سلامت نیوز: تمام افراد بالغ ایران بالای 12 دندان كشیده شده یا پوسیده یا قبلاً پر شده دارند. این در حالی است كه شاخص DMFT میانگین دندانهای پوسیده، كشیده شده در اثر پوسیدگی و پر شده در جمعیت زیر 12 سال یكی از معیارهای عدالت در سلامت و از نشانههای توسعهیافتگی جوامع است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جوان، تمام افراد بالغ ایران بالای 12 دندان كشیده شده یا پوسیده یا قبلاً پر شده دارند. این در حالی است كه شاخص DMFT میانگین دندانهای پوسیده، كشیده شده در اثر پوسیدگی و پر شده در جمعیت زیر 12 سال یكی از معیارهای عدالت در سلامت و از نشانههای توسعهیافتگی جوامع است. وضعیت نابهنجار این شاخص یكی از نشانههایی است كه بر بیعدالتی در سلامت تأكید دارد و حكایت مردمی كه به دلیل ناتوانی از تأمین هزینههای درمان ترجیح میدهند دندانی را كه درد میكند بكنند و دور بیندازند، حكایت یكی دو نفر نیست بلكه طبق آمارها سالانه 4 میلیون دندان دائمی كشیده میشود. در عین حال آنطور كه رئیس اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت میگوید، تنها در سال ۱۳۹۳ مردم 6هزار میلیارد تومان از جیب خود برای خدمات دندانپزشكی هزینه كردند، در حالی كه بودجه سلامت در سال 93، هزار و 300 میلیارد تومان بوده است. با چنین مقایسهای علت تعلل اغلب مردم برای مراجعه به دندانپزشك واضحتر میشود.
یك سال و نیم از آغاز طرح تحول سلامت دهان و دندان میگذرد؛ 18 ماهی كه كمتر كسی توانسته از خدمات دندانپزشكی بخش دولتی استفاده كند و این بخش از طرح تحول برای عامه مردم به هیچ وجه قابللمس نبوده است. هر چند با عنایت به سهم 8 درصدی مراكز دولتی از ارائه خدمات دندانپزشكی نامحسوس بودن طرح تحول برای مردم چندان غیر قابل انتظار نیست.
دندانهای مردم ناسالمتر شده
حمید صمدزاده، رئیس اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت مشكلات دهان و دندان را شایعترین بیماری كشور عنوان میكند. به گفته وی در حال حاضر در كشور ما ۹۰ درصد مردم درگیر این مشكلات هستند و در این حوزه بیشترین میزان پرداختی از جیب مردم را شاهدیم تا جایی كه در سال ۱۳۹۳ مردم ایران 6 هزار میلیارد تومان برای خدمات دندانپزشكی از جیب خود هزینه كردند.
آنطور كه همایون فراست، عضو هیئتمدیره انجمن دندانپزشكی كشور میگوید، میزان پوسیدگی دندان كودكان كمتر از شش سال در ٢٠سال گذشته چهار برابر افزایش یافته است: «براساس آمارها در دهه٦٠ شمسی، DMF (شاخص پوسیدگی، پرشدگی و بیدندانی) در ایران حدود ٨/١ بود و این شاخص در سال ٩٢ به ٨/٥ رسیده است. این آمار یعنی بهطور متوسط هر فرد بالای ۱۲سال ایرانی شش دندان خراب دارد. همچنین براساس آمار به دست آمده در سال گذشته افراد بین ۳۳ تا ۴۸سال ایرانی بیش از ۱۳درصد پوسیدگی دندان داشتهاند. درحال حاضر بهطور متوسط هر ایرانی بالای ٤٥سال ١٢ تا ١٤ دندان خراب و پوسیده دارد.»
از نگاه وی، موضوع نگرانكننده در حوزه سلامت دهان و دندان كشور درصد ترمیم دندانهای پوسیده در كشور است. در ایران فقط ١٠ تا ٢٠درصد دندانهای آسیبدیده به علت پوسیدگی ترمیم میشوند و سایر موارد یا كشیده میشوند یا به صورت پوسیده در دهان باقی میمانند. افراد بالای ٤٠سال در ایران ٨ تا ١٠ دندان كشیده دارند، با توجه به اینكه هر فرد بزرگسال باید ٢٨دندان سالم داشته باشد، بهطور متوسط هر ایرانی ٤٠ساله حدود ٢٠ دندان دارد. این در حالی است كه ساكنان اروپا در سن ٤٠سالگی ٢٧ تا ٢٨ دندان دارند و این بدان معناست كه در كشورهای اروپایی دندانهای پوسیده ترمیمشده و نگهداری میشوند ولی در ایران دندانها كشیده میشوند.»
