در واقع استروژن نام هیچ هورمون منفردی در بدن نیست و این نام به دسته‌ای از هورمون‌ها اطلاق می‌شود. سه هورمون استروژن مهم كه در بدن خانم‌ها تولید می‌شوند، استریول، استرادیول، و استرون هستند. استروژن‌ها عمدتا در تخمدان‌ها ساخته می‌شوند و به نام هورمون‌های زنانه شناخته می‌شوند. البته آقایان نیز مقدار كمی از این هورمون را در بیضه‌های خود تولید می‌كنند.
استروژن چه كار می‌كند؟
استروژن‌ها باعث رشد و توسعه دستگاه تولید مثلی زن و ایجاد صفات زنانه یعنی مثلا بزرگ شدن سینه‌ها در جنس مونث و داشتن صدای ظریف زنانه می‌شوند. این هورمون‌ها در دوران كودكی ترشح بسیار كمی دارند و در هنگام بلوغ ترشح آنها زیاد می‌شود. به همین دلیل در این هنگام اندام‌های جنسی از حالت كودكانه درمی‌آید و شبیه افراد بزرگسال می‌شود. استروژن‌ها فعالیت استخوان‌سازی را نیز افزایش می‌دهند و بنابراین در هنگام بلوغ افزایش قد دختران سریع‌تر از قبل می‌شود. استروژن‌ها همچنین توزیع چربی را در بدن به فرم زنانه درمی‌آورند یعنی بیشتر در سینه‌ها، باسن و ران‌ها. استروژن‌ها یك اثر جالب نیز بر روی پوست دارند به این معنی كه نه تنها باعث نرمی و لطافت پوست می‌شوند، بلكه سبب می‌شوند تا رگ‌های بیشتری در سطح پوست ایجاد شود؛ به همین دلیل وقتی پوست یك زن می‌برد بیشتر از بریدگی پوست یك مرد خونریزی می‌كند! بعد از یائسگی تقریبا هیچ استروژنی در بدن تولید نمی‌شود و بنابراین فعالیت استخوان‌سازی در بدن بسیار كاهش می‌یابد. این حالت اگر شدید باشد منجر به بروز پوكی استخوان در سنین بعد از یائسگی در زنان می‌شود. استروژن در دوران بارداری نیز نقش‌های مهمی در بدن زن ایفا می‌كند كه همگی آن ها در راستای آماده‌سازی بدن مادربرای پذیرش نوزاد هستند. این هورمون در دوران حاملگی از جفت نیز ترشح می‌شود و باعث بزرگ شدن رحم و سینه‌ها و رشد مجاری شیری در آنها می‌شود. اثر جالب دیگر استروژن در این دوران این است كه برای آسان‌تر شدن زایمان به مفاصل لگن مادر حالت ارتجاعی می‌بخشد. البته استروژن‌ها تاثیرات دیگری نیز بر روی زنان دارند كه به تازگی كشف شده‌اند. مثلا چندی پیش در خبرها آمده بود كه این هورمون‌ها باعث زیباتر شدن زنان می‌شوند و بر روی ظاهر صورت و بدن آنان اثر می‌گذارند. دانشمندان ارائه‌كننده این تحقیق در پایان به این نتیجه رسیده بودند كه این هورمون‌ها علاوه بر كمك به توانایی باروری زنان،آنها را زیباتر نیز می‌كنند و بر طبق قانون بقای نسل مردان جلب زنانی می‌شوند كه در ظاهر زیباتر بوده و از نظر قدرت باروری نیز برترند. یكی دیگر از اثرات تازه كشف شده استروژن تاثیری است كه بر دقت زنان دارد. دانشمندان می‌گویند این هورمون‌ها باعث می‌شوند كه زنان در كارهایی كه توسط بخش پیشانی مغز كنترل می‌شود و نیاز به دقت دارد، مانند رانندگی، از مردان موفق ترعمل كنند.
و حقیقت تازه ای که راجع به نقش شگفت انگیز این هورمون در بازتولید رگ های خونی اطراف قلب و رحم دارد می تواند به این سوال پاسخگو باشد که چرا مردان سریع تر و بیشتر از زنان از حملات قلبی رنج می برند.
البته همان طور که اشاره شد ، این هورمون به مقدار کم در بیضه مردان نیز تولید می شود . از طرفی گفته می شود که این مسئله به دلیل افت تولید اندروژن ها در مردان به موازات افزایش سن مربوط می شود.
سلولهای نشات گرفته از بند ناف جنین مذکر در پاسخ به هورمون های اندروژن باعث رشد رگ های جدید می شود.
بنابر این محققان پیشنهاد می کنند که درمان های هورمونی(اندروژنی)ممکن است روزی برای درمان مردان در مقابل بیماری های قلبی به کار گرفته شود، همچنین این هورمون ها نقش به سزایی در افزایش انرژی و توده های ماهیچه ای دارد. اما این روش درمان نیز مستلزم رعایت احتیاط لازم است زیرا می تواند منجر به رشد تومور و در نتیجه سرطان پروستات در مردان شود.
به تازگی کشف شده است که استروژن نقش به سزایی در باز تولید رگ های خونی اطراف قلب بعد از کارکرد قابل توجه آن و همچنین در رحم بعد از قاعدگی دارد و همین امر می تواند به دفع آسیب های قلبی کمک به سزایی بکند. قبل از پرداختن به این موضوع بد نیست که کمی راجع به این هورمون اطلاعات بیشتری کسب کنیم.
نظر شما