سلامت نیوز: سرانه جهانی مصرف شیر در جهان 155کیلوگرم به‌ازای هر فرد در سال است که متاسفانه ایران، در این زمینه اختلاف قابل توجهی با کشورهای توسعه یافته دارد. در سال جاری، 9 میلیون و 556 هزار تن شیر تولید شده است که متاسفانه مصرف سرانه مواد لبنی و شیر در کشور 90 کیلوگرم، برابر با نصف میانگین مصرف جهانی است.  سهم گروه شیر در سبد غذایی خانوار ایرانی فقط 10 درصد است که رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه سبزینه، شیر و سایر لبنیات از جمله مواد غذایی هستند که روزانه باید در سبد غذایی هر خانوار وجود داشته باشد؛ زیرا حاوی بسیاری از ویتامین‌ها چون A ،D ،B1 ،B2 ،B12 ،C  و مواد معدنی‌ مانند: کلسیم، پتاسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و مقدار کمی آهن است که برای رشد و نمو بدن لازم هستند. 

سرانه جهانی مصرف شیر در جهان 155کیلوگرم به‌ازای هر فرد در سال است که متاسفانه ایران، در این زمینه اختلاف قابل توجهی با کشورهای توسعه یافته دارد. در سال جاری، 9 میلیون و 556 هزار تن شیر تولید شده است که متاسفانه مصرف سرانه مواد لبنی و شیر در کشور 90 کیلوگرم، برابر با نصف میانگین مصرف جهانی است.  سهم گروه شیر در سبد غذایی خانوار ایرانی فقط 10 درصد است که رتبه سوم را به خود اختصاص داده است. میانگین کلسیم دریافتی و مورد نیاز مردم کشور نیز اختلاف قابل توجهی را با کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که باید با فرهنگ‌سازی این روند مصرف شیر اصلاح شود؛ چرا که در 90 درصد خانوارها میزان دریافت کلسیم مناسب نیست و این مساله با بیماری‌هایی که زمینه‌ساز آن‌ها کمبود کلسیم است، ارتباط زیادی دارد. از طرف دیگر، در کشورهایی که سرانه مصرف شیر بالایی دارند، میزان بیماری‌هایی چون پوکی استخوان بسیار کم است. کارشناسان معتقدند، در شش دهه آینده جمعیت 5/5 میلیونی سالمندان ایران به 25 میلیون نفر افزایش می‌یابد و این در حالی است که 80 درصد بیماری سالمندان در ایران اسکلتی و حرکتی است که این امر ضرورت استفاده از شیر را دوچندان می‌کند. در کشورهای توسعه یافته سن سالمندان به 85 سال رسیده و این سن در ایران 60 سال است که باید سبک زندگی تغییر پیدا کند. آنان می‌گویند، بی‌توجهی به سلامتی موجب شده که سالمندان ایران 20 تا 25 سال زودتر از موعد زمین‌گیر شود که برای رفع این مشکلات استفاده از شیر در سبد خانواده‌ها بسیار ضروری است.
 
کاهش مصرف لبنیات در کشور
ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، می‌گوید: با کم شدن مصرف لبنیات روز به روز از قد ایرانی‌ها حتی روستاییان کاسته شده است و این در حالی است که قد کره‌ای‌ها و ژاپنی‌ها به علت مصرف لبنیات افزایش یافته است.  وی با بیان این مطلب که دولت باید برای کم کردن هزینه‌های درمان به پیشگیری بیش از پیش توجه داشته باشد و از توزیع شیر در مدارس و دادن یارانه به لبنیات خودداری نکند، می‌افزاید: بررسی‌های انجام شده توسط انستیتو تحقیقات تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می‌دهد میانگین مصرف شیر در خانواده‌های ایرانی 80 گرم و لبنیات 140 گرم بود و در حال حاضر که قیمت شیر و لبنیات افزایش یافته، قطعاً مصرف هم کمتر شده است.  براساس این گزارش مردم روزانه به240 گرم لبنیات نیاز دارند؛ اما میزان مصرف روزانه لبنیات توسط مردم 128 گرم است که این آمار تامل‌برانگیز است. هم‌اکنون در برخی از استان‌های کشور سرانه شیر مصرفی مردم از یک استکان در روز هم کمتر است.
 