طرحی كه وزیر هم به آن امیدوار نبود
طرح تحول سلامت دهان هم در این حوزه نتوانسته چندان كاری از پیش ببرد. از همان ابتدا هم این طرح در حالی كلید خورد كه وزیر بهداشت از آینده آن نگران بود و با صراحت تمام اعلام كرد: من خیلی موافق اعلام آغاز این طرح نبودم. امیدوارم كاری كه دوستان ما شروع كردهاند، باعث روسیاهی ما نشود و بقیه زحماتی كه از یكسال گذشته در طرح تحول نظام سلامت آغاز شده است، از بین نرود.
در این میان سهم ناچیز بخش دولتی در درمان بیماریهای دهان و دندان در كنار كمتوجهی مردم به مسائل پیشگیری و درمان موجب شده همچنان كشیدن دندان در اولویت باشد.
طرح تحول هم كاری نكرد
نوید ناصری، عضو شورایعالی نظامپزشكی معتقد است بیمههای درمانی با تحت پوشش قرارندادن هزینههای ترمیم دندان از یك طرف و تحت پوشش قراردادن هزینههای كشیدن دندان از سوی دیگر، عملاً مردم را به سمت كشیدن دندان ترغیب میكنند.
به گفته وی بیمههای پایه، چهار مورد خدمات دندانپزشكی را تحت پوشش قرار میدهند. این چهار مورد شامل ویزیت (معاینه)، كشیدن دندان، جرمگیری و رادیوگرافی است. البته بخشی از هزینههای ساخت دندان مصنوعی را هم تحت پوشش قرار میدهند، اما رویكرد بیمهها حفظ دندان با استفاده از روشهای درمانی دیگر چون (عصبكشی، روكش، پركردن دندان و. . . ) نیست. این دندانپزشك با اشاره به هزینههای ترمیم و عصبكشی دندان میافزاید: بیمار با توجه به شرایط بیمهای و رهایی از درد، ناچار میشود دندان خود را بكشد. این رویه باعث شده سالانه حدود ۴میلیون دندان دایمی در كشور كشیده شود، درصورتی كه بیش از ۸۰درصد این ٤میلیون دندان قابل نگهداری است.
ناصری كمبودهای مراكز درمانی دولتی در حوزه دندانپزشكی را یكی دیگر از مشكلات عنوان میكند و دراینباره میگوید: «بیش از ٩٠درصد خدمات دهان و دندان در كشور توسط بخش خصوصی ارائه میشود و تاكنون هیچ دولتی برای بهبود شاخصهای سلامت دندان در كشور اقدام مؤثری انجام نداده است و همانطور كه همه دیدند، طرح تحول نظام سلامت با تمام دستاوردهایش، عملاً در این حوزه كاری از پیش نبرد. ما از وزارت بهداشت انتظار داریم اقدامات فوری برای ارتقای سلامت دهان و دندان دركشور انجام دهد. سلامت دهان و دندان در كشور به مرز بحران رسیده است.»
سهم 8 درصدی دولت از درمان دندان
با وجود این رئیس اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت میگوید در 18 ماهی كه از اجرای طرح تحول سلامت دهان و دندان میگذرد، اقدامات خوبی در این زمینه صورت گرفته و سیاستها به سمت پركردن و ترمیم دندان در حال پیشروی است.
وی میگوید: از اهداف و اولویتهای مهم دیگر این طرح بحث ارتقای سلامت دهان و دندان در میان دانشآموزان است كه برای ما از اولویت بالایی برخوردار است. در حال حاضر 7 میلیون دانشآموز ابتدایی را در ۶۰ هزار مدرسه كشور تحت پوشش این طرح داریم و برنامههایی مانند استفاده از تركیبات فلوراید برای پیشگیری از پوسیدگی، فیشورسیلانت و نیز آموزش بهداشت دهان و دندان برای آنها انجام میشود كه این اقدامات در سال جاری نیز با جدیت بیشتری پیگیری خواهد شد.
صمدزاده با بیان اینكه در سال ۱۳۹۳ مردم ایران 6 هزار میلیارد تومان برای خدمات دندانپزشكی از جیب خود هزینه كردند، میافزاید: «در حال حاضر بخش دولتی در ارائه خدمات دندانپزشكی تنها 8 درصد سهم دارد كه تلاش ما این است این میزان را به ۳۰ درصد افزایش دهیم. یكی از اقدامات مطلوب صورت گرفته در حوزه دهان و دندان راهاندازی یك دانشكده دندانپزشكی در هر دانشگاه علوم پزشكی كشور است.» اما این اقدام كی به ثمر میرسد و آیا میتواند عدالت در سلامت را بهبود بخشد؟
نظر شما