خبری می گوید یک میلیون و 325 هزار و خبری دیگر از 2 و نیم میلیون نفرحکایت می کند. اعداد منتشر شده در دو خبر، آخرین آمار مصرف کنندگان مواد مخدر را از سوی نهادهای رسمی روایت می کنند؛ یکی اعلام شده از سوی وزارت بهداشت و دیگری از ستاد مبارزه با مواد مخدر. اگر میان خبرها بگردید باز هم به آمارهای دیگری برمی خوردید که در این زمینه از سوی سایر نهادها اعلام شده است؛ اعدادی متناقض و گاه متضاد با یکدیگر. معضلی که دامن همه آسیب های اجتماعی در کشور را گرفته است.

وقتی ارائه آمار آسیب های اجتماعی سلیقه ای می شود

سلامت نیوز: خبری می گوید یک میلیون و 325 هزار و خبری دیگر از 2 و نیم میلیون نفرحکایت می کند. اعداد منتشر شده در دو خبر، آخرین آمار مصرف کنندگان مواد مخدر را از سوی نهادهای رسمی روایت می کنند؛ یکی اعلام شده از سوی وزارت بهداشت و دیگری از ستاد مبارزه با مواد مخدر. اگر میان خبرها بگردید باز هم به آمارهای دیگری برمی خوردید که در این زمینه از سوی سایر نهادها اعلام شده است؛ اعدادی متناقض و گاه متضاد با یکدیگر. معضلی که دامن همه آسیب های اجتماعی در کشور را گرفته است.


وقتی مسئولان وجود آسیب ها را باور ندارند
آسیب های اجتماعی اگر چه متولیان بسیاری در کشور دارد اما فقدان یک برنامه جدی برای حل آن همواره از مهم ترین مشکلات پیش رو بوده است، مشکلی که بخشی از آن به نبود یک آمار واحد در این زمینه مربوط می شود.
اعتیاد، طلاق و خودکشی سال هاست که در راس آسیب های اجتماعی کشور قرار دارد اما حتی یک آمار دقیق هم درباره آن وجود ندارد. اگر به آمارهای نهادهای مرتبط در این زمینه مراجعه کنید آمارهای متفاوتی می یابید که در برخی مواقع حتی همدیگر را نقض می کنند. مساله ای که کوروش محمدی رئیس انجمن آسیب شناسی ایران در گفت و گو با ابتکار معتقد است: این معضل ناشی از عدم پذیرش آسیب های اجتماعی از سوی مسئولان است. موضوعی که به گفته او مهمترین مشکل در مسیر حل آسیب های اجتماعی شده است.
محمدی در این باره می گوید:«مشکل اصلی در پذیرش وجود آسیب های اجتماعی در میان مسئولان است. این باور تاکنون وجود نداشته که آسیب های اجتماعی در جامعه وجود دارد و چون موضوع اصلی با انکار روبه رو بود نمی پذیرفتند در این زمینه آمار مدون و منسجم ارائه دهند. به عنوان مثال اگر توجه کنید وزارت آموزش و پرورش تا همین امسال نه تنها آماری از تعداد دانش آموزان معتاد ارائه نمی کرد بلکه اصلا نمی پذیرفت که دانش آموز مصرف کننده ای وجود دارد. اگر می بینیم که امروز بخش هایی در این باره صحبت می کنند به خاطر فشار و حجم بالای آسیب ها ست که در طول این سال ها ایجاد شده.»


4 اصلی که کنار هم نیستند
به گفته کارشناسان علوم اجتماعی، 4 اصل : جامعیت، کفایت، استمرار و اثربخشی لازمه برنامه هایی است که در راستای حل مسائل و مشکلات اجتماعی ارائه می شود اما آنچه در طول این سال ها در کشور ما انجام شده طرح هایی است که هیچ کدام از این اصول را در کنار هم نداشته است.
مساله ای که ناشی از فقدان نظام دیده بانی و رصد در بحث آسیب های اجتماعی است تا آنجا که هم اکنون با کمبود پیمایش های استاندارد علمی در زمینه شناسایی آسیب های اجتماعی در سطح ملی روبه رو هستیم.


رئیس مرکز آسیب شناسی ایران در این باره می گوید:«نبود آمار مدون و منسجم ناشی از عوامل متعددی است. بخشی مربوط به روش ها است که مبتنی بر سلیقه متولیان است. افراد نمی خواهند در مجموعه تحت نظرشان آمار بالایی ارائه کنند چرا که همواره این تصور وجود دارد که ارائه آمار، ضعف در عملکردشان را نشان می دهد. موضوع دیگر هم به رشد سلیقه ها برمی گردد. ما با رشد سلیقه ها در مواجهه با آسیب های اجتماعی روبه رو هستیم. اکنون در زمینه آسیب ها بانک اطلاعاتی که اطلاعات درست بدهد و متولی خاص معرفی کند، نداریم پس طبیعی است که هر سلیقه ای بیاید و حرف خود را بزند.»


