سلامت نیوز:  از تن گر گرفته در آتش سوزی های عمدی و غیرعمدی تابستان و تنه های سیاه شده در سیاه چاله های زغال سازی و بخاری های چوب سوز تا ریشه های بیرون زده از دل خاک برای یک طرح عمرانی همه زخم های ناسوری بر تن رنجور بلوط لرستان است.


به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا حدود 40 کیلومتر آن طرف تر از نورآباد بعد از طی کردن مسیری سخت و سنگلاخی به روستایی می رسی که حالا دیگر از هر آنچه درخت است خالی شده ، حرفه اهالی روستا قطع درختان کهنسال است تا با سپردن تنه درختان به شعله های آتش به زغال برسند و با فروش هر چند ارزان آن نوایی به سفره های بی رمق خود بدهند.
آنجا که پای انسان به میان می رسد تنه درختان به شعله های آتش سپرده می شود ، با هر دلیلی که باشد خواه ، نیاز، تفریح و یا ندانستن فرقی ندارد آنچه حاصل می شود نابودی سرمایه ای طبیعی و ملی است.
زغال گرفتن از این تنه ها و درختان آنقدر هم که به زبان آورده می شود آسان نیست سختی و مرارتی در آن است که فقط افرادی که ناچارند نان را از سیاه چاله های زغالی درآورند آن را درک می کنند.
مادر پا به سن گذاشته ای که به همراه پسر ناتوان جسمی و حرکتی اش زندگی می کند بهتر از هر کسی می داند نان از زغال درآوردن چیست؟! می گوید اگر چاره ای جز این داشت یک لحظه هم درنگ نمی کرد و می رفت سراغ کار دیگری.
از روستائیان جنگل نشینی که می گویند هزینه خرید نفت سفید و سیلندر گازمایع بعد از هدفمندی یارانه ها به شدت افزایش یافته است ، نباید انتظار فعال محیط زیست بودن را داشت زمانی که به فراخور داشته های اطراف خود به سوزاندن درختان کهنسال بلوط روی می آورند.
در عین حال افرادی هم هستند که با نیت های سودجویانه و در ابعاد وسیعتری اقدام به قطع و سوزاندن درختان می کنند.
دردناک تر آنکه در یک طرح توسعه ای نیز بخش قابل توجهی از درختان کهنسال بلوط قطع می شود درختانی که تاریخ را در شیار به شیار تن قطع شده خود دارند.

** ناگفته های پدر بلوط ایران
نام بلوط با نام مظفر افشار همراه است ، فعال محیط زیستی که بیش از 30 سال در حوزه حمایت و احیای محیط زیست و حفاظت از جنگل ها و در راس آنها بلوط فعالیت داشته است.
وی که به عنوان پدر بلوط ایران شناخته شده در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: برای نجات بلوط بلند پروازی نمی کنیم که باید تمام روستاها گازرسانی شوند اما نفت رسانی به این روستاها کاری شدنی است و با این کار در چندین نوبت در طول سال هیچ روستایی جنگل نشینی سختی بریدن، بار زدن، حمل و خالی کردن تنه های بریده شده درختان را به خود نخواهد داد.
وی توزیع نفت و گاز را از راهکارهای موثر برای جلوگیری از سوزاندن درختان دانست و افزود: اقدامات خوبی در این زمینه صورت گرفته اما این اقدامات کافی نیست و همچنان مردم برخی روستاهای جنگل نشین اقدام به بریدن و سوزاندن درختان می کنند.
پدر بلوط ایران که تاکید دارد تمام گفته هایش مبتنی بر مشاهدات و تحقیقات حاصل از حضور مستمر او در این مناطق است، یادآور شد: در مصاحبه هایی که با مردم این مناطق صورت می گیرد به این نکته اشاره مستمر می شود که ما برای قطع درختان و تهیه چوب آنها برای تامین سوخت مورد نیازمان سختی ها و مرارت های زیاد و جانفرسایی را تحمل می کنیم.
افشار اظهار کرد: زغال گرفتن از درخت البته کاری سخت تر از سوزاندن معمولی چوب به منظور گرم کردن است و اگر در گذشته از چاله های مخصوص برای این کار استفاده می شد امروزه مشاهده می شود در برخی از روستاهای جنگل نشین از بخاری های چوب سوز به این منظور استفاده می شود.

** گرانی سوخت و روی آوردن به سوزاندن درختان
این فعال محیط زیست گفت: در یکی از روستاهای لرستان که دارای 75 خانوار است تا قبل از اجرای هدفمندی یارانه ها که هزینه تهیه نفت و گاز برای آنها کمتر حساب می شد تمام 75 خانوار از نفت و گاز استفاده می کردند ولی از زمان اجرای هدفمندی یارانه ها بیش از 70 خانوار همین روستا چوب سوز شدند.
وی افزود: هزینه تمام شده هر کپسول گازمایع برای هر خانوار تا قبل از هدفمندی یارانه ها 28 هزار ریال بود که بعد از آن به 120 هزار ریال رسید و هزینه هر بشکه 200لیتری نفت که تا قبل از هدفمندی یارانه ها 120 هزار ریال بود به 550هزار ریال رسید که این افزایش هزینه آنها را به سمت چوب سوزی از درختان پیرامون هدایت کرد.
پدر بلوط ایران اظهار کرد: مردم در این روستاها برای تهیه نان محلی هم از چوب های درختان استفاده می کنند در حالی که تا قبل از گران شدن هزینه های سوخت و اجرای طرح هدفمندی یارانه ها همین خانوارهای روستایی از کپسول های گاز که به طور مستمر در فواصل زمانی مورد نیاز پر می شدند، بهره می گرفتند.