سوخت و بارگذاری جمعیتی بیش از ظرفیت،علت آلودگی هوای تهران است

سلامت نیوز:.معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: علت آلودی هوای تهران سوخت و بارگذاری بیش از ظرفیت جمعیتی آن است.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در نشست خبری با اصحاب رسانه که امروز ( دوشنبه ) در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، اظهار داشت: علت آلودگی هوای تهران سوخت و بارگذاری جمعیتی بیش از ظرفیت آن است.


وی با بیان اینکه در طی سه سال گذشته اقداماتی برای کاهش آلودگی هوا انجام شده، گفت: توزیع بیش از 40 میلیون لیتر بنزین یورو 4 و گازوئیل با استاندارد یورو 4 از جمله اقداماتی بوده که در وضعیت رو به بهبود کیفیت آلودگی هوای تهران تأثیرگذار بوده است.


معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: قبل از سال 91 گازوئیلی که در کشور توزیع می‌شده گوگردی در حد دو الی سه میلیون لیتری داشته و میزان آن 127 بوده در حالی‌که امروزه میزان گوگرد گازوئیل توزیع شده در کشورمان به زیر 50 ppm رسیده که تولید و ساخت خود کشور است.

متصدی ادامه داد: حذف حلال‌های صنعتی پتروشیمی منجر به حذف 10 میلیون لیتر از بنزنی شده که در بنزین‌های توزیع شده در قبل از سال‌های 92 وجود داشته است.

*ثبت 205 روز سالم و پاک در تهران

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: از ابتدای سال 95 تاکنون 194 روز سالم و 11 روز پاک ، و 35 روز ناسالم داشته‌ایم که به طور کلی تعداد روزهای سالم و پاک به 205 روز رسیده است.

متصدی ادامه داد: در حالی که در سال 94، دویست و 33 روز سالم و 21 روز پاک در سال 93 ، دویست و 33 روز سالم و 16 روز پاک و در سال 92، دویست و دو روز سالم و سه روز پاک داشته‌ایم.

وی با بیان اینکه تنها در یک ماه امسال تاکنون چندین روز متوالی ناسالم داشته‌ایم آن هم به علت یک واقعه طبیعی بوده آیا باید تمام این فعالیت‌ها را زیر سوال برد؟، آیا جایگاه فعالیت‌های ما این است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در اصفهان به عنوان یکی‌دیگر از کلان‌شهرهای کشور تا پایان مهر 95 186 روز سالم و پاک داشته‌ایم در این کلان‌شهر دو نیروگاه برق را پلمپ و 7 میلیون لیتر سوخت یورو 4 را عرضه کرده‌ایم، کاتالیزهای مورد استفاده بنزین پالایشگاه اصفهان، ساخت ایران است آن هم در شرایطی که تنها دو کشور جهان قادر به تولید کاتالیز هستند.

*انتقاد از ادعاهای دروغ برخی مسئولان در زمینه آلودگی هوا

متصدی با انتقاد از ادعای دروغ برخی مسئولان و رسانه‌ها در زمینه آلودگی هوا بیان داشت: این افراد خوراک تبلیغاتی شبکه‌هایی را که در حال فعالیت برای براندازی نظام هستند، تهیه می‌کنند و برخی افراد کارهایی انجام می‌دهند که به نفع مصالح نظام جمهوری اسلامی ایران نیست و در واقع آب در آسیاب دشمن می‌ریزند.

وی در ادامه تصریح کرد: برخی رسانه‌ها و افراد زحمات دانشمندان و فعالان عرصه بهبود کیفیت محیط زیست را زیر سوال برده و آن‌ها را دل سرد می‌کنند در حالی‌که بعد از انقلاب اسلامی شعارهایی اساسی در خصوص خودکفایی ، استفاده از تخصص‌های داخلی و ارتقا سطح علمی به میان آمده است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بر اساس سیاست‌های نظام در بحث آلودگی هوا پیشرفت‌هایی داشته ایم و خودکفایی و تخصص‌گرایی در این زمینه را در اولویت قرار داده‌ایم که نمونه‌های آن در کشور بسیار است.

متصدی تأکید کرد: تاکنون برنامه جامعی که برای آلودگی هوا تهیه و اجرایی شده متکی بر دانش ایرانیان بوده و از هیچ مشاور و مستشار خارجی کمک نگرفته‌ایم در حالی‌که در کشورهای همسایه استراتژی‌هایی انجام شده برای مقابله با آلودگی هوا متکی بر دانش بومی و توان کشورشان نبوده است.

*شروع اولین برنامه کاهش آلودگی هوا در سال 93

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه اولین برنامه کاهش آلودگی هوا در سال 79 شروع شده، گفت: در سال 93 راهکارهای اجرایی کاهش آلودگی هوا پیشنهاد داده شده و در سال 95 مصوبه دولت در زمینه کاهش آلودگی هوا از جمله اقداماتی بودند که همگی متکی بر اسناد علمی داخلی هستند.

متصدی با اشاره به اینکه امروز با کمک و توان علمی و اجرای داخلی کشور شاهد تولید بنزین یورو 4 هستیم ادامه داد: خودروها با توان داخلی به استاندارد یورو چهار رسیده‌اند اما متأسفانه برخی افراد ادعاهایی که هیچ پایه علمی و اجرایی ندارند، مطرح می‌کنند.

وی گفت: در روزهای اخیر یک فرد ادعا کرده که 441 نفر به خاطر آلودگی هوا فوت کرده‌اند، سوال اینجاست که چه کسی می‌تواند طی یک هفته چنین اطلاعاتی ارائه دهد، در حقیقت مدل‌های گوناگونی وجود دارد که می‌تواند میزان فوت و مرگ ناشی از آلودگی هوا را تخمین بزند ولی کسی نمی‌تواند ادعا کند که 441 نفر طی یک هفته به علت آلودگی هوا فوت کرده‌اند.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ادعای دیگر این بود که شاخص کیفی 180 در آلودگی هوا به معنای بمب اتم است، شاخص آلودگی هوا تقسیم بندی مشخصی دارد و روشن است که در هر مرحله چه اتفاقاتی می‌افتد و چه توصیه‌هایی برای آن‌ها باید ارائه شود.

متصدی افزود: شاخص بالای 150 برای همه گروه‌ها مضر است ولی اگر شاخص بین 100 تا 150 باشد برای گروه‌های حساس آسیب‌زا و خطرناک است، این گروه شامل ورزشکاران حرفه‌ای، بیماران قلبی و تنفسی، زنان باردار، کودکان و سالمندان است.

*برای وارونگی دما نمی‌توان راهکاری ارائه داد

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه اینورژن یا وارونگی دما یک پدیده طبیعی است و کسی نمی‌تواند برای آن راهکاری داشته باشد، گفت: باید در این شرایط تلاش کنیم تا کمترین انتشار آلودگی شکل گیرد و این امر با اقداماتی چون تعطیلی مدارس و علت‌یابی آن سعی در کاهش انتشار آلودگی هستیم.

متصدی با بیان اینکه کشور ما از سال 50 دچار آلودگی هوا بوده و هر شهری که به کلان‌شهر تبدیل شده در زمره شهرهای آلوده قرار گرفته، افزود: در این مدت تصمیمات و تلاشی برای مقابله با آلودگی هوا صورت نگرفته است تا اینکه در سال 79 برنامه‌ای برای کاهش آلودگی هوا طراحی شد که این برنامه ده ساله نیز تنها تا سال 84 اجرا شد.

وی ادامه داد: برنامه فوق از سال 84 تا سال 92 متوقف شده بود و دوباره اجرای آن از سال 92 از سر گرفته شد.

