سلامت نیوز: اولاد قباد: باورم نمی‌شد شب‌های تهران این همه معتاد داشته باشد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه الکترونیکی امید ایرانیان، شب‌های تهران برای خیلی‌ها خاطره‌انگیز است و تصویرساز؛ تهران قدیم با رنگ‌ و حس‌های نوستالژیک، نوای آرام موسیقی شبانه، سینماها، کافه‌ها، خوردنی‌های آن موقع که حالا دیگر نشانی از هیچ‌کدامشان نیست. شاید یکی از هزاران دیدنی  که شب‌های تهران ما در حال حاضر دارد و آن زمان نداشت، وفور آدم‌هایی بود که خیابان، خانه‌شان شده و ما به آن‌ها می‌گوییم؛ کارتن‌خواب.

چندی پیش، تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به این فکر افتادند که سری به شب‌های تهران بزنند تا برای مشکلی که تا به حال هیچ سازمان و نهادی قادر به حل آن نبوده، چاره‌ای بیاندیشند و یا گزارش‌ها و مشاهدات خودشان را در اختیارهای نهادهای ذی ربط نظیر شهرداری تهران قرار دهند؛ مشکلی که یک مشکل نیست و با دقیق شدن در آن، ما را به زنجیره‌ای از عوامل می‌رساند که هر کدام نیاز به یک کار پژوهشی گسترده- با استفاده از کمک و راهنمایی جامعه شناسان و پژوهشگران خبره- دارد تا بدانی مشکل، تنها با جمع کردن معتادها از خیابان حل نمی‌شود؛ آن‌ها را کجا باید برد؟ آیا کمپ‌ها و یا اماکنی که شهرداری تدارک دیده، ظرفیت، کیفیت و استاندارد لازم را برای نگهدار و بازگرداندن آن‌ها به زندگی دارند؟ اگر آن‌ها به زندگی بازگردانده شدند بعد در جامعه رها می‌شوند؟ تکلیف شغل یا مسکنشان چه می‌شود؟ و یک سؤال اساسی این که چرا مواد مخدر تا این حد ارزان و به وفور، در دسترس است؟ سوالاتی که همگی دست در دست هم می‌دهند تا تقریباً هیچ معتاد و کارتن خوابی به زندگی بازنگردد و به سایر آسیب‌های شهر نظیر معضل کودکان کار، زنان سرپرست خانوار، تکدی گری، دستفروشی و... افزوده شود.


فریده اولاً قبا یکی از نمایندگانی است که در جمع نمایندگان شبگرد تهران حضور یافت؛ او که سالیان گذشته ناظر کمیته پیشگیری از آسیب‌ها در اداره آموزش و پرورش شهر تهران بوده، می‌گوید در جریان آسیب‌ها بوده اما این که شب باشد و به دیدار مناطق پر از آسیب برود، تجربه‌ای بوده که تا حالا برایش اتفاق نیافتاده بود.


- چه اتفاقی افتاده که نمایندگان مجلس به این فکر افتادند که رخدادی را که چندین سال است گریبان تهران را گرفته نظاره گر باشند؟ آیا نمایندگان مجلس می‌توانند کاری برای آسیب‌های این شهر انجام دهند؟


ما در فراکسیون امید و مجمع نمایندگان تهران، کارگروه‌ها و کمیته‌هایی داریم که بر حسب آن کمیته‌های تخصصی با سردار ساجدی نیا، رئیس پلیس تهران بزرگ، هماهنگ کردیم که به دیدار برخی مناطق دارای آسیب تهران در شب برویم. سردار ساجدی نیا ابتدا اطلاعاتی از آمار آسیب‌ها و فعالیت‌های پلیس در اختیار ما قرار داد و بعد از آن ما به دیدن مکان‌هایی در سطح شهر مثل میدان هرندی، منطقه ۱۲ و میدان شوش رفتیم و من اصلاً باور نمی‌کردم در زمانی مثل ساعت سه و چهار، این همه معتاد در خیابان‌های شهر باشد و از همه اسفناک تر، حضور خانم‌هایی بود که در بین معتادها دیده می‌شدند.


- به عنوان فردی که رشته تحصیلی‌اش جامعه شناسی پژوهشگری است و در حوزه آسیب‌های اجتماعی آشنایی‌هایی دارید و در کارگروه آموزش و تحقیقات و آسیب‌های اجتماعی مجلس عضو هستید، در ارائه گزارش به مسئولان چه نکاتی را مد نظر قرار دادید؟



من خدمت آقای قالیباف، شهردار  تهران هم عرض کردم ما یک سری مسائل ویژه در سطح شهر تهران را داریم که شامل گسترش استفاده از مواد مخدر صنعتی و روانگردان می‌شود. آمار بالای طلاق را هم می‌توان به این آسیب‌ها اضافه کرد؛ کاهش سن ازدواج، مهاجرت پذیری و افزایش تکدی گری و دست فروشی  هم در این موارد جای می‌گیرند و به عقیده من دست فروشی در تهران به صورت شبکه‌ای انجام می‌شود. 

