سلامت نیوز: بعد از ابلاغ تحولات در رشتههای علوم سیاسی و تاریخ كه واكنش جمعی از استادان دانشگاهها را در پی داشت، این بار حذف دوره كارشناسی رشته مشاوره از سوی شورای تحول علوم انسانی با مخالفتهایی روبهرو شد. دامنه این اعتراضات كه از یك سال پیش و در جریان روند بررسیهای كارشناسی آن آغاز شده، در روزهای اخیر و با پرچمداری سازمان نظام روانشناسی و انجمن علمی مشاوره و بهرهبرداری از نام دانشجویان مورد توجه برخی رسانهها قرار گرفته است.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه جوان نوشت: گفتنی است هنوز ارتباطی میان اعتراض اخیر به اصطلاح دانشجویان به حذف كارشناسی مشاوره با جریانهای شناسنامهداری كه طی سالهای اخیر با نفوذ در جامعه علمی و دانشگاهی سعی در مخالفت با تصمیماتی نظیر پالایش استادان سكولار از دانشگاهها و بومیسازی علوم انسانی داشتهاند، تأیید نشده است. این در حالی است كه اعتراض به حذف كارشناسی مشاوره از سوی رئیس كارگروه روانشناسی شورای تحول یك اعتراض صرفاً صنفی دانسته شده است.
بومیسازی علوم انسانی منطبق با شرایط كشور و برخاسته از مباحث اسلامی از جمله موضوعاتی بوده كه چندسالی است مورد توجه جدی قرار گرفته است.
این مهم از آنجا نشئت میگیرد كه بیشتر منابع علوم انسانی در كشور ما، اقتباس شده از منابع غربی بوده و مفهوم انسان و قدرت سیاسی با شاخصهای آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است كه تبعیت از این شاخصها نهتنها مانع اساسی برای جهانی شدن زندگی جوامع محسوب میشود، بلكه تردیدِ اضمحلال در هاضمه همان قدرتهای سلطهجو را نیز به دنبال دارد كه همین امر ضرورت بومیسازی و تحول علوم انسانی را همپای دیگر صنایع و علوم فراهم كرد.
در ادامه گفتمان انقلاب اسلامی و احیاگری دینی در حوزه اندیشهورزی و علم و آموزش، تغییر در علوم انسانی و شكلگیری نظام آموزشی جدید رفته رفته شكل مطالبه عمومی به خود گرفت و سر انجام نیز رهبر معظم انقلاب در سال 88 طی دیدار خود با استادان دانشگاه مطالبات جدی را در این زمینه مطرح كردند كه پس از چند ماه این مطالبات منجر به تصویب مصوبهای در شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر تشكیل شورای تحول و ارتقای علوم انسانی متشكل از استادان حوزه و دانشگاه شد.
این شورا نیز با توجه به رشتههای مختلف، كمیتههای تخصصی را معین كرده است كه در قالب كارگروه روی تمامی ابعاد ممكن جهت تحول و ارتقای علوم انسانی اندیشه كنند، بنابراین تحول در اهداف رشته، رسالت رشته، ویژگیهای رشته، ضرورتهای تحول و شاخصههای آن، عناوین دروس، سرفصلهای دروس، متون درسی، روشهای پذیرش در مقاطع بالاتر، تقویت و نظارت بر استادان و بسیاری موارد دیگر از جمله مسائلی بوده كه همواره طی این سالها در هر یك از كارگروهها مورد بحث و نظر جدی و كارشناسی استادان منتخب دانشگاهی قرار گرفته است.
در ادامه تصمیمات این شورا دی ماه سال گذشته بود كه دوره كارشناسی رشته مشاوره حذف و در رشته روانشناسی ادغام شد، تصمیمی كه واكنش سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و رئیس انجمن مشاوره ایران را همراه داشت و به رغم پاسخ رئیس كارگروه مربوطه و قول مساعد مبنی بر حل مشكلات اجرایی این تصمیم، باز هم ادامه داشته است؛ موضوعی كه رئیس فعلی كارگروه روانشناسی در گفتوگو با «روزنامه جوان» آن را صنفی تلقی میكند.