*کاهش بنزن و حذف بنزین پتروشیمی

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه مدیریت کنترل و کاهش آلودگی هوا جزء مصوبات دولت است بیان داشت: 47 برنامه تدوین شده و در دست اجرا است که بسیاری نیز به نتیجه رسیده است.


متصدی ادامه داد: حذف بزنین پتروشیمی از جمله این اقدامات مهم است که در نتیجه آن میزان بنزن هوا از 600 ppv به 30 ppv رسیده است بنابراین چطور افرادی می‌خواهند منکر این اتفاقات مهم و مثبت شوند.

*هوای نامطلوب اهواز عامل طبیعی دارد

وی با اشاره به اینکه وضعیت هوای اهواز نامطلوب است و عامل آلودگی آن بیشتر طبیعی است تا انسان ساز، گفت: سازمان حفاظت محیط زیست بیش از سه چهارم بودجه اعتباری خود را در اهواز صرف انجام اقداماتی چون مالچ پاشی، کاشت نهال ، آبگیری تالاب حورالعظیم ، کاهش میزان برداشت نفت کرده است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: طی یکی دو سال گذشته بیشترین مصوبات دولت به بحث کاهش آلودگی طبیعی خوزستان مربوط بوده چراکه این استان به طور مرتب از سمت عراق و عربستان درگیر ورود گرد و غبارها است، اگر طوفان گرد و غبار نباشد، مطمئن باشید که بیشتر روزهای ناسالم از کلان‌شهرها نیز حذف خواهد شد.

وی ادامه داد: امسال 17 طوفان گرد و غبار را ثبت کرده‌ایم که کانون‌های داخلی و خارجی داشته‌اند.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: 25 روز ناسالم تهران به دلیل ورود طوفان‌های گرد و غبار است.

متصدی درباره مقابله با طوفان‌های گرد و غبار و کنترل آلودگی هوای ناشی از آن بیان داشت: تثبیت زمین ، مدیریت منابع آب، خاک و کشاورزی از جمله اقداماتی است که می‌تواند از آلودگی طبیعی هوای ناشی از بروز طوفان‌های گرد و غبار جلوگیری کنیم.

وی گفت: در تلاشیم تا وضعیت کشور را به آن‌چه در شأن ایرانیان است برسانیم.

*عوارض آلایندگی به حساب شهرداری می‌رود

متصدی با اشاره به اینکه 400 صنعت آلاینده در تهران وجود دارد، گفت: عوارض این صنایع آلاینده به جیب شهرداری می‌رود تا برای رفع آلایندگی صنایع مذکور و بهبود شرایط مردم هزینه شود و یک ریالی هم به حساب محیط زیست نمی‌رود.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: برخورد با صنایع آلاینده از جانب محیط زیست تشدید شده و ما به عنوان ناظر بر تولید و کنترل‌کننده آلاینده‌ها بدون هیچ اغماضی با آلاینده‌ها برخورد خواهیم کرد به طوری‌که در حال حاضر بسیاری از واحدهای صنعتی ، پایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها تعطیل شده و یا با دریافت اخطار در شرف تعطیلی هستند.

وی تأکید کرد: سازمان حفاظت محیط زیست حتی یک اپسیلون در انجام وظایف خود کوتاهی نکرده است.

*به نقطه کاهش آلاینده‌ها رسیده‌ایم

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه از سال 92 به طور مستمر بیش از 1000 رکورد از شاخص‌های آلاینده هوا را در هر ثانیه ثبت کرده‌ایم، افزود: طبق نتایج حاصل از این گزارش‌ها در حال حاضر میزان آلاینده اوزون بسیار کاهش یافته ، NO2 تقریبا ثابت و حتی به پایین‌تر از میزان استاندارد رسیده و SO2 نیز شیب کم رو به پایینی را طی می‌کند.

وی تصریح کرد: در کاهش آلودگی هوا در ابتدا باید آلاینده‌ها را تثبیت و بعد در جهت کاهش آن‌ها اقدام کنیم.

متصدی تأکید کرد: در حال حاضر اعلام می‌کنم که به نقطه کاهش آلاینده‌ها رسیده‌ایم، ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون تثبیت شده و ذرات معلق با قطر کمتر از 10 میکرون رو به کاهش است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست بیان داشت: گرچه برنامه‌های کوتاه مدت محیط زیستی پنج ساله است اما برنامه کوتاه مدت آلودگی هوا را به مدت 10 ساله تدوین کرده‌ایم.

*اقدامات بهبود کیفیت هوا

وی بیان داشت: طرح کهاب در حال حاضر با پیشرفت 50 درصدی روبرو شده اما به وزارت نیرو اعلام کرده‌ایم که باید تا پایان سال این طرح را به اتمام برساند، آنالیز مستمر توزیع سوخت یورو 4 در جایگاه‌های کلان‌شهرها از جمله اقدامات انجام شده در سال 92 برای بهبود کنترل کیفیت هوا است که همچنان ادامه خواهد داشت.

متصدی با اشاره به اینکه 2.2 درصد از بنزین توزیع شده در سال 91 بنزن بوده، افزود: در حال حاضر میزان بنزن، بنزین‌های توزیع شده روی یک درصد استاندارد است یعنی دقیقا میزان بنزن بنزین‌ها نصب شده و این اتفاق تنها مشمول کلان‌شهرها نیست و تمامی شهرهای کشور را شامل می‌شود.

وی گفت: بنزن یک عامل اصلی سرطان زا است و آن زمانی میزان بنزن موجود در هوای تهران 394 PPV بوده یعنی به طور حتم هر کسی که نفس می‌کشیده به نوعی مبتلا به سرطان می‌شده اما اکنون میزان بنزن در هوای تهران به 30 PPV رسیده است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: تمامی خودروها و خودرو‌سازان ملزم به نصب کنیستر بر روی خودروهای خود هستند تا بخارات بنزین را به این روش بگیرند.

متصدی ادامه داد: ارتقا استاندارد خودروها از یورو 2 به یورو 4 از دیگر اقدامات انجام شده برای کاهش بهبود کیفیت هوا است البته استاندارد خودروهای وارداتی باید یک درجه بالاتر از استاندارد موجود در خودروهای داخلی کشور باشد یعنی برای ورود یک خودروی خارجی در حال حاضر استاندارد آن باید یورو 5 باشد در غیر این‌صورت به هیچ عنوان امکان ورود آن به کشور وجود نخواهد داشت.

وی افزود: خودروی دیزلی بدون فیلتر دوده اجازه تولید ندارد و با اینکه وزارت صنایع تلاش بسیاری برای لغو آن داشت اما به علت پافشاری، تلاش و پشتوانه علمی کار متخصصان محیط زیست موفق نشد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: خروج خودروهای فرسوده دیزلی یکی دیگر از اقدامات کاهنده آلودگی هوای کلان‌شهرهای کشور است، توقف تولید موتور‌سیکلت‌های کاربراتوری از یکم مهر ماه 95 از دیگر اقدامات مثبت محسوب می‌شود.

متصدی بیان داشت: در حال حاضر 11 میلیون موتورسیکلت در ایران در حال تردد هستند که هر موتورسیکلت معادل 5 خودرو آلودگی تولید می‌کند پس توقف تولید موتورسیکلت کاربراتوری یک حرکت بسیار بزرگ است.

وی افزود: خودروهای هیبریدی با حذف سود بازرگانی وارد کشور خواهند شد که با این حساب استفاده از خودروی هیبریدی در ایران به نسبت سایر کشورها ارزان‌تر خواهد بود.