تهران هم به عنوان پایتخت یک نظام اسلامی در سطح جهان با وفور این آسیب‌ها وجه خوبی نخواهد داشت که این همه آسیب در شهر، چهره آن را مخدوش کند؛ همه این موارد را خدمت آقای قالیباف عرض کردم و این که؛ مشکلات مسکن هست و اجاره مسکن به دلیل تراکم فروشی‌ها بسیار بالا رفته و محدوده تهران محدود شده است.  مفاسد اجتماعی هم افزایش پیدا کرده است. مشکلات حمل و نقل عمومی در تهران، آلودگی هوا و اثرات اجتماعی و فرهنگی این موارد در جامعه از همه مهم‌تر است.  نان آسیب دیده اجتماعی هم موارد مهمی هستند و من پیشنهاد دادم که خوب است نوعی آمورش کارآفرینی برای زنان آسیب پذیر جامعه داشته باشیم که وقتی به زندگی بر می‌گردند مهارت‌های زندگی و مشاغل شغلی را یا گرفته باشند که مجدداً به آن چرخه برنگردند. 

موارد دیگری که ذکر کردم و به نظرم قابل بررسی هستند؛ ناکافی بودن خدمات نظام سلامت در تأمین مطالبات مردم است و در این مناطق عدالت اجتماعی وجود ندارد؛ عدم آموزش و مهارت کافی هم از جمله موارد مهم دیگری بود که مطرح شد؛ پیشگیری از مصرف مواد مخدر و مشروبات الکی از جمله این موارد هستند. مورد دیگر، عدم وجود امکانات لازم برای خدمات پیشگیری از اعتیاد در سطوح پیشگیری آن است به این دلیل که در حال حاضر هزینه درمان ما از هزینه پیشگیری بیشتر است و موردی که برای من مهم بود بحث زباله و پسماندهای صنعتی بود که به عقیده من باید مورد بررسی قرار بگیرد و قرار شد من با معاونت اجتماعی و فرهنگی آن‌ها وارد ارتباط شوم و آسیب‌های شهر تهران را بیشتر پیگیری کنم. 

آلودگی هوا هم که مطرح شد در اثر غیراستاندارد بودن خودروها و صنایع تولیدی در تهران هم هست و افزایش مرگ و میر به دلیل آلودگی بالای هوا هم ذکر شد.  مهاجرت نشینی در مناطق پرخطر تهران هم یکی دیگر از این موارد بود که ذکر شد و این که بخشی از مشکلاتی بود که تهران به عنوان یک کلانشهر دارد.


- شما در جریان آسیب‌های اجتماعی و آمار آن‌ها قرار گرفته‌اید، چرا آسیب‌هایی نظیر اعتیاد کم که نمی‌شوند، هیچ، روز به روز هم بیشتر می‌شود؟

ما به دنبال معلول هستیم. گذشته را نمی‌توان با زمان حال مقایسه کرد؛ الان با گسترش فضای مجازی و ارتباطات گسترده اینترنتی، افراد خیلی زود و از سنین پایین اطلاعاتی به دست می‌آورند و می‌توان از این راه برای آگاهی بخشی برای پیشگیری از آسیب استفاده کرد به جای افتادن در ورطه آسیب. سن اعتیاد به ۱۵ سال رسیده و همه این موارد و آسیب‌ها به نظر من به یک علت اصلی برمی گردد و آن بیکاری است. نه این که فکر کنید اگر اشتغال وجود داشته باشد صددرصد طلاق یا اعتیاد صورت نمی‌گیرد اما این عامل مهمی در بروز آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود. زمانی که سرقت صورت می‌گیرد چه کلان یا جزئی می‌توان ردپایی از بیکاری را دید.  یا کسی بگوید بیکار بوده‌ام همسرم از من جدا شده یا بیکار بودم و فشارهای روحی و روانی منجر به اعتیاد من شده! 


- اما گاهی اقداماتی هم که مسئولانی مثل شهرداری هم انجام می‌دهد، اقداماتی تشدیدکننده هستند که به کم شدن آسیب کمکی نمی‌کند. برای نمونه معتادها را کتک می‌زنند، به شکل فجیعی از سطح خیابان جمع می‌کنند و بعد اگر هم به کمپ ببرند، شرایط آن جا مساعد نیست و بعد هم که رهایشان می‌کنند؛ این برخوردها تشدیدکننده است؛ فرد معتاد می‌گوید که من به کمپ نمی‌روم که مرا کتک بزنند!



ما باید این مسائل را به صورت زیربنایی و ریشه‌ای و قدم به قدم حل کنیم؛ کمپ هم یکی از اماکنی است که باید در ردیف این تغییرات و سازندگی‌ها قرار بگیرد. باید از روانشناس و مشاور و پژوهشگر اجتماعی استفاده کرد. شرایط باید به گونه‌ای باشد که از فرد معتاد و یا آسیب پذیر حمایت صورت بگیرد تا دوباره به حالت اولیه خود برنگردد. باید اصولی و اساسی باشد و تنها شهرداری در این قضیه سهیم نیست؛ وزارتخانه‌ها هم هستند؛ شورای شهر و... باید با هم در ارتباط باشند؛ راهکارهای مناسب را ارائه دهند و از افراد آسیب پذیر حمایت کنند.