برخورد نادرست با آسیب ها منجر به افزایش آمار آن می شود
فقدان آمار مشخص در حوزه آسیب های اجتماعی مشکلات متعددی را ایجاد می کند. بزرگترین مشکل نحوه برخورد با آسیب ها است مساله ای که خود منجر به افزایش آمار آن می شود.
کوروش محمدی برخورد با آسیب ها را از مهم ترین مشکلات پیش رو در این زمینه می داند و می افزاید:«در جایی وجود آسیب های اجتماعی را کتمان می کنند که این روش به نوعی آسیب ها را تقویت می کند. به ویژه این غفلت در بحث آسیب های اجتماعی حوزه زنان منجر به افزایش آن شده است. در جایی دیگر نیز از شیوه بزرگنمایی استفاده می کنند که این موضوع هم جامعه را متشنج می کنند این التهاب و اضطرابی که اکنون در جامعه مشاهده می کنید ناشی از بزرگنمایی آسیب ها است. هر دو راه مواجهه با آسیب ها منجر به نابسامانی می شود و آسیب زا است.


تعادل در انتشار آمار آسیب های اجتماعی
در حوزه آماری آسیب های اجتمای با دو نگاه مواجه هستیم یک نگاه معتقد است بازگویی و انتشار آمار در جامعه جو روانی منفی ایجاد می کند و نگاه دیگر برعکس این موضوع معتقد است اگر آمارها را اعلام نکنیم حجم آسیب ها افزایش می یابد ، مساله ای که رئیس مرکز آسیب شناسی ایران می گوید هر دو دلیل قابل توجیه نیست. محمدی در این باره تصریح می کند:« منطقا باید بین این دو نگاه تعادل ایجاد شود. آمارها باید رصد شود و در مواقع لزوم به مردم گفته شود البته این شامل همه آسیب ها نمی شود. انتشار آمارها در برخی موارد مانند خودکشی کمکی به مردم عادی نمی کند چرا که بررسی و فهم آن نیازمند اطلاعات تخصصی و علمی است. در برخی موارد حتی این بازگویی نقش منفی نیز ایجاد می کند و الگوی فرار برای حل مشکلات می شود. آسیب هایی از این دست تنها باید به کارشناسان، محققان و مسئولان دستگاه های اجرایی گفته شود تا زمینه های ایجاد را شناسایی و در سطح کلان برای حل آن اقدام و برنامه ریزی کنند.»


ضرورت وجود متولی مشخص برای آسیب های اجتماعی
مسئولان نهادهای مرتبط زمانی که با انتقاد در خصوص نبود آمار مشخص در زمینه آسیب ها روبه رو می شوند آن را نه یک اشتباه بلکه ناشی از شیوه های پیمایش متفاوت در این زمینه عنوان می کنند و معتقدند هر نهاد و سازمانی از شیوه های منحصر به خود استفاده می کند. اگر چه این بحث تا حدودی درست است اما آنگونه که کارشناسان علوم اجتماعی معتقدند نبود یک نظام رصد استاندارد و هماهنگ حل آسیب های اجتماعی را پیچیده تر می کند. کوروش محمدی معتقد است ریشه نبود آمار مدون و منسجم در عدم پذیرش است. اگر با واقعیت آسیب های اجتماعی کنار بیاییم طبیعتا روش های سنجش نیز به سمت علمی شدن پیش می رود.


این آسیب شناس اجتماعی وجود یک مرکز مشخص به عنوان متولی در بحث آسیب ها را از ضروریات این حوزه در این زمینه عنوان می کند و می گوید:« ببینید الان مرکز آمار ایران و سازمان ثبت احوال متولی ارائه اطلاعات جمعیتی ایران هستند، همه می دانند این وظیفه بر عهده این سازمان ها است، فرد یا نهاد دیگری نمی آید در این باره اطلاعات ارائه دهد بنابراین خللی در کار این دو مرکز ایجاد نمی شود. در بحث آسیب های اجتماعی هم می توان این روش را به کار برد تا از پراکندگی آمار و اطلاعات جلوگیری کرد. باید در بحث آسیب های اجتماعی دو پارامتر را در نظر بگیریم یکی پذیرش و دیگری مشخص کردن یکی متولی خاص که بتواند آسیب ها را رصد کند و بانک اطلاعاتی ارائه دهد تا دستگاه های مرتبط از این آمار برای برنامه های شان استفاده کنند.»

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha