سلامت نیوز:مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان زنجان با اشاره به اینکه عمده حساسیت موجود در بحث فاضلاب‌های بیمارستانی مربوط به مباحث عفونی است، تصریح کرد: در حال حاضر طبق پایش‌های صورت گرفته توسط این اداره‌کل و نیز نامه‌های خوداظهاری به وسیله دستگاه‌های ذی‌ربط، بیمارستان‌های آیت‌الله موسوی، امام حسین (ع) و بهمن مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب بوده و بیمارستان‌های ولیعصر (عج) و دکتر بهشتی فاقد این سیستم هستند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از  ایسنا، ، با وجود اینکه روش‌های ساده تصفیه فاضلاب در دنیا روز به روز گسترش یافته و این شیوه‌ها در کشورهای توسعه‌یافته جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص داده است ولی در کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ایران این روش‌ها آن‌چنان مورد توجه قرار نگرفته است.


فاضلاب ناشی از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ـ بهداشتی به‌طور کلی از نظر کیفی تقریبا مشابه فاضلاب شهری هستند. اما ممکن است دارای مواد و ترکیبات بالقوه سمی و عفونی نیز باشند که سلامت محیط، کارکنان شاغل در بخش‌های بهداشت و درمان و کل جامعه را به خطر بیاندازند.

 
در کشورهای توسعه‌یافته و برخی کشورهای در حال توسعه به دلیل اینکه مقادیر زیادی آب در بیمارستان‌ها مصرف می‌شود، فاضلاب تولیدی به صورت رقیق شده است و پساب خروجی از بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی ـ درمانی بدون نیاز به تصفیه اضافی در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری تصفیه شده و بدون آن‌که خطر خاص بهداشتی و زیست‌محیطی را سبب شود، فقط تحت شرایط خاص نظیر شیوع بیماری‌های اسهالی حاد ضایعات بیماران باید به طور اختصاصی جمع‌آوری و گندزدایی شوند.

 
از حدود سال 1980 میلادی اطلاعاتی در مورد وجود مواد دارویی در آب‌های سطحی طبیعی و پساب تصفیه‌خانه‌ها گزارش شده است. وجود مواد دارویی که توسط مردم و حیوانات خانگی مصرف می‌شوند شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون‌ها، مسکن‌های قوی و مواد مصرف شده در شیمی درمانی برای سرطان در آب‌های سطحی، آب‌های زیرزمینی و آب‌های آشامیدنی در آزمایشگاه‌ها اثبات شده است مقادیر زیادی دارو توسط انسان‌ها و حیوانات دفع شده و توسط فاضلاب، کود و یا لجن‌های خشک وارد خاک و طبیعت می‌شوند.

 

هنگامی‌که انسان یا حیوان دارویی را مصرف می‌کند حدود 50 تا 90 درصد آن بدون تغییر دفع می‌شود. حدود 30 درصد داروهایی که ساخته می‌شوند چربی‌دوست هستند بدین معنی که آنها متمایل به حل شدن در روغن هستند و در آب حل نمی‌شوند این بیانگر این است که آنها می‌توانند از غشای سلول عبور کرده و وارد سلول شوند متاسفانه می‌توان چنین برداشت کرد که آنها پس از ورود به محیط‌زیست وارد زنجیره غذایی می‌شوند؛ همچنین بسیاری از داروها به صورت پایدار طراحی و لذا پس از دفع وارد طبیعت می‌شوند.

 
با توجه به موارد مطرح شده و کثرت مراکز درمانی در سطح شهر زنجان، ضرورت مدیریت فاضلاب بیمارستانی یک اقدام الزامی محسوب می‌شود. بدیهی است در صورت کوتاهی در خصوص راه‌اندازی تصفیه فاضلاب‌های مراکز درمانی معضلاب بسیاری ایجاد خواهد شد و با ورود فاضلاب‌های درمانی به آب‌های سطحی و منابع آب زیرزمینی زمینه شیوع بیماری‌های مختلف فراهم می‌شود.

 
بیمارستان‌ها باید فاضلاب‌شان را تصفیه كنند

 در این رابطه مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان زنجان اظهار می‌کند: همه بیمارستان‌ها و حتی شهرک‌های صنعتی باید فاضلاب‌شان را تصفیه کرده و خود را به حد استانداردها برسانند و این حد با تعاریفی که از آن استفاده می‌شود، تفاوت دارد.

 
سیدرضا موسوی‌مشکینی با تأکید بر اینکه استفاده از فاضلاب تصفیه شده در برخی بخش‌ها همچون بحث کشاورزی به هیچ‌وجه مورد موافقت این اداره‌کل نیست، اظهار کرد: متاسفانه طبق گزارشات واصله از برخی مناطق شهر زنجان خصوصا منطقه زنجان‌رود، مبنی بر سرریز شدن فاضلاب از بخش‌های شمالی به سمت جنوب شهر، امکان آبیاری محصولات در قسمت‌هایی از این منطقه فراهم کرده که در صورت کنترل نشدن امر، مشکلات عدیده همچون بروز برخی بیماری‌های عفونی همچون وبا را شاهد خواهیم بود.

 
آزمایشات و مطالعات انجام شده در مورد فاضلاب‌های بیمارستانی نشان داده است که این نوع فاضلاب‌ها دارای مقادیر بالای مواد سمی و مشخصات و عواملی است که در برابر تجزیه بیولوژیکی مقاومت می‌کنند؛ همچنین تحقیقات ویروس‌شناسی انجام شده بر روی آب‌های سطحی آلوده به این فاضلاب‌ها وجود "انترو ویروس" و انواع دیگر ویروس‌ها مثل "آدنو ویروس" را در فاضلاب بیمارستانی به اثبات رسانده است.

 
به‌علاوه بررسی‌ها بر روی فاضلاب بیمارستانی وجود مقادیر زیاد کلر و فلزات سنگین مثل جیوه و نقره را اثبات کرده است. مقادیر قابل توجه COD وBOD در این فاضلاب‌ها اندازه‌گیری شده است، مقدار AOX نیز در این فاضلاب شناسائی شده است ترکیبات هالوژنه آلی که حاصل از واکنش کلر با ترکیبات آلی موجود در فاضلاب است، تبدیل به ترکیبات AOX در فاضلاب شده که از جمله مواد خطرناک محسوب می‌شوند.

 

بیمارستان‌ها باید به سیستم تصفیه اولیه فاضلاب مجهز باشند

 

موسوی مشکینی با بیان اینکه بیمارستان‌ها باید به سیستم تصفیه اولیه فاضلاب مجهز باشند، تصریح می‌کند: فاضلاب‌های بیمارستانی می‌بایست قبل از ورود به شبکه فاضلاب شهری پیش‌تصفیه شده و به پارامترهای موردنظر برسد و پس از رسیدن به این پارامترها وارد تصفیه‌خانه شهری شود.

 
وی با اشاره به اینکه عمده حساسیت موجود در بحث فاضلاب‌های بیمارستانی مربوط به مباحث عفونی است، تصریح کرد: در حال حاضر طبق پایش‌های صورت گرفته توسط این اداره‌کل و نیز نامه‌های خوداظهاری به وسیله دستگاه‌های ذی‌ربط، بیمارستان‌های آیت‌الله موسوی، امام حسین (ع) و بهمن مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب بوده و در حال حاضر بیمارستان‌های ولیعصر (عج) و دکتر بهشتی فاقد این سیستم هستند.

 
موسوی می‌افزاید: مدیریت و امحای فاضلاب و پسماند هر بیمارستان بر عهده همان واحد درمانی و موظف است این روند را مدیریت کند.

 
مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان زنجان تاکید می‌کند: در صورتی که بیمارستان‌ها نتوانند تصفیه‌خانه‌ها و روش امحای پسماندهای خود را مدیریت کنند قطعا به آنها اخطار و زمان برای‌شان در نظر گرفته می‌شود و در صورت اصلاح نکردن روند کار خود در مهلت تعیین شده تعطیل خواهند شد.

 

بیمارستان‌های ولیعصر (عج) و دکتر بهشتی زنجان فاقد سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی

در سال‌های اخیر استفاده از منابع آب زیرزمینی برای تامین آب شرب افزایش یافته و در صورت بی‌احتیاطی در کنترل آلودگی‌ها و بروز آلودگی این ذخایر حیاتی، هزینه‌های بسیار سنگینی بر مردم و ارگان‌های متولی تحمیل خواهد شد. برخی عوامل مسبب ایجاد معضلات و عدم توفیق برخی از واحدهای خدمات درمانی در مدیریت فاضلاب است.

 
معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت از محیط‌زیست استان زنجان با اشاره به اینکه طبق بازدید به عمل آمده از بیمارستان ولیعصر (عج) زنجان در ایام نخست امسال، اظهار می‌کند: بر این اساس این بیمارستان فاقد تصفیه‌خانه بوده ولی طبق گفته مسئولان این مرکز درمانی، تفاهم‌نامه‌ای با شرکت آب و فاضلاب استان مبنی بر ورود فاضلاب پس از پیش‌تصفیه (آشغالگیری) منعقد کرده‌اند که پس از طی این مرحله فاضلاب به شبکه شهری وارد شود که علیرغم پیگیری‌های صورت گرفته تاکنون هیچ تفاهم‌نامه‌ای از جانب مسئولان بیمارستان به رویت این اداره‌کل نرسیده است.

 سعید محمدی ادامه داد: بیمارستان شهید بهشتی شهر زنجان به دلیل عدم اتصال به شبکه فاضلاب شهری فاقد این سیستم است و در حال حاضر فاضلاب‌های تولیدی خود را به چاه هدایت می‌کنند که این امر برای ما مبهم است.


فاضلاب و پسماند بیمارستان‌ها باید پایش شوند
فاضلاب و پسماندهای بیمارستانی باید توسط مسئولان مراکز درمانی فوق مورد پایش قرار گیرند. براساس قانون مدیریت پسماند پزشکی مصوب 20 اردیبهشت سال 1383 مجلس شورای اسلامی، پسماندهای پزشکی و بیمارستانی از گروه‌های پنج‌گانه پسماندها هستند که مدیریت آن به‌عهده تولیدکننده یا واحد بیمارستانی است.

 همچنین بر اساس ماده 3 این قانون، وزارت بهداشت، مسئول نظارت بر اجرای ضوابط هستند و براساس ماده 23 قانون مدیریت پسماند پزشکی، نظارت بر حسن اجرای این قانون بر عهده سازمان حفاظت از محیط‌زیست است براین اساس در این حوزه این سازمان باید مطالبه‌گر باشد. از سویی دیگر بر اساس مواد 46 و 47 قانون توزیع عادلانه آب و ماده 140 قانون برنامه پنجم توسعه افرادی که از آب استفاده می‌کنند باید فاضلاب را تصفیه کرده و به تصفیه‌خانه فاضلاب مجهز باشند؛ چرا که به موجب همین قانون هرگونه اقدامی که سبب آلوده شدن آب شود، ممنوع است و باید با متخلف برخورد شود.

 طبق ماده 688 قانون مجازات اسلامی هرگونه اقدامی علیه بهداشت عمومی مثل آلوده کردن آب و غیره ممنوع بوده و متخلفان طبق قانون به حبس تا یک سال محکوم می‌شوند؛ چرا که تهدید علیه بهداشت عمومی جرم تلقی شده و مسئولیت تشخیص آن به عهده وزارت بهداشت، سازمان حفاظت از محیط‌زیست و سازمان دامپزشکی است.

 مردم می‌پرسند كه وقتی بیمارستان‌های دولتی كه جزئی از بدنه وزارت بهداشت تلقی می‌شوند از اجرای قانون و تعهد نسبت به سلامت جامعه، شانه خالی می‌كنند چگونه این وزارتخانه و نماینده استانی‌اش (دانشگاه علوم‌پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی استان زنجان) می‌تواند مدافع حقوق مردم در عرصه سلامت باشد و این انتظار غیرمعقول نیست كه وضعیت نابسامان موجود با سرعت اصلاح شده و مسئولان مرتبط از مردم عذرخواهی كنند.