپاتیت B است. آموزشهایی که برای ایدز صورت میگیرد، در هپاتیت هم تأثیرگذار است.
او به تشریح وضعیت هپاتیت C پرداخت و افزود: عموماً مبتلایان به هپاتیت C در گروههای خاص هستند؛ افراد با سابقه اعتیاد، تزریق خون قبل از سال 75 و کسانی که در جامعه رفتار پرخطر دارند، معمولاً بیشتر دچار هپاتیت C میشوند. حدود 80 درصد مبتلایان ناشناخته هستند که با انجام آزمایش شناسایی میشوند. توصیه میشود اگر رفتار پرخطر داشتید، با انجام آزمایش به شناسایی بیماری کمک کنید. در منطقه کمترین شیوع هپاتیت c را داریم. شیوع این بیماری در جمعیت عادی کشور زیر نیم درصد است، اما شیوع آن در بین معتادان بالاست. بیمه ها اخیراً بیشتر به جرگه حمایت وارد شدهاند؛ گرچه هنوز کافی نیست. انتظار حمایت بیشتر داریم، زیرا هنوز برخی بیماران بهویژه کسانی که دفترچه ندارند، در درمان بیماری و هزینهها مشکل دارند. ولی به نظر میرسد بتوانیم در سال 1410 هپاتیت C را در ایران ریشهکن کنیم.
برنامههای سازمان بهداشت جهانی در زمینه هپاتیت
روز جهانی هپاتیت، فرصتی برای تلاش ملی و بینالمللی در زمینه هپاتیت و درخواست از کشورهای عضو برای حمایت از گسترش اولین استراتژی بخش بهداشت جهانی در زمینه هپاتیتهای ویروسی در سالهای 2016 تا 2021 است که در 69امین مجمع بهداشت جهانی در مه 2016 تصویب شد است. استراتژی جدید، کاهش 30 درصدی موارد جدید هپاتیت B و C و کاهش 10 درصدی مرگ و میر تا سال 2020 است.
رویکردهای کلیدی در طول این دوره گسترش برنامههای واکسیناسیون هپاتیت B، تمرکز روی جلوگیری از انتقال هپاتیت ویروسی B از مادر به فرزند، بهبود تزریق، خون و ایمنی جراحی، کاهش آسیب خدمات برای افرادی که اعتیاد تزریقی و افزایش دسترسی به تشخیص و درمان هپاتیت B و C است.
سازمان بهداشت جهانی در این روز از سیاستگذاران، کارکنان بهداشت و عموم مردم برای عمل در راستای شعار «Know hepatitis - Act now» دعوت کرده است. این سازمان، مسئولان را تشویق کرده تا با اطلاع داشتن از وضعیت کشور خود در زمینه عفونت و در نهایت پیگیری درمان، میزان مرگ و میر را کاهش دهند. در سراسر جهان بهمنظور بهبود دانش عمومی نسبت به خطر هپاتیت و افزایش دسترسی به آزمایش هپاتیت و خدمات درمانی، فعالیتهایی انجام خواهد شد.
آیا شما در معرض خطر هستید؟
هپاتیت ویروسی 400 میلیون نفر در سطح جهان را تحتتأثیر قرار داده است و با توجه به فراگیری این بیماری همه در معرض خطر هستند.
آزمایش گرفتن
برآورد میشود که 95 درصد از افراد مبتلا به هپاتیت از بیماری خود بیاطلاع هستند. آزمون هپاتیت پیچیده است و میتواند در بسیاری از کشورها که ظرفیت آزمایشگاهی ضعیفی دارند، پرهزینه باشد.
تقاضای درمان
در سطح جهانی، عدم آگاهی و دسترسی نامناسب به خدمات درمان هپاتیت به شکلی است که بسیاری از افراد نیازمند درمان، آن را دریافت نمیکنند، اما بیش از 90 درصد افراد مبتلا به هپاتیت C را می توان در طول 3-6 ماه بهطور کامل درمان کرد. همچنین درمان مناسب هپاتیت B و C میتواند از توسعه عوارض تهدیدکننده زندگی و بیماریهای مزمن کبدی مانند سیروز و سرطان کبد جلوگیری کند. مطابق اعلام سازمان بهداشت جهانی میتوان با روشهای درمانی، 7 میلیون نفر را در سالهای 2015 تا 2030، با بهرهگیری از دستاوردهای اقتصادی نجات داد.
ویروس هپاتیت B و C برخلاف ویروس ایدز در محیط بیشتر زنده میماند، به همین دلیل باید از لحاظ بهداشتی بیشتر مراقب باشیم. هپاتیت B واکسن و هپاتیت C درمان قطعی دارد؛ به همین دلیل اینها بیماریهایی هستند که قابل پیشگیری و درمان هستند.
نظر شما