کاهش مصرف شیر نگران‌کننده است
مینا آراسته، متخصص تغذیه درباره عدم مصرف شیر می‌گوید: مصرف نکردن لبنیات در جامعه نگران‌کننده است و این در حالی است که متاسفانه مصرف سرانه لبنیات در جامعه بسیار کاهش یافته است و این کاهش دارای علت‌های مختلفی است که یکی از این علت‌ها گران شدن قیمت شیر است. مشکلاتی که در بهداشت شیر به‌دلیل بعضی از افزودنی‌ها به وجود آمده، باعث شده مردم نسبت به مصرف شیر بدبین شوند؛ در حالی که شیر سالم‌ترین غذا از بدو تولد تا آخرین روز‌های حیات است و بسیاری از نیاز‌های بدن مانند کلسیم و ویتامین‌ها را بر طرف می‌کند؛ از این رو مصرف آن نزد کودکان، نوجوانان، خانم‌های باردار و شیرده الزامی است.  وی تاکید می‌کند: متاسفانه باور نادرستی در میان مردم جا افتاده است که بعضی از گروه‌های خونی نباید شیر مصرف کنند که این جفای بزرگی در حق مردم است و مصرف شیر برای همه بلامانع است. مساله دیگر این است که عده‌ای با مطرح کردن نقش تغذیه در تعیین جنسیت معتقدند که برای پسر‌دار شدن مادران نباید لبنیات مصرف کنند که این حرف مبنای علمی ندارد و مجموعه این مسائل باعث شده مصرف لبنیات در کشور کاهش پیدا کند.  این متخصص تغذیه مورد مصرف شیر می‌افزاید: روزانه دو لیوان شیر برای رشد کودکان کافی است؛ این در حالی است که بعضی از والدین به کودکانشان چهار تا پنج لیوان شیر می‌دهند، حال آن‌که بدن نیاز به حد معینی شیر دارد و بیش‌تر مصرف کردن آن تاثیری در بلند کردن قد ندارد جز این‌که مقدار زیادی چربی و کلسیم به بدن می‌رساند.  آراسته با اشاره به این مطلب که مصرف لبنیات در شکل‌گیری و ساختن استخوان‌ها بسیار موثر است، می‌گوید: لبنیات بهترین جایگزین برای جذب کلسیم است به‌طوری که جذب کلسیم شیر 40 تا 50 درصد است؛ در حالی که در میوه و سبزی‌ها درصد جذب بسیار پایین است.
 
طعم‌دهنده‌های شیر
وی درباره افزودن طعم‌دهنده‌ها به شیر خاطرنشان می‌کند: طبیعی است که شیر معمولی بهتر از شیر کاکائو است؛ اما کودکانی که از سیر سفید خوششان نمی‌آید بهتر است از طعم‌دهنده‌ها استفاده کنند. کاکائو حاوی ماده‌ای به‌نام «اسید اگزالیک» یا «اگزالات» است که با کلسیم موجود در شیر ترکیب می‌شود و «اگزالات کلسیم» را به وجود می‌آورد. اگزالات ماده‌ای است که در بسیاری از گیاهان مانند اسفناج و چای وجود دارد؛ اما کلسیم موجود در شیر بسیار بیش‌تر از اگزالات موجود در کاکائوست، لذا مقدار زیادی کلسیم آزاد (ترکیب نشده با اگزالات) وجود خواهد داشت و در حقیقت فقط حدود 6 میلی‌گرم از 250 میلی‌گرم کلسیم موجود در شیر جذب نمی‌شود. 

این استاد یار دانشگاه تهران درباره شیر‌های غنی شده نیز می‌گوید: معمولا شیر با ویتامین D، ویتامین A، ویتامین‌های گروه B همچنین آهن غنی می‌شود که مصرف آن‌ها توصیه می‌شود.  تمام افراد می‌توانند از شیرهای غنی شده استفاده کنند؛ اما شیرهای غنی شده با ویتامین  D بیش‌تر به افرادی توصیه می‌شود که در شهرهای آلوده زندگی می‌کنند یا عوامل دیگری مانع رسیدن نور خورشید به آن‌ها می‌شود. چنین افرادی با استفاده از شیر غنی شده می‌توانند دیگر ویتامین‌های مورد نیاز بدن خود را نیز تامین کنند.  وی به خانواده‌ها توصیه می‌کند: خانواده‌ها در صورتی که دسترسی به شیر ندارند می‌توانند از ماست، پنیر و کره استفاده کنند؛ زیرا یک لیوان ماست همان کار شیر را انجام می‌دهد، اما شیر خاصیت خودش را دارد از این رو باید در سبد خانواده برای هر نفر معادل یک و نیم لیوان شیر وجود داشته باشد، بنابراین چون بستنی کلسیم کمتری دارد نمی‌تواند جایگزین خوبی برای مصرف شیر باشد. 

آراسته می‌گوید: طبق گزارش اتحادیه لبنی کشور، سرانه مصرف شیر در سال جاری تا زیر 80 لیتر کاهش یافته است که به دلیل گران شدن قیمت لبنیات است. متاسفانه گران شدن مواد لبنی باعث شده است خانواده‌ها کمتر از لبنیات استفاده کنند و این مساله در طولانی مدت باعث اختلال در رشد جسمی، وزنی، مغزی و حتی اختلالات روحی در کودکان می‌شود، به همین جهت ما به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم که به کودکانشان لبنیات بدهند و تحت هیچ شرایطی مصرف آن را قطع نکنند.