سلامت نیوز: فرض کنید ایران یک صفحه گرد باشد که روی تیزی یک مخروط قرار دارد. اگر هر کسی روی این صفحه گرد سرجای خودش باشد تعادل این صفحه حفظ می شود. حالا تصور کنید که یکباره 23 میلیون نفر از 77 میلیون با هم در یک گله جا جمع شوند. آن وقت چی می‌شود؟ احتمالا ایران وارونه می‌شود و آن نقطه با سر زمین می‌خورد.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه ابتکار نوشت: شاید یکی از دلایلی که ایرانیان زیاد به سفر می‌روند، تعطیلات گاه و بی‌گاه در تقویم باشد. اما چرا ایرانیان نقطه شمالی ایران را برای سفر انتخاب می‌کنند شاید دلیل دیگری دارد که فعلا از آن می‌گذریم. آمارها می‌گویند که مازندران، گیلان و گاها گلستان عموما مقصد سفر‌های تابستانی اکثر ایرانیان را تشکیل می‌دهد. آمارهای 3 ماه تابستان سال 95 نشان می‌دهد که بیش از 30 درصد از جمعیت 77 میلیونی ایران یعنی حدود 23 میلیون نفر تنها استان گیلان را برای سفرهای تابستان خود انتخاب کرده‌اند. جمعیتی 23 میلیونی که اگر آن را به صورت مساوی در سه ماه تقسیمش کنیم جمعیتی بالغ بر 200 هزار نفر در روز را شامل می‌شود. گرچه رسیدن به چنین رقمی از نگاه گردشگری خوشایند به نظر می‌رسد اما از نگاهی دیگر حضور 30 درصد از جمعیت ایران تنها در یک استان شمالی می‌تواند مشکلات بسیاری از جمله مشکلات ترافیکی، اختلال در شرایط طبیعی زندگی مردمان محلی و خسارت زیست محیطی به همراه داشته باشد.

احتمالا شما هم از شنیدن این آمار شوکه شده باشید. گرچه به نظر می‌رسد این آمار کمی اغراق آمیز یا اشتباه باشد اما باید بدانید که این آمار کاملا رسمی است. رضا علیزاده، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان در گفت‌و‌گو با خبرگزاری ایرنا از سفر 22 میلیون و 878 هزار و 824 گردشگر در سه ماه تابستان امسال به گیلان خبرداده است. او با بیان اینکه این مهم مرهون حضور سرمایه گذاران بخش خصوصی و نیز حمایت‌های نهادهای دولتی این استان است، افزوده: این تعداد گردشگر بر حسب نفر شب اقامت محاسبه شده و نسبت به دوره مشابه سال گذشته 51 و یازدهم صدم درصد رشد داشته است.

اقامت 7 میلیون و 333هزار و 300 خانوار گردشگر تنها در یک شب

گرچه می‌‌توان آمار افزایش 51 درصدی جذب گردشگری استان گیلان در سه ماه تابستان امسال را هضم کرد و قابل قبول دانست اما آمار 23 میلیونی اقامت گردشگران در سه ماه تابستان برای کارشناسان هم قابل قبول نیست.

رقیه حاتمی‌پور، کارشناس گردشگری در گفت‌وگو با «ابتکار» در این رابطه بیان می کند. شاید در ارقام اشتباهی رخ داده است. استان گیلان نه اقامتگاه برای 23 میلیون نفر گردشگر دارد و نه می‌تواند چنین رقمی از گردشگر را در خود جای دهد. استان گیلان ظرفیت لازم به لحاظ زیرساخت‌های گردشگری را ندارد. مگر اینکه مردم در خانه‌ها و ویلاهای خصوصی اقامت کنند.

او ادامه می‌دهد: برحسب محاسبه از طریق فرمول «نفر شب اقامت» نیز چنین آماری به واقعیت نزدیک نیست. مگر اینکه مسافران عبوری نیز در این محاسبه حضور داشته باشند. به عنوان مثال اتوبوسی با 40 نفر مسافر از تهران به سمت اردبیل حرکت کرده و از جاده طارم یا رشت به قزوین می‌رود و از انزلی به آستارا، تا به اردبیل برسد، حالا ممکن است این افراد در این آمار شمرده شوند.

حاتمی‌پور، کارشناس گردشگری در رابطه با نحوه محاسبه تعداد گردشگران از طریق فرمول «نفر شب اقامت» بیان می‌کند: براساس این نوع فرمول اگر یک خانواده 4 نفره سه شب را در گیلان بمانند، به ازای هر فرد یعنی 12 شب در گیلان اقامت کرده اند. به این 12 نفر شب گفته می‌شود.

