سلامت نیوز: هر چند فقر واقعیتی تلخ است و زن و مرد هم نمی شناسد اما فقر در زنان ،ابعاد و عمق بیشتری دارد و می تواند نقطه ای بر آغاز بسیاری از آسیب های اجتماعی و تهدیدی برای سلامت کل جامعه باشد.


به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،کارشناسان امور اجتماعی و جامعه شناسان بر این باورند که طی یک دهه گذشته زنان هم فقیرتر شده اند و هم میزان فقر مطلق در میان آنها بیشتر شده است.

بنا به گفته جامعه شناسان تعداد زنان سرپرست خانوار بیکار افزایش داشته وعلاوه بر این نیز شمار زنان بی خانمان و اصطلاحا کارتن خواب و حاشیه نشین نیز رو به افزایش گذاشته است.

هم اکنون 60 درصد افراد زیرپوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) در کشور را زنان سرپرست خانوار تشکیل می دهند و در استان لرستان نیز از مجموع حدود 69 هزار خانوار تحت پوشش کمیته امداد، 42 هزار خانوار را زنان سرپرست خانوار تشکیل می دهند.

زنانی که به دلایل مختلف مسئولیت سرپرستی خانوار را عهده دار شده اند.

آنچه که در این خصوص باید مورد توجه قرار گیرد این است که تنها بخشی از این زنان سرپرست خانوار همسر خودر را بر اثر مرگ و میر از دست داده اند و بخش قابل توجهی از این زنان کسانی هستند که بر اثر برخی آسیب های اجتماعی از جمله طلاق ، اعتیاد همسر و یا زندانی شدن همسر عهده دار مسئولیت سرپرستی خانوار شده اند.

به عبارتی بخشی از زنان که اکنون مسئولیت سرپرستی خانوار را بر دوش دارند خود قربانی معضلات و مشکلاتی اجتماعی هستند که بدون داشتن شغل و درآمد خاصی ، مسئولیت بیشتری که همان تامین نیازهای خانواده و فرزندان است را هم عهده دار شده اند که این ها نیازمند کمک و حمایتی فراتر از مستمری نهادهای حمایتی هستند.

بنا به گفته و نظر کارشناسان امور اجتماعی ، زنانی که مهارت و توانمندی لازم برای بدست آوردن شغلی که تامین کننده درآمد و نیاز خانواده تحت سرپرستی شان را ندارند ، به ناچار وارد بازار کار غیر رسمی و ناامنی می شوند که مقدمه برای ورود آنها به چرخه ای از آسیب های اجتماعی است.

*** 42 هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد لرستان
مدیرکل کمیته امداد امام (ره) لرستان در گفت و گو با ایرنا گفت:در حال حاضر 69 هزار و 200 خانوار تحت پوشش و حمایت کمیته امداد امام خمینی (ره) استان هستند که از این تعداد 42 هزار خانوار نفر زنان سرپرست خانوار می باشند.

جاسم محمدی فارسانی افزود: بیشترین آسیب حوزه زنان سرپرست خانوار، فقر مالی شدید است که با در نظر گرفتن عواملی همچون بیکاری و نداشتن حرفه تخصصی این عامل می تواند آسیب هایی را در پی داشته باشد.

مدیرکل کمیته امداد امام خمینی(ره) لرستان به موضوع اعتیاد سرپرست خانوار اشاره کرد و گفت: این موضوع باید مورد توجه بیشتری واقع شود زیرا بخش زیادی از افرادی که تحت حمایت کمیته امداد قرار دارند دچار اعتیاد هستند.
وی یادآور شد: از بین زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد لرستان ، سه هزار و 694 خانوار به علت طلاق، 122 خانوار به علت متارکه همسر، 904 خانوار به علت زندانی شدن سرپرست، 133 خانوار سربازان، هشت خانوار از معدومین، 10 خانوار سرپرست متواری، 53 خانوار بد سرپرست تحت حمایت قرار دارند.

***حدود 46 هزار زن سرپرست خانوار در لرستان
مدیرکل امور بانوان استانداری لرستان نیز می گوید: حدود 46 هزار زن سرپرست خانوار در این استان وجود دارد که این بانوان تحت پوشش نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد و سازمان بهزیستی قرار دارند.

