دكتر سید محسن زهرایی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به برنامه پیشگیری و كنترل بیماری هپاتیت B در كشور، گفت: بیش از 2 میلیارد نفر در دنیا در معرض آلودگی به ویروس هپاتیت B قرار گرفته و در حدود 350 میلیون نفر نیز ناقل این ویروس هستند.

وی با بیان این كه میزان شیوع بیماری هپاتیت B در مناطق مختلف جهان متفاوت است، گفت: بر این اساس شیوع هپاتیت B در دنیا به سه گروه مناطق با شیوع كم، شیوع متوسط و شیوع بالا تقسیم می‌شوند. در مناطق با شیوع كم، شیوع ناقلین بین 1/0 تا 2 درصد جامعه است، مانند اروپای غربی. در مناطق با شیوع متوسط نیز شیوع ناقلین بین 2 تا 8 درصد است مانند منطقه خاورمیانه. در مناطق با شیوع بالا نیز شیوع ناقلین بین 8 تا 20 درصد است، مانند جنوب شرق آسیا.

دكتر زهرایی با اشاره به مشكلات بیماری هپاتیت ‌B ادامه داد: از مهمترین مشكلات بیماری هپاتیت B بعد از مرحله حاد‌ احتمال ناقل شدن فرد مبتلا است كه این امر خود به سن بیمار بستگی دارد. در دوره نوزادی این احتمال تا 90 درصد، در سن 1 تا 5 سالگی بین 20 تا 50 درصد است و در بالغین به كمتر از 10 درصد می‌رسد.

وی در این باره ادامه داد: درصدی از بیماران ناقل بعد از حدود 20 سال به فرم مزمن این بیماری مبتلا می‌شوند كه در این حالت علاوه بر خطر انتقال بیماری به دیگران، به تدریج كبد و سایر ارگان‌های بدن بیمار آسیب دیده و احتمال بروز نارسایی مزمن كبد و یا سرطان كبد نیز بالا می‌رود.

دكتر زهرایی در این باره ادامه داد: در مناطقی از دنیا كه شیوع بیماری پایین‌تر است، بیماری عموما در سن نوجوانان و بالغین بروز می‌كند و عمده‌ترین راه‌های انتقال در این مناطق را تماس جنسی و تزریق با سرنگ مشترك در معتادان مواد مخدر شامل می‌شود.

وی با اشاره به وضعیت بیماری هپاتیت ‌B در ایران، گفت: قبل از اجرای برنامه ایمن سازی، میزان شیوع ناقلین هپاتیت B در ایران در حدود 3 درصد برآورد می‌شد. همچنین بر اساس طرح ملی سلامت و بیماری كه در سال 1378 برگزار شد،‌7/1 درصد جمعیت عمومی كشور HBsAg مثبت بودند. شیوع بیماری در استان‌های مختلف نیز با یكدیگر متفاوت بود؛ به طوری كه در استان سیستان و بلوچستان شیوع 5 درصد گزارش شده بود.

دكتر زهرایی به آغاز واكسیناسیون نوزادان و سایر گروه‌های پرخطر مانند جامعه پزشكی و یا اطرافیان فرد مبتلا به HBsAg مثبت از سال 1372 اشاره كرد و گفت: با آغاز این برنامه به سرعت تمام كودكان كشور علیه این بیماری مصون شدند. بر این اساس، ایران در حال حاضر از مناطق با شیوع بالای هپاتیت B به مناطق با شیوع پایین تغییر موقعیت داده است و بنابراین موارد جدید بیماری بیشتر در نوجوانان و بالغین اتفاق می‌افتد.

وی گفت: با توجه به مطالعات انجام شده، هپاتیت B از علل عمده نارسایی و سرطان كبد (هپاتوسلولار كارسینوما) در ایران است. بر این اساس با واكسینه كردن افراد می‌توان از هزینه‌های میلیاردی كه سالیانه صرف درمان موارد مزمن این بیماری و عوارض آن می‌شود، جلوگیری كرد. متاسفانه علاوه بر هزینه‌های درمان، این بیماری در بسیاری از موارد با عود و سایر مشكلات همراه است.

دكتر زهرایی با تاكید بر لزوم افزایش پوشش ایمنی گروه سنی جوانان علیه بیماری هپاتیت B، ادامه داد: بر این اساس، در كنار فعالیت‌های آموزشی و اجرایی برای كاهش احتمال رفتارهای پرخطر و افزایش سلامت خون و فرآورده‌های خونی، از سال 1385 ایمن سازی متولدین 1368 تا 1371 در دستور كار وزارت بهداشت قرار گرفت. به این ترتیب در یك عملیات هماهنگ، سالانه تمام متولدین سال‌های فوق به ترتیب در سال‌های 1385، 1386 و 1387 واكسینه شدند و امسال نیز آخرین كوهورت سنی یعنی متولدین 1371 در 3 نوبت واكسن را دریافت می‌كنند.

وی ادامه داد: نوبت اول واكسیناسیون هپاتیت B از ابتدای بهمن آغاز و برای 10 روز ادامه می‌یابد. نوبت دوم و سوم این واكسیناسیون نیز به ترتیب در دهه اول اسفند ماه جاری و دهه اول مرداد سال آینده انجام می‌شود. این واكسیناسیون در تمام مراكز بهداشتی درمانی شهری و روستایی، خانه‌های بهداشت، پایگاه‌های بهداشتی و برخی از بیمارستان‌ها به صورت رایگان انجام می‌شود. برای رفاه بیشتر مردم هر دانشگاه با اطلاع رسانی قبلی، مراكزی را در ایام تعطیل برای خدمت رسانی فعال نگه می‌دارد. علاوه بر این با هماهنگی آموزش و پرورش تیم‌های بهداشتی به مراكز پیش دانشگاهی مراجعه و گروه سنی مورد نظر را در محل واكسینه می‌كنند. همچنین افرادی كه به هر دلیل در دفعات قبلی مراجعه نكرده و واكسینه نشده‌اند، می‌توانند در این دوره مراجعه و واكسینه شوند.

وی درصد پوشش واكسیناسیون علیه هپاتیت B در كشور در سال 1385 را 82 درصد، سال 1386 را 84 درصد و سال 1387 را 86 درصد عنوان كرد.

دكتر زهرایی علت افزایش درصد پوشش عملیات به رغم كاهش جمعیت واكسینه شده را كاهش جمعیت گروه هدف عنوان كرد و گفت: به دلیل آغاز برنامه‌های تنظیم خانواده از سال 1365، تعداد گروه 18 ساله كشور رو به كاهش است. همچنین از آنجا كه پیش بینی می‌شود تعداد قابل توجهی از متولدین1371، در سال اول برنامه واكسینه شده باشند، به نظر می‌رسد احتمالا جمعیت گروه هدف امسال حدود 700 هزار نفر باشد.