مشاوره و روانشناسی 87 درصد همپوشانی دارند
علی فتحی آشتیانی در توضیح دلایل حذف رشته كارشناسی مشاوره آن را بر دو پایه استوار میداند و میگوید: «كارگروه روانشناسی شورای تحول مطالعات متعددی در این سالها در سطوح داخلی و بینالمللی انجام داد كه بر اساس تطبیق با برنامههای برترین دانشگاههای امریكایی، اروپایی و حتی آسیای شرقی، دوره كارشناسی گرایشهای روانشناسی به گونهای كه ما داشتیم، نبود بنابراین از آنجایی كه 87 درصد دروس كارشناسی رشته مشاوره و رشته روانشناسی همپوشانی داشت، این دو رشته را در ذیل یك رشته تعریف كردیم. سپس دانشجویان در مقطع كارشناسی ارشد و دكتری، در چهار رشته مشاوره خانواده، شغلی، مدرسه و توانبخشی كه در حال حاضر وجود دارد، ادامه تحصیل دهند.»
وی در ادامه با اشاره به اینكه كارگروه روانشناسی یكی از كارگروههای تخصصی شورای تحول است، تأكید میكند: «این تصمیم تخصصی زیر نظر شورای تحول و حتی شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده و بعد از تأیید به صورت ابلاغیه اعلام شده است، اما از آنجایی كه معترضان دغدغه صنفی دارند به مسئله نگاه علمی و منطقی نمیكنند.»
جایی بین دغدغه صنفی و دغدغه علمی
فتحی ضمن قبول مشكلات اجرایی این تصمیم به موضوعاتی اشاره میكند كه دغدغه فارغالتحصیلان این رشته را به حداقل برساند از جمله اینكه سهمی برای عضویت فارغالتحصیلان دكترای مشاوره به عنوان هیئت علمی در نظر گرفته شود یا اینكه تعداد واحدهای موجود در این دوره برای تدریس، به متخصصان این رشته واگذار شود و حتی دكترای مشاوره گسترش یابد.
رئیس كارگروه روانشناسی شورای تحول ادامه میدهد: «برخی فكر میكنند با حفظ دوره كارشناسی مشاوره، میتوانند جایگاه خود را تثبیت كنند، اما اعتقاد كارگروه در این است كه با توسعه دورههای ارشد و دكتری میتوان به موقعیت برتری دست یافت، كما اینكه طبق مصوبه مجلس كارشناسان مشاوره و روانشناسی تا زمان اخذ مدرك دكتری و ارشد، امكان انجام كار تخصصی نخواهند داشت.»
فتحی در پایان تصریح میكند: «دوستان به جای تهدید و نامهنگاری و اعتراض، نگاهی منطقی به مسئله داشته باشند و فارغ از دغدغههای صنفی، بنیاد علمی این تصمیم درست را بپذیرند.»
سوءاستفاده از عنوان دانشجو
از سوی دیگر نكته قابلتوجه در اعتراض به این تصمیم شورای تحول علوم انسانی، مشاهده اسامی در ذیل معترضان است كه خود عضو كارگروه روانشناسی این شورا به شمار میروند از جمله معصومه اسماعیلی رئیس انجمن علمی مشاوره ایران است. وی در حالی حذف و ادغام كارشناسی مشاوره را غیرمنطقی میداند كه گویا به رغم حضور در كارگروه فوق نتوانسته رأی اكثریت اعضا را به منطق خود نزدیك كند.
علاوه بر این نكته قابلتوجه دیگر تنظیم اعتراضنامه و به قول فتحی آشتیانی تهدیدنامه و نحوه انتشار آن است. در این بیانیه اعتراضی از عنوان كلی اعتراض دانشجویان استفاده شده است، این در حالی است كه تنظیم آن بیش از آنكه یك اعتراض با مبنای علمی و مطالبهگری از سوی دانشجویان باشد، حاوی مشی صنفی حرفه مشاوره است كه گویا با این ابلاغیه ماهیت آن به خطر افتاده است.
بنابراین گزارش، در حال حاضر میزان كارایی مشاوران در حوزههای تحصیلی، خانواده، شغلی و فردی و همچنین سطح استقبال افراد و خانوادهها از آنها در كشور ما در مقایسه با سایر كشورها بسیار پایینتر از نرم جهانی این گونه خدمات اجتماعی است. ضمن اینكه راهنماییهای مبتنی بر اصول كتب ترجمهای و مبانی وارداتی كه با شرایط زیستی و بومی جامعه و خرده فرهنگهای ما انطباق كاركردی ندارند نیز میتواند لزوم بازنگریهای ساختاری این رشته را بیش از پیش بر همه از جمله جامعه دانشگاهی آشكار كند و ایستایی و اینرسی آموزش سنتی متخصصان را در هم بشكند.
نظر شما