لیلا سلاحورزی یادآور شد: در استان لرستان زنان جوان زیادی بین 20 تا 30 وجود دارند که قربانی اعتیاد همسران شده‌اند اما همین زنان که دارای همسران معتاد هستند به دلیل مطلقه نبودن نمی توانند تحت پوشش نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد قرار گیرند و با مشکلات فراوانی روبرو هستند.
وی در خصوص لزوم توانمندسازی زنان سرپرست خانوار گفت: دریافت مبلغی در حد ماهیانه 60 هزار تومان از سوی کمیته امداد به زنان سرپرست خانوار نمی تواند تامین کننده مخارج زندگی آنها باشد بنابراین توانمند سازی زنان سرپرست خانوار برای خود اشتغالی باید مورد توجه قرار گیرد.

**نگاه جامعه شناس: در یک دهه گذشته زنان فقیرتر شده اند
دکتر سیمین کاظمی جامعه شناس و استاد دانشگاه گفت: فقر مساله ای است که همیشه دامن گیر زنان بوده به طوری که زنان همیشه نسبت به مردان بیشتر در معرض فقر قرار داشته اند، ثروت و منابع جامعه همواره در تملک مردان بوده و درصد مالکیت زنان همواره ناچیز بوده است به عنوان مثال در مناطق روستایی زنان با آنکه سهم عمده ای در کار کشاورزی دارند اما مالک فقط یک درصد زمین های کشاورزی هستند.
وی افزود: می توان گفت در سال های اخیر یعنی طی یک دهه گذشته زنان هم فقیرتر شده اند و هم میزان فقر مطلق در میان زنان بیشتر شده است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد:تعداد زنان سرپرست خانوار بیکار افزایش داشته وعلاوه بر این نیز شمار زنان بی خانمان و اصطلاحا کارتن خواب و حاشیه نشین نیز رو به افزایش است.

***عوامل فقر زنان
کاظمی گفت: با افزایش شکاف درآمدی و اختلاف طبقاتی و توزیع غیرعادلانه منابع در هر جامعه فقر گسترش می یابد و بخش بیشتری از جامعه برای تامین ضروریات زندگی دچار محرومیت و زحمت می شوند که نیمی از این جمعیت فقیر ، زنان خواهند بود.

این جامعه شناس اضافه کرد: علاوه بر این، تقسیم کار جنسیتی که طی آن کار خانگی که یک کار بی مزد و منزلت اقتصادی است به زنان محول شده و کار بیرون که کاری با درآمد و مزد مشخصی و تعیین شده ای است به مردان سپرده شده که همین محرومیت زنان از درآمد را رقم می زند.
کاظمی ادامه داد: تقسیم کار جنسیتی باعث می شود زنان برای گذران زندگی متکی به درآمد مردان باشند و اشتغال آنها مهم و ضروری شمرده نشود.
وی گفت: با چنین وضعیتی زنان وقتی به بازار اشتغال راه پیدا می کنند از طرفی وضعیت شغلی آنها متزلزل است و از طرف دیگر مشاغل بی منزلت و رده پایین به آنها داده می شود که درآمد کمتری دارند.

عضو انجمن جامعه شناسی ایران اضافه کرد:زنان ممکن است به علت محرومیت و ستم جنسیتی از سواد و مهارت پایین تری نسبت به مردان برخوردار باشند که این مساله نیز می تواند بر وضعیت اشتغال و درآمد آنها تاثیر منفی داشته باشد.
این استاد دانشگاه یادآور شد: علاوه بر این مساله ای همچون سهم الارث نابرابر زن و مرد در فقر زنان نقش دارد با قانون ارث توزیع ثروت میان زن و مرد بطور غیرعادلانه صورت می گیرد و همین مساله نیز در فقیر شدن زنان نسبت به مردان اثر گذار است.

***نقش دولت ها و حکومت ها در جایگاه اقتصادی زنان
عض انجمن جامعه شناسی ایران گفت: حکومت ها با سیاست هایی که در پیش می گیرند در تعیین جایگاه اقتصادی زنان مسئولیت و اثرات مستقیم دارند به عنوان مثال در دولتی که حق اشتغال زنان به رسمیت شناخته نشود و یا در آن مانع ایجاد شود و برای پیشبرد سیاست های خاصی بر خانه نشینی زنان تاکید شود ، نتیجه مستقیم چنین سیاست هایی ، فقر و بیکاری زنان خواهد بود.

کاظمی اضافه کرد: چنین سیاست هایی بر خلاف واقعیت های اجتماعی است و ما در جامعه با شمار روز افزون زنانی مواجه هستیم که خواسته یا ناخواسته به هیچ مردی متکی نیستند و خودشان مسئول تامین معیشت زندگی شده اند که این زنان ممکن است شامل زنان همسر فوت شده،زنان مطلقه و یا زنان مجرد باشند.