متصدی بیان داشت: راه‌اندازی سیستم سین فا یکی دیگر از اقدامات بهبود کیفیت هوا است چراکه در اخذ معاینه فنی تقلب‌های بسیاری انجام می‌شد و اکنون 440 مرکز معاینه فنی به سیستم یکپارچه معاینه فنی متصل شده‌اند.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: افزایش 34 درصدی سوخت گاز و کاهش مصرف سوخت سنگین در نیروگاه‌های کشور از دیگر اقدامات برنامه جامع کاهش آلودگی هوا محسوب می‌شود به طوری‌که در حال حاضر 90 درصد سوخت نیروگاه‌های کشور گازی شده‌اند.

متصدی تصریح کرد: در سال 93 با حذف 325 هزار خودروی فرسوده رکورد امر نوسازی در ناوگان فرسوده کشور را به ثبت رسانده ایم چراکه طی سالیان گذشته بر اساس تصمیماتی طول عمر خودروی فرسوده اخذ می‌شد در حالی‌که ما به سرعت اعلام کرده‌ایم به جای پول سند فرسودگی را می‌خواهیم.

وی ادامه داد: در سال 92 ، 67 هزار و 395 در سال 91 ، صد و چهل و هشت هزار و 377 در سال 90، دویست و نوزده هزار و 494 خودروی فرسوده از رده خارج شده‌اند.

متصدی درباره اقدامات انجام شده در حوزه پایش آلاینده‌ها تصریح کرد: در حال حاضر تعداد ایسگاه‌های پالایش دستگاه‌ها به 200 رسیده است و با این که 8 کلان‌شهر کشور در اولویت اجرای برنامه کاهش آلودگی هستند اما ما برای تمامی شهرهای کشور برنامه داریم.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره اهمیت و لزوم پایش آلاینده ها گفت: با اندازه گیری دقیق آلاینده‌ها می‌توانیم راهکارهای مقابله را یافته و در زمانی مناسب برای کنترل آن‌ها اقدام کنیم.

وی درباره کنترل و نظارت مستمر در فعالیت‌های واحدهای صنعتی بیان داشت: بررسی‌های دقیق گزارش ارزیابی زیست محیطی با تأکید بر مدل‌سازی آلاینده که در دو سال گذشته 50 مورد در این خصوص انجام شده، الزام خود اظهاری که هر سه ماه یک بار توسط 400 آزمایشگاه معتمد در کشور انجام می‌شود از دیگر اقدامات بهبود کیفیت هوا بوده است.

متصدی تأکید کرد: هر خودرو برای تولید عمده باید تأیید استاندردهای محیط زیست در دو مرحله تأیید و آزمون انطباق تولید و آلایندگی صوتی کسب کند در غیر این‌صورت اجازه تولید و شماره‌گذاری نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه جلسات کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا به طور مستمر با حضور کاهنده‌ها و تولید کنندگان آلودگی هوا تشکیل می‌شود به‌طوری‌که در طی دو سال 20 جلسه برگزار کرده‌ایم در حالی‌که طی 8 سال گذشته تنها دو جلسه از کارگروه ملی آلودگی هوا تشکیل شده است.

متصدی افزود: تدوین گزارش عملکرد دستگاه‌ها در راستای اجرای کاهش آلودگی هوا و برگزاری جلسات کارگروه استانی از دیگر اقدامات بهبود آلودگی هوا بوده است.

*تشکیل کمیته اضطرار آلودگی هوا در شاخص‌های بالای 150

با بیان اینکه قبل از سال 92 جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوا زمانی تشکیل می‌شد که شاخص بالای 200 بوده، گفت: ولی دو سال پیش به محض اینکه میانگین شاخص کیفی هوا از 150 بگذرد جلسه کمیته اضطرار تشکیل می‌شود و دلیل این امر نیز به علت اهمیت سلامت مردم است.

*ایران دارنده رتبه نهم جهانی در تولید گازهای گلخانه‌ای

متصدی تأکید کرد: در حال حاضر ایران رتبه نهم جهانی در تولید گازهای گلخانه‌ای دنیا را به خود اختصاص داده است، بنابراین حضور ایران و تعیین نقش و مواضع آن برای کاهش آن امری مهم است و در این شرایط دو مسئله مطرح است، اول اینکه ما می‌خواهیم گازهای گلخانه ای را کاهش دهیم و دومی اینکه نمی‌توانیم.

