سلامت نیوز: در ٥ سال گذشته با حفاری‌های خطرساز مترو، زمین ٣٨ بار ریزش کرده است معاون وزیر راه: مشکل برداشت بی‌رویه آب در شهر تهران بسیار جدی است چون در بزرگراه آزادگان هم علایمی از فرونشست مشاهده شده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند، سه حادثه ریزش زمین در حوالی كارگاه‌های مترو سطح تهران در تابستان امسال رسانه‌ای شده است، اما اكنون همزمان با انتشار خبر فرونشست زمین در بزرگراه آزادگان كه علت آن هنوز مشخص نیست، مدیر بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مركز تحقیقات مسكن از بروز حداقل ٣٨ مورد ریزش زمین خبر می‌دهد كه در ٥سال گذشته بر اثر عملیات حفاری مترو در شهر تهران ایجاد شده اما شانس رسانه‌ای شدن نیافته‌اند: «البته اینها مواردی است كه دوستان ما در شركت گاز برای تامین ایمنی در جریان آن قرار گرفته‌اند در حالی كه بسیاری از این موارد هم بدون اطلاع شركت‌های دیگر اتفاق می‌افتد.»
از میان همه حوادثی كه بر اثر فروریزش زمین در شهر تهران اتفاق افتاده است تنها سه حادثه در شهران، خیابان پیامبر و صفی‌علی‌شاه در ماه‌های گذشته رسانه‌ای شده است در حالی كه بسیاری از این خبرها به علت نداشتن تلفات مالی یا جانی شانس رسانه‌ای شدن ندارند. این موضوع را «علی بیتاللهی» عنوان می‌كند؛ آن هم در شرایطی كه فرونشست و فروریزش زمین دو حادثه با علت‌های تقریبا متفاوتند و در اطلاع‌رسانی باید از هم تفكیك شوند. او علاوه بر اینها، می‌گوید که مرز فرونشست‌ها از ورامین تا میدان انقلاب هم گسترش یافته، در حالی كه نیمه‌جنوبی تهران با بیشترین میزان فرونشست مواجه است. مدیر بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مركز تحقیقات مسكن معتقد است که دلیل بسیاری از فروریزش‌های زمین كه گزارش هم نمی‌شود، حفاری تونل مترو در زیرزمین بوده است: «اثر آب‌های زیر سطحی كه در تهران وجود دارد در تلفیقی با غیرچسبنده بودن مواد آبرفتی سطح زمین و خاكی كه روی زمین به‌ویژه در بخش‌های میانی و شمالی شهر به‌شدت حساسیت ریزشی پیدا می‌كند كه اگر هنگام حفاری لایه‌های خاكی ضعیف با تمهیدات مهندسی روش‌های حفاری درستی به كار برده نشود، احتمال ایجاد حفره در سطح زمین وجود دارد كه بسیار هم خطرساز است.»
دیروز معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هم خبرهای تازه‌تری در این‌باره داشت. او از ارایه گزارش‌هایی مبنی بر فرونشست زمین در بزرگراه آزادگان تهران خبر داد و گفت که مشکل برداشت بی‌رویه آب در شهر تهران بسیار جدی است چون علاوه بر اتفاق رخ داده در خیابان پیامبر، در بزرگراه آزادگان نیز آثار و علایمی از فرونشست مشاهده شده است. محمد شکرچی‌زاده در این‌باره گفت: «در دو، سه ماه گذشته، گزارش‌هایی از سوی سازمان زمین‌شناسی در اختیار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی قرار گرفته است که نشان از ایجاد فرونشست‌هایی در مناطق جنوب غربی تهران به‌ویژه بزرگراه آزادگان دارد که عامل اصلی این فرونشست‌ها مربوط به برداشت بی‌رویه و غیرمجاز آب‌های زیرزمینی است.»
او این را هم گفت که «براساس اطلاعات ارایه شده از سوی سازمان زمین‌شناسی که مسئولیت اعلام آمار فرونشست‌ها را برعهده دارد، حدود یک‌سوم از فضای سرزمین ایران دچار فرونشست شده است.» حالا مدیر بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مركز تحقیقات مسكن هم این گفته‌ها را تایید می‌كند. او می‌گوید: «مسأله فرونشست زمین به علت برداشت بی‌رویه از سفرههای زیرزمینی اتفاق می‌افتد و آخرین تحقیقات سازمان نقشه‌برداری كشور نشان می‌دهد كه مرز فرونشست‌ها از ورامین تا میدان انقلاب هم گسترش یافته است در حالی كه نیمه‌جنوبی تهران با بیشترین میزان فرونشست مواجه بوده است.»
بیتاللهی با خطرناك دانستن فرونشست‌هایی كه در این بخش‌ها وجود دارد، توضیح می‌دهد: «وقتی فرونشست‌ها در برخورد با المان‌های شهری مسأله‌ساز می‌شود، مورد توجه قرار می‌گیرد در حالی كه بخش زیادی از آن در دشت‌های حاصلخیز ما در جنوب تهران و حتی خارج از آن اتفاق می‌افتد. دانه‌های خاك به علت خشكسالی و برداشت بی‌رویه از چاه‌های مجاز و غیر مجاز آب از لابه‌لای خاك خالی می‌شود و چسبندگی پیدا می‌كند و دشت‌هایی چون دشت قزوین، كاشان، یزد، اردكان و فارس حاصلخیزی خود را از دست می‌دهند و حتی اگر بارندگی ١٠ برابر هم اتفاق بیفتد باز هم به حالت طبیعی برنمی‌گردد.»
