سلامت نیوزغذا خوردن یکی از کارهای ضروری محسوب می‌شود و چنانچه در روند گوارش و هضم غذا مشکلی به‌وجود بیاید، فرد با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از چاردیواری ضمیمه روزنامه جام جم،یکی از بیماری‌هایی که امروزه بسیاری از افراد را درگیر خود می‌کند، زخم معده است. این بیماری به دلایل مختلفی می‌تواند در بدن ایجاد شود و افراد میانسال، بیش از بقیه به آن مبتلا می‌شوند.

دکتر محمدجعفر فره‌‌وش، متخصص داخلی، فوق‌تخصص گوارش و آندوسکوپی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران شما را با زخم معده و درمان آن آشنا می‌کند.

زخم معده از نگاه آمار و ارقام

زخم معده یا زخم پپتیک (Peptic ulcer) یکی از بیماری‌هایی است که در اثر ابتلا به آن، مخاط معده و اثنی‌عشر، دچار صدمه و زخم می‌شود. حدود 10 درصد افراد در طول عمر خود، به زخم معده مبتلا می‌شوند. افراد بالای 50 سال، بیش از بقیه مستعد ابتلا به زخم معده هستند، اما شیوع ابتلا به زخم اثنی‌عشر، بیشتر در سنین 30 تا 40 سال دیده می‌شود.

این زخم از کجا می‌آید؟

زخم معده و اثنی‌عشر به دلایل زیادی می‌تواند در بدن ایجاد شود که یکی از اصلی‌ترین دلایل آن هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) است.

این باکتری، به دلیل رعایت نکردن بهداشت وارد معده انسان می‌شود. علاوه بر این باکتری، مصرف برخی داروها مثل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و داروهای مسکن، می‌تواند باعث ابتلا به زخم معده شود. همچنین استفاده از داروی آسپرین، می‌تواند در ابتلا به زخم معده نقش داشته باشد. یکی دیگر از عواملی که افراد را مستعد ابتلا به زخم معده یا زخم اثنی‌عشر می‌کند، ابتلا به برخی از بیماری‌ها مثل دیابت یا بیماری‌های کبدی است، البته این عامل به نسبت دیگر عوامل، نقش کمتری در ابتلا به زخم معده یا زخم اثنی‌عشر دارد.

زخمی که باید درمان شود

یکی از مهم‌ترین مواردی که در درمان زخم معده باید به آن توجه داشت، علت به‌وجود آورنده زخم معده است. برای مثال اگر هلیکوباکتر عامل ابتلا به زخم معده باشد، باید به درمان آن اقدام کرد.

برای درمان هلیکوباکتر معمولا پزشک متخصص گوارش، چند نوع آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. همچنین داروهای کاهنده اسید نیز می‌تواند جزو داروهای درمانی این دسته از افراد باشد. به طور کلی در شرایطی که فرد به هلیکوباکتر مبتلا نباشد، مدت درمان با داروهای کاهنده اسید چهار هفته خواهد بود. آن دسته از افرادی که بنا بر هر دلیل مجبور به استفاده از آسپرین یا مسکن هستند باید برای پیشگیری از زخم معده از متخصص گوارش کمک بگیرند.

مصرف دخانیات مثل سیگار و قلیان در افراد مبتلا به زخم معده یا زخم اثنی‌عشر باید قطع شود تا داروها بتوانند روی بدن تاثیر بگذارند. داشتن برنامه غذایی منظم و خوردن به‌موقع غذا، می‌تواند به بهبود وضعیت این دسته از افراد کمک کند. پرهیز از خوردن غذاهای سرخ‌کردنی و فست‌فود (‌Fast food) نیز به افراد مبتلا توصیه می‌شود.

ضمن این‌که پرخوری نکردن و پرهیز از خوردن با عجله غذا نیز باید مد نظر این دسته از افراد قرار گیرد.

علائم هشدار دهنده

زخم معده همیشه با علائم همراه نیست و گاهی می‌تواند بدون علامت باشد، در چنین شرایطی هنگام خونریزی و مراجعه به مراکز درمانی، فرد از آن مطلع خواهد شد. اما به‌طور کلی علائم زخم معده می‌تواند احساس درد، سوزش، ناراحتی در قسمت بالای شکم، کاهش اشتها و... باشد. افرادی که دچار زخم اثنی‌عشر هستند با خوردن غذا احساس بهتری پیدا می‌کنند ولی بعد از گذشت حدود دو ساعت از غذا، دچار درد خواهند شد. دردهای شبانه که باعث بیدار شدن فرد از خواب می‌شود، معمولا از علائم ابتلا به زخم معده یا زخم اثنی‌عشر است. زخم معده یا زخم اثنی‌عشر، گاهی با سوراخ‌شدگی و درد شدید و ناگهانی همراه می‌شود. آسیب به رگ و خونریزی داخلی نیز در اثر ابتلا به این نوع زخم‌ها می‌تواند به‌وجود بیاید.

آیا آندوسکوپی الزامی است؟

اگر فردی حدود 40 تا 50 سال داشته باشد و در اثر مصرف داروهای کاهنده اسید درمان نشود، در چنین شرایطی ممکن است پزشک متخصص گوارش به او آندوسکوپی را توصیه کند. همچنین در برخی موارد، احتمال نمونه‌برداری در زمان انجام آندوسکوپی نیز وجود دارد.

آندوسکوپی، برای افرادی که جوان هستند، اولین اقدام تشخیصی محسوب نمی‌شود و این دسته از افراد در وهله اول باید زیرنظر پزشک، دارو مصرف کنند. چنانچه با مصرف دارو بهبود حاصل نشود، آزمایش خون، آزمایش مدفوع یا تست تنفسی، انجام خواهد شد.

آندوسکوپی برای همه افراد انجام نمی‌شود و تنها در شرایط خاص به افراد توصیه می‌شود. چنانچه مشکل در بلع، کم خونی یا لاغر شدن برای بیمار مطرح باشد، احتمال انجام آندوسکوپی وجود دارد. انجام آندوسکوپی به افرادی که در خانواده آنها سابقه ابتلا به سرطان وجود دارد، ممکن است توصیه شود. البته بر خلاف تصور بیشتر افراد که فکر می‌کنند زخم معده می‌تواند باعث ابتلا به سرطان معده شود، باید گفت که ارتباط چندانی بین زخم معده و سرطان وجود ندارد. حتی آن دسته از افرادی که به زخم اثنی‌عشر مبتلا هستند، ممکن است از بابت ابتلا به سرطان نگرانی داشته باشند در حالی‌که جای نگرانی برای این مورد نیز وجود ندارد. آندوسکوپی یکی از روش‌های دقیق محسوب می‌شود که می‌تواند بخوبی زخم معده یا مشکلات دیگر گوارشی را تشخیص بدهد و در صورتی‌که پزشک انجام این کار را ضروری دانست، باید حتما آن را انجام داد چون در صورت عدم انجام به‌موقع آن، شدت بیماری می‌تواند بیشتر شود.