اگر در آمار 23 میلیونی گردشگران در گیلان تحقیق و تفحص کنیم، می‌توانیم آمار اصلی تعداد گردشگران در استان گیلان را بدست آوریم. اگر 22 میلیون گردشگر را تقسیم بر یک خانواده سه نفر کنیم که یک شب را در گیلان اقامت کرده باشند، حاصل تعداد اصلی گردشگران بدون در نظر گرفتن تعداد شب‌هایی خواهد شد که در گیلان اقامت کرده‌اند. در نتیجه 7 میلیون و 333هزار و 300 خانوار تنها یک شب را در گیلان گذرانده‌اند. آماری که از دید کارشناسان زیاد به نظر می‌رسد.
رقیه حاتمی‌پور، کارشناس گردشگری در گفت‌وگو با «ابتکار» می‌گوید: گیلان در رده بندی جذب گردشگر بعد از مازندران قرار دارد و اگر به این آمار، آمار گردشگران مازندران و استان گلستان را نیز اضافه کنیم در این صورت نیمی از جمعیت ایران باید به شمال سفر کرده باشند. و آمار شیراز و اصفهان و مشهد مقدس و تبریز و یزد را نمی دانیم کجا باید نوشت.

آیا گیلان ظرفیت جذب 23 میلیون گردشگر را دارد؟
اگر قرار باشد آمار 23 میلیونی گردشگران در گیلان را باور کنیم باید دید که آیا گیلان ظرفیت و امکانات لازم برای جذب این تعداد گردشگر را دارد؟
رقیه حاتمی‌پور، کارشناس گردشگری در این باره می‌گوید: اگر 23 میلیون گردشگر را تقسیم بر هتل 100 اتاقه کنیم. باید 230 هزار هتل یا اقامتگاه 100 اتاقه داشته باشیم که هر اتاق 2 نفر را در خود جای دهد.

او با اشاره به دلایل علاقه ایرانیان به سفر به شهرهای شمالی می‌گوید: مردم ما به لحاظ اینکه استان‌های شمالی سرسبز هستند و سواحلی زیبا و آب و هوای خوبی دارد، بیشتر به لحاظ اقلیمی در درجه اول و دوم به خاطر تنوع فضایی تنوع غذایی، دسترس بودن به تهران انتخاب می‌کنند. به علاوه ایرانی‌ها عادت دارند که به نقل قول‌ها توجه کنند. وقتی در زمان گلاب‌گیری کاشان بر سر زبان‌ها می‌افتد تعداد زیادی از افراد به کاشان سفر می‌کنند.
این کارشناس گردشگری با اشاره به لزوم زیرساخت‌های گردشگری در استان‌های شمالی بیان می‌کند: ما باید میزان ظرفیت حمل و نقل جاده‌ای و هوایی و ماشین‌های شخصی که می‌توانند گردشگران را به این استان‌‌ها منتقل کنند، محاسبه کنیم. جامعه محلی ابتدا باید زیرساخت‌های فرهنگی و فرهنگ پذیرش مسافر ایجاد شود. آماده سازی و ذخیره سازی مواد غذایی، آماده کردن نیروی تربیت‌شده برای هدایت و راهنمایی گردشگران و جمع‌آوری زباله از جمله مواردی است که به مدیریت پذیرش گردشگران کمک می‌کند.

چاره چیست؟
شاید برای بسیاری از تهرانی‌ها اولین مقصد برای سفر شمال کشور باشد. با کوچکترین فرصتی مردم استان‌های شمال را برای استراحت انتخاب می‌کنند. درست است که گردشگری باعث رونق اقتصادی مردمان محلی این استان‌ها می‌شود اما حجم بالای مسافر در بازه زمانی کوتاه مشکلات بسیاری هم برای آنها به همراه دارد. ترافیک محلی و بسته شدن جاده یکی از صد مشکلی است که گردشگران برای مردم محلی ایجاد می‌کنند. نمونه‌ آخرش بستن جاده توسط مردم محلی آمل بود که ترافیک سنگین گردشگران آنها را به اعتراض واداشت.

رقیه حاتمی‌پور در رابطه با مشکلاتی که گردشگران برای مردم محلی ایجاد می‌کنند، می‌گوید: وقتی که جامعه محلی با انبوه گردشگر مواجه می‌شود طبیعتا با مشکلاتی از جمله کمبود مواد غذایی، ترافیک سنگین و عدم دسترسی به خدمات مواجه می‌ شود. به خصوص در کشور ما که خدمات گردشگری از نظر زیرساختی تکمیل نیست، این موضوع دوچندان می‌شود.

گرچه تابستان و سفرهای تابستانیش به پایان رسیده است اما مسلما استان‌های شمالی باز هم مقصد سفرها خواهند بود و مشکلاتشان هم پشت سر آنها خواهد آمد. اتفاقی که به قول رقیه حاتمی‌پور اگر از امروز برای سفرهای تابستان سال آینده به استان‌های شمالی برنامه ریزی کنیم وقت کم خواهیم آورد چرا که مدیریت چنین حجم از گردشگر نیاز به برنامه قوی و طولانی دارد.