سلامت نیوز: همهساله، در نیمه دوم سال که بحث تعیین دستمزد کارگران داغ میشود، صحبت از خط فقر و حداقل درآمد مورد نیاز برای گذران معیشت نیز رواج پیدا میکند اما با وجود این نزدیک به ۱۰ سال است که هیچ گزارش جامع و روشنی از فقر ارائه نشده است و خط فقر کماکان در هالهای از ابهام قرار دارد.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه همشهری نوشت: این در شرایطی است كه به عقیده كارشناسان، تحولات اقتصادی ایران، مانند نرخ بالای تورم در سالهای اخیر و همچنین تعمیق ركود و افزایش نرخ بیكاری در دو، سهسال اخیر اثر غیرقابل انكاری در افزایش شكاف طبقاتی و فقیرتر شدن دهكهای پایین جامعه داشته است.
در این میان برخی گمانهها حاكی از این است كه ملاحظاتی برای اعلام خط فقر وجود دارد ازجمله اینكه شاخص خط فقر بهعنوان پایهای برای محاسبه دستمزد كارگران شناخته میشود كه اعلام آن میتواند انتظار را برای درنظر گرفتن این شاخص در تعیین حداقل دستمزد، ایجاد كند. البته یك فعال كارگری دراین باره به خبرنگار ما میگوید این مسئله كه حقوق باید بالاتر از خط فقر تعیین شود مدنظر ما نیست اما وقتی حقوق زیر خط فقر تعیین میشود دولت باید از كسانی كه دستمزدشان كمتر از خط فقر است حمایت كند.
جای خالی انتشار گزارشی جامع از وضعیت فقر در حالی كاملا محسوس است كه براساس آییننامه مصوب سال84، وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی بهعنوان متولی تهیه گزارش از وضعیت فقر و رفاه اجتماعی كشور معرفی شده است اما آنگونه كه پیش از این احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزیر كار گفته بود: این كار از سال84 تا پایان دولت دهم انجام نشده و بعد از آن نیز گرچه بهگفته میدری «در دولت یازدهم هر سال این گزارشها تهیه و برای مسئولان ارسال شده است»
اما هنوز هیچ گزارشی بهصورت عمومی منتشر نشده است. در این بین تلاش خبرنگار ما در مكاتبه با مركز روابط عمومی و اطلاعرسانی وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی برای گفتوگو با معاون رفاه اجتماعی وزیر كار بینتیجه بود و امكان دریافت اطلاعات موثق و جدید از مقوله فقر مهیا نشد.
حداقل درآمد برای زندگی بالای خط فقر
بانك مركزی تا سال86 با اعلام حداقل درآمد مورد نیاز یك خانوار برای زندگی در محدوده بالای خط فقر، این شاخص را برای خانوادههای شهری كشور اعلام میكرد كه براساس آن به خانوارهایی كه حداقل درآمد مورد نیاز را نداشتند فقیر اطلاق میشد. آخرین آمار رسمی در این بخش به سال86 مربوط میشود كه نشان میدهد در این سال خط فقر برای هر خانوار 650هزار تومان بوده است كه البته این شاخص عملا برای شناسایی دقیق طبقه فقیر كارایی نداشت و كارشناسان نیز آنرا چندان معتبر نمیدانستند.
در دیماه93 نیز احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزیر كار، در یك گفتوگوی رادیویی گفته بود: «خط فقر در ایران به ازای هر نفر ۲۵۰هزار تومان است كه به این ترتیب خط فقر برای یك خانوار ۴نفره یك میلیون و برای یك خانوار ۵ نفره یك میلیون و ۲۵۰ هزار تومان میشود كه محاسبات نشان میدهد این رقم نسبت به وضعیت خانوادهها و شهرهای مختلف متفاوت است.»
این اظهارنظر درباره خط فقر كه نخستین اظهارنظر یك مقام دولتی در طول سالهای بعد از سال86 گذشته بوده است نیز مورد تأیید كارشناسان قرار نگرفت. این آمار در شرایطی منتشر شد كه مركز آمار ایران متوسط هزینه یك خانواده شهری در بهار93 را یك میلیون و ۸۲۲ هزار تومان اعلام كرده بود و همچنین بسیاری از كارشناسان خط فقر را براساس آخرین محاسبات و با درنظر گرفتن نرخ تورم برای یك خانواده 5نفره در شهر تهران حدود 2میلیون و ۳۰۰ هزار تومان اعلام كرده بودند.
در آن زمان حسین راغفر، اقتصاددان و متخصص در مسائل فقرشناسی نیز در گفتوگویی با همشهری گفته بود: «محاسبات نشان میدهد كه خط فقر در سال93برای یك خانوار 5نفره در برخی روستاها یك میلیون تومان است و در شهر تهران به 2میلیون و 500هزار تومان میرسد.»
دولت باید جسارت داشته باشد
یك فعال كارگری با تأكید بر لزوم تعریف خط فقر، میگوید: بخش زیادی از جامعه ایران به خانوادههای كارگری و مشمولان قانون كار وابسته هستند كه جمعیت آنها 3برابر مستخدمان دولت است كه درآمدشان از طریق شورایعالی كار و بخش خصوصی تعیین میشود و برای تعیین حقوق این جمعیت بزرگ، باید شاخص خط فقر مشخص باشد. حمیدرضا حاج اسماعیلی ادامه میدهد: ماده 41قانون كار نیز 2مولفه نرخ تورم و سبد معیشتی را برای تعیین دستمزد مشخص كرده است و گرچه هر سال كارگران و كارفرمایان برای تعیین سبد معیشتی تلاش میكنند اما این سبد اصلا قابل اتكا نیست و باید توسط سازمانهای تخصصی و فنی و در قالب یك شاخص اقتصادی تحت عنوان خط فقر تهیه شود.
این فعال كارگری با تأكید براینكه دولت باید جسارت داشته باشد و به سازمانهای مرتبط دستور بدهد خط فقر را تعریف كنند، میافزاید: در بحث حمایت از نیازمندان و محرومان باید معیار و مقیاس درستی در قالب خط فقر وجود داشته باشد كه دولت و سازمانهای تصمیمساز، برای حمایت از قشر متوسط رو به پایین از آن استفاده كنند.
این كارشناس بازار كار میگوید: اینكه با تعریف خط فقر از شورایعالی كار بخواهیم حتما دستمزد را بالاتر از آن تعریف كند مدنظر ما نیست اما باید تلاش كنیم كه به خط فقر نزدیك شویم چراكه اگر دستمزد مكفی یا متناسب با خط فقر پرداخت نكنیم آسیبها دامن جامعه را میگیرد، به كارگاهها هم سرایت میكند و روی تمام عوامل تولید تأثیر میگذارد. حاج اسماعیلی میگوید: وقتی دستمزد را زیر خط فقر تعیین كنیم براساس قانون اساسی دولت مكلف است از قشر ضعیف حمایت كند.
همهساله، در نیمه دوم سال که بحث تعیین دستمزد کارگران داغ میشود، صحبت از خط فقر و حداقل درآمد مورد نیاز برای گذران معیشت نیز رواج پیدا میکند اما با وجود این نزدیک به ۱۰ سال است که هیچ گزارش جامع و روشنی از فقر ارائه نشده است و خط فقر کماکان در هالهای از ابهام قرار دارد.
نظر شما