سلامت نیوز: مواردی داشتیم که خانم دکترها فرزند بیماری داشتند که دور از خودشان زندگی می‌کردند و امکان رفت و آمد مداوم و مرتب به محل زندگی خود را نداشتند. عده دیگری از خانم دکترها بودند که چون از سن 30 سالگی به بعد وارد تخصص و سپس محدوده محروم می‌شدند، پس از طی 12 سال دیگر امکان ازدواج عملاً از آنها سلب شده بود. در مواردی هم که خانم دکترها باردار بودند مشکلاتی داشتند که بعضاً به جدایی آنها و از هم پاشیدن زندگی مشترک‌شان می‌انجامید.


به گزارش سلامت نیوز به نقل از سایت مهرخانه، وقتی می‌شنوید که دختری در دانشگاه رشته پزشکی قبول شده ممکن است فکر کنید که خوشبختی و سعادت به او روی آورده و حتی خود او هم با شنیدن لفظ "خانم دکتر" می‌پندارد که همیشه اوضاع بر وفق مرادش خواهد بود، اما این همه ماجرا نیست و دکترهای خانم بعد از فارغ‌التحصیل شدن با مشکلاتی روبه‌رو خواهند شد که از وجود آن به ظاهر بی‌خبرند، اما طبق گفته وزارت بهداشت این خود دختران پزشک هستند که هنگام ثبت‌نام در دانشگاه‌ها فرم تعهد امضا می‌کنند. داستان از این قرار است که طبق تعهدنامه‌هایی که از پزشکان گرفته می‌شود وزارت بهداشت می‌تواند آنها را به مدت 12 سال برای کار به منطقه محروم بفرستد و این مسأله مشکلاتی را برای پزشکان خانم فراهم کرده است. محمد امین مهدی‌نژاد کارآفرین جوانی است که سال گذشته به این موضوع در مستند خود به نام "خانم دکترها" پرداخت. به مناسبت روز پزشک با کارگردان جوان این فیلم گفت‌وگو کرده‌ایم تا از دغدغه او در این خصوص مطلع شویم.

-    جرقه تولید مستند "خانم دکترها" از چه زمانی به ذهن شما خطور کرد و چطور این دغدغه برای شما ایجاد شد؟
روزی در دفتر روزنامه‌ای با دوستان خود نشسته بودم که بحث مشکلات دکترهای خانم پیش آمد و دوستان گفتند خانم‌های پزشک باید 12 سال به مناطق محروم بروند و خدمت کنند. به نظرم رسید این ظلم بزرگی در حق آنهاست و این جرقه‌ای شد برای این‌که به دنبال ساخت این فیلم بروم که اولین فیلم بلند من محسوب می‌شود.

ماجرا این است که از سال 72 قانونی تصویب شد که بیان می‌کرد پزشکان باید 2 برابر مدت تحصیل خود را خدمت کنند، اما این قانون به جای این‌که به همین صورت اجرا شود، با افزودن آیین‌نامه‌ها مرتب تغییر می‌کرد و همه را دچار سردرگمی کرده بود. بدین صورت که پزشکان مرد توانسته بودند با روابطی که داشتند از خدمت اجباری و تعهد در مناطق محروم معاف شوند و این‌گونه بود که وزارت بهداشت متوجه کمبود نیروی انسانی در این مناطق شد و پزشکان خانم را بالاجبار به این مناطق فرستاد.

-    شما با چه تعداد از این پزشکان صحبت کردید و دقیقاً چه مشکلاتی را از ارائه خدمت در مناطق محروم بیان می‌کردند؟
از سال 78 تا 80 که این روش اولین‌بار اجرا شد، تاکنون حدود 400 تا 500 پزشک خانم مشمول این طرح شده‌اند که ما به طور مستقیم و حضوری با 20 نفر آن‌ها مصاحبه کردیم و یک گروه هم در شبکه‌های اجتماعی داشتیم که حدود 300 نفر از این پزشکان مشکلات خود را آنجا مطرح می‌کردند. نکته جالب این‌که متوجه شدیم چند نفر از این خانم دکترها به خارج از کشور و به کشورهایی همچون آمریکا و انگلیس و کانادا مهاجرت کرده‌اند.

یکی از مشکلاتی که این زنان در مناطق محروم داشتند این بود که همجنس، همجنس را درمان نمی‌کرد. مثلاً در برخی مناطق اورولوژیست خانم اعزام شده بود؛ درصورتی‌که بیشتر بیمارانی که به اورولوژیست در این مناطق مراجعه می‌کردند، مردان بودند و معاینات خاص داشتند که این کار را برایشان سخت می‌کرد. مشکل دیگر این بود که متخصص مغز و اعصاب یا قلب به منطقه‌ای اعزام شده بود که نه نیازی به این‌گونه جراحان و متخصصان بود و نه اگر می‌خواستند کاری انجام دهند، امکانات برایشان فراهم بود.

مشکل سوم که از همه مهم‌تر بود، مشکل دوری آنها را خانواده‌هایشان بود. مواردی داشتیم که خانم دکترها فرزند بیماری داشتند که دور از خودشان زندگی می‌کردند و امکان رفت و آمد مداوم و مرتب به محل زندگی خود را نداشتند. عده دیگری از خانم دکترها بودند که چون از سن 30 سالگی به بعد وارد تخصص و سپس محدوده محروم می‌شدند، پس از طی 12 سال دیگر امکان ازدواج عملاً از آنها سلب شده بود. در مواردی هم که خانم دکترها باردار بودند مشکلاتی داشتند که بعضاً به جدایی آنها و از هم پاشیدن زندگی مشترک‌شان می‌انجامید.

-    شما چه راهکاری در فیلم خود ارائه دادید و مسئولان وزارت بهداشت یا سایر مسئولان چه واکنشی نشان دادند؟
راهکاری که در فیلم مطرح کردیم آمایش سرزمینی پزشکی بود؛ بدین‌صورت که وزارت بهداشت مشخص کند در هر منطقه محروم چه تخصصی مورد نیاز است و چه رشته‌هایی کمبود متخصص دارد و در همان رشته‌ها دانشجویان پزشکی تخصص بگیرند و به مناطق محروم اعزام شوند. درصورتی‌که وضع موجود بسیار ناعادلانه است و این موضوع را مسئولان وزارت بهداشت هم واقف هستند، اما معتقدند ازآن‌جایی‌که خود دانشجویان هنگام ثبت‌نام تعهدهای لازم برای انجام این کار را امضا می‌کنند، کاری از دستشان برنمی‌آید.

معاون وزیر بهداشت تنها راهکاری که به ما ارائه دادند بردن پرونده این افراد و حل آن به صورت موردی بود که واقعاً امکان انجام این کار برای همه میسر نیست. ضمن آن‌که دولت حدود 200 تا 400 میلیون تومان برای دانشجویان پزشکی هزینه می‌کند و این نیروهای متخصص به خارج از کشور می‌روند و کار خود را از پزشکی عمومی مجدد از سر می‌گیرند.

-    در این خصوص با نمایندگان مجلس صحبت و نشست نداشتید تا این قانون اصلاح شود؟
قانون فوق مشکلی ندارد و قانونی درست است که دانشجویان پزشکی باید 2 برابر مدت تحصیل خدمت کنند. بلکه آیین‌نامه‌هایی که هر دوره روی این قانون در خود وزارت بهداشت تصویب می‌شود، مشکل‌ساز است. این مورد را با نمایندگان مجلس نهم در میان گذاشتیم و حتی با خانم دکتر طبیب‌زاده گفت‌وگو کردیم، اما ازآن‌جایی‌که اشتباه از آیین‌نامه‌های داخلی وزارتخانه است، عملاً کاری از دست نمایندگان مجلس ساخته نیست. نکته این‌جاست که سیستم کرخت و کند است به همین علت این مشکل تاکنون حل نشده است و در طرح فعلی هیچ‌گونه انعطاف‌پذیری برای خانم دکترها لحاظ نشده است و عملاً خانم دکترهای اعزامی به مناطق محروم، عمرشان هدر می‌رود.

-    فیلم خود را برای چه افرادی نمایش داده‌اید و بازخورد آنها چه بوده است؟
فیلم را خرداد 94 ساختیم و اول آبان برای نمایش آماده شد که در دانشکده‌های علوم پزشکی اکران داشتیم و تأثیر خیلی خوبی روی دانشجویان ترم اول داشت و باعث آگاهی‌بخشی به آنها شد که بدانند چه تعهدی داده‌اند و از این جهت به هدفمان از ساخت این فیلم رسیدیم.

در واقع سه موج دانشگاهی از سال گذشته تاکنون داشتیم که جامعه پزشکی را هدف گرفته بودیم. همچنین دانشجویان متوجه شدند که یکی دیگر از بندهایی که روز ثبت‌نام امضا کردند این است که اگر بخواهند از خدمت در مناطق محروم انصرف دهند، باید 5 برابر پولی که قرار بوده دولت برای این کار استفاده کند را باید به دولت برگردانند و همچنین پدرانشان باید تعهد محضری دهند که در صورت فوت دانشجو، پول را باید به دولت برگردانند.