او ابراز امیدواری می‌كند كه اتفاقاتی از این دست كه در نقاط مختلف تهران رخ می‌دهد، منجر به اتخاذ تصمیم‌های مدیریتی درست برای محدود كردن برداشت‌ها از سفرههای زیرزمینی شود: «دیگر نمی‌شود با این وضعیت مماشات كرد چون در دوره خشکسالی گسترده‌ای قرار داریم كه اگر در برابر آن جدی نباشیم هیچ چیزی از كشورمان باقی نمی‌ماند.»
محمدرضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس هم روز دوشنبه از مکاتبه کمیسیون عمران با شهردار تهران، سازمان بازرسی کل کشور، سازمان مدیریت بحران، وزارت راه و شهرسازی و شورای اسلامی شهرتهران درخصوص فرونشست های اخیر از جمله نشست زمین درخیابان پیامبر(ص) خبرداد و گفت: چندی قبل نشست زمین در منطقه شهران در استان تهران رخ داده بود، در این رابطه گزارش دستگاه های مربوطه اخذ و اکنون درحال بررسی است. باید مراجع ذی ربط به مواردی که به ایمنی شهرها مرتبط است حساس باشند و لازم است تا مسئولان ضمن بررسی علل و آسیب شناسی مشکلات اقدامات و تمهیدات لازم را در دستورکار خود قرار دهند.
علاوه بر این، «مجتبی شاکری»، عضو شورای شهر تهران هم دراین‌باره واکنش نشان داد. او گفت: «بعضی فضاهایی که در زیر سطح زمین وجود دارد قدمت‌های طولانی دارد و حفره‌های خالی به اندازه زمین فوتبال در زیر سطح زمین ایجاد شده و مردم روی آن درحال زندگی هستند. رودخانه‌هایی که آب تهران را تأمین می‌کنند، آب بعد از مصرف در همین مسیرها در زیر زمین رفت‌‌وآمد می‌کند و لایه‌ها را می‌شوید و هر از چندگاهی بر اثر فشار لایه‌ها حفره‌ای ایجاد و باعث شکاف در سطح زمین می‌شود. البته خواسته‌ایم گزارش‌های جامعی در این زمینه ارایه شود.»
«مازیار حسینی»، معاون حمل‌ونقل ترافیک شهرداری تهران هم دیروز مسأله كانل تاسیسات شهری را مورد اشاره قرار داد. او دراین‌باره گفت: «بحث حفره‌های زیرزمینی شبیه آلودگی هواست که دستگاه‌های مختلف در آن دخیل هستند و باید یک نفر در این زمینه محور باشد.» او یك بار دیگر تاكید كرد كه حوادثی که در چند روز گذشته در میدان شوش، صفی‌علی‌شاه و ... رخ داد باعث فرونشست زمین شده است: «شبکه آب تهران گسترده است و از داخل کانال تاسیسات عبور نکرده است. کانال‌های تاسیسات آب و فاضلاب در داخل خاک هستند و با توجه به شستگی و خاک تهران که آبرفتی است، قابلیت شست‌وشو و نشتی دارد و خطراتی زیر سطح آسفالت ایجاد می‌کند.»
تغییر مسیر سفرههای زیرزمینی با احداث ساختمان‌های بلندمرتبه
شاید كمی دور از تصور باشد كه حتی ساختمان‌های بلندمرتبه هم می‌توانند باعث بروز ریزش در سطح زمین شوند، اما این موضوعی است كه بیتاللهی هم به آن اشاره كرده و توضیح می‌دهد: «پاركینگ ساختمان‌های بلندمرتبه بزرگ تا چندین طبقه زیر زمین ساخته می‌شود، گاهی هم تا ٤٠ متر زیرزمین نفوذ می‌كنند. دیواره‌های اطراف اینها برای جلوگیری از نفوذ آب بتنی ساخته می‌شود كه به وسیله آن نفوذ آب از مسیر گذر طبیعی قطع می‌شود، بنابراین انحراف آب و تغییر حركت آهنگ آب زیرزمینی باعث شستگی شدید آب می‌شود كه ممكن است باعث فروریزش شود.» او با اشاره به حادثه ریزش خیابان پیامبر كه در هفته گذشته اتفاق افتاد، می‌گوید: «زمانی كه این اتفاق افتاد اكیپی را به محل فرستادیم اما به علت ترافیك موفق نشدند. یك روز بعد كه گودال پر شده بود، نمایندگان ما به محل رفتند اما به‌دلایل امنیتی اجازه بازدید به آنها داده نشد. در نهایت بررسی‌ها نشان داد كه هیچ لوله آبی در آن‌جا نشت یا شكستگی نداشته است، بنابراین احتمال بیشتری وجود دارد كه دلیل این ریزش كارگاه مترو بوده باشد اما یك احتمال دیگر هم درباره تغییر مسیر آب‌های زیرزمینی كه بر اثر احداث ساختمان كورش ایجاد شده است، وجود دارد.»
بیتاللهی با اشاره به حادثه شهران می‌افزاید: «در این حادثه مسجل شد كه حفاری غلط، عدم اتخاذ تصمیمات مهندسی مناسب توسط پیمانكار، عدم وجود سیستم نظارت قوی و اهمال‌كاری‌هایی كه در خط مترو صورت گرفته است، مهم‌ترین علت‌های وقوع بوده است. بنابراین شهرداری هم در كنار كار ارزشمندی كه برای ساخت مترو انجام می‌دهد باید حتما روش‌های مطمئن و مدرنی را برای حفاری در پیش بگیرد؛ همان‌طور كه در بسیاری از كشورهای دنیا تونل و مترو حتی در كف اقیانوس ساخته می‌شود، بدون اینكه چنین سوانحی به وجود آید.»
نظر شما