وی ادامه داد: چنانچه جامعه نقش حمایتی در قبال این زنان نداشته باشد، گرفتاری این تعداد از زنان به ورطه فقر و پیامدهای آن دور از انتظار نیست.
این جامعه شناس اظهار کرد: محروم شدن زنان از حق اشتغال و یا سهم نابرابر آنها در ورود به بازار کار، و اتخاذ سیاست های خیریه ای همانند کمک هزینه های ناچیزی که بعضی نهادهای حمایتی به آنها می دهند، تنها درمان موقتی بر مساله فقر زنان است و نمی تواند راهکاری موثری برای رفع فقر در زنان باشد.

***سواد و مهارت اندک زنان سرپرست خانوار در لرستان
کاظمی در خصوص شمار قابل توجه زنان سرپرست خانوار در لرستان گفت: زنان تحت پوشش نهادهای حمایتی در این استان از سواد و مهارت اندکی برخوردار هستند که همین عامل در ورود آنها به بازار کار مشکل ایجاد می کند.
عضو انجمن جامعه شناسی ایران ادامه داد: فقر و بیکاری زنان سرپرست خانوار باعث طرد این زنان از جریان اصلی جامعه و رانده شدن به حاشیه خواهد شد که حاشیه ها در واقع فضاهایی هستند که قابلیت جرم و کجروی در آنها وجود دارد.
وی ادامه داد: زنان سرپرست خانوار برای تامین معاش وارد بازار کاری می شوند که برای ورود آنها نه ظرفیتی دارد و نه جایگاهی برای آنها تعیین شده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در چنین شرایطی زنان مجبور به قبول شرایط کارفرماها و ورود به بازار کار غیر رسمی و ناامن، مشاغل پست و کم درآمد هستند و به دنبال چنین وضعیتی به راحتی مورد استثمار، سوءاستفاده و خشونت قرار می گیرند.

***فقر با ظاهری زنانه و آسیب های اجتماعی
عضو انجمن جامعه شناسی ایران گفت: وقتی جامعه راهکاری برای حل مساله فقر زنان نداشته باشد این زنان مجبور به حل مشکل فقر بصورت فردی خواهند شد که این راه حل های فردی ممکن است همیشه با ارزش های اجتماعی و انسانی منطبق نباشد.
کاظمی افزود: فقر اقتصادی می تواند زمینه ساز انحراف و کجروی شود و زنان را به سمت مشاغلی بکشاند که هم برای خود آنها و هم برای جامعه آسیب زا باشد و ورود به مشاغل غیر رسمی و غیرقانونی بصورت معضلاتی همچون تن فروشی، فروش نوزاد، فروش مواد مخدر، دستفروشی، کار در اماکن ناامن و پر خطر عواقب خود را نشان می دهد.

وی اضافه کرد: همچنین افراد تحت سرپرستی این زنان شامل کودکان ممکن است به دلیل فقر از چرخه تحصیل خارج و برای تامین هزینه های خانوار وارد بازار کار شوند که این خود یک آسیب اجتماعی جدی خواهد بود.

***مشارکت اقتصادی و اجتماعی زنان زمینه ای برای کاهش فقر زنانه
کاظمی در خصوص راهکارهای موثر در کاهش فقر زنان گفت: فقر زنان تابعی از فقر در جامعه است که با بهبود وضعیت اقتصادی و توزیع عادلانه منابع و کاهش فاصله طبقاتی می توان از شدت آن کاست، علاوه بر این ، عوامل جنسیتی فقر زنان نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: زنان باید به عنوان افرادی از جامعه بصورت مستقل و نه متکی به مردان دیده شوند و زمینه اشتغال آنها فراهم و برای حذف موانع اشتغال در آنها تدابیر لازم اندیشیده شود.

این جامعه شناس اضافه کرد: باید در جهت حذف موانع اشتغال تدابیر لازم اندیشیده شود ، توانایی های زنان شناخته شود و فرصت مشارکت اقتصادی و اجتماعی به آنها داده شود و برای زنانی که مهارت و سواد پایین تری دارند ، علاوه بر کار، آموزش و توانمند سازی آنها در نظر گرفته شود.
کاظمی یادآور شد: زنان حاشیه شهرها که در فقدان حمایت اجتماعی و حمایت دولتی به حال خود رها شده اند باید به جریان اصلی جامعه جذب شوند و با ارائه خدمات بهداشتی ، تغذیه ای و آموزشی به آنها و فرزندان تحت تکفل شان کمک شود.