وی ادامه داد: تدوین و تصویب برنامه اقتصاد کم کربن در هیأت دولت و قرارگیری آن به عنوان پیوست برنامه ششم توسعه یکی از اقدامات در نظر گرفته شده برای مقابله با این امر است.

متصدی با اشاره به اینکه از حضور ابتکار در مراکش انتقاد کردند، گفت: اگر قرار باشد مواضع ایران مطرح نشود، معلوم نیست چه اتفاقی در آینده برای کشور رخ خواهد داد، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و تیم اجرایی ایران که متشکل از تمامی دستگاه های اجرایی بوده حضور فعالی در اجلاس تغییرات آب و هوایی  مراکش داشته‌اند که در پی این مشارکت‌ها مواضع ایران تبیین و در سندی آورده شده است.

وی ادامه داد: دیدار و مذاکرات رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران با رئیس برنامه عمران و رئیس محیط زیست سازمان ملل متحد در خصوص همکاری‌های منطقه‌ای مبنی بر وضعیت گرد و غبار و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از موفقیت‌های حضور ایران بوده است که البته این بحث‌ها به نتایج خوبی هم رسیده است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: برخی مقرضانه و بدون در نظر گرفتن حق و مواضع نظام جمهوری اسلامی ایران حرف‌هایی می‌زنند که خوراک رسانه‌های معلوم الحال را تأمین می‌کند.

متصدی ادامه داد: مشارکت داوطلبانه کشور برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و تصویب آن در هیأت دولت از دیگر اقدامات بهبود وضعیت محیط زیست کشور است.

*موافقت‌نامه پاریس و مراکش، کمک مالی و انتقال تکنولوژی

وی تصریح کرد: در موافقت‌نامه پاریس کمک مالی ، حذف تحریم‌ها و انتقال تکنولوژی جزء پیش شروطی است که برای رسیدن به کاهش 8 درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای در نظر گرفته شده است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بیانیه مراکش، تأکید بر اجرای موافقت‌نامه پاریس داشته و در واقع محکم کردن ردپای کمک مالی و انتقال تکنولوژی به کشورهایی از جمله کشورهای ما محسوب می‌شود، بنابراین حضور ایران و موفقیت‌های آن بر این دو اجلاس دستاورد کمی نیست که فردی بدون هویت اظهار نظر کند و بگوید در مراکش چه اتفاقی افتاده است.

*تهیه سند ملی گرد و غبار

متصدی بیان داشت: تهیه سند ملی گرد و غبار، برش یکساله کاهش آلودگی هوا، هوشمندسازی موتورخانه‌ها، چالش دمای 18 درجه، بازنگری قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا که در قالب لایحه هوای پاک تصویب شد، بازنگری و ارتقا حدود مجاز معاینه فنی و حدود مجاز خروجی آلاینده‌های هوا از دیگر قوانین ، ضوابط و استانداردهای تعیین شده برای بهبود کیفیت هوا محسوب می‌شود.

وی بیان داشت: طبق تلاش‌های سازمان حفاظت محیط زیست ایران، سازمان ملل متحد در طی یکسال گذشته حدود سه قطعنامه برای گرد و غبار تدوین کرده است.

*توسعه صنعتی روی ریل محیط زیست

متصدی بیان داشت: در حال حاضر توسعه صنعتی را روی ریل محیط زیستی انداخته‌ایم و اجازه نمی‌دهیم کسی خارج از این ریل حرکت کند.

وی در پایان گفت: در نیمه اول امسال از 44 طرح مطرح شده، شش مورد آن‌ها مورد تأیید قرار گرفته و با 12 مورد دیگر آن طبق شروطی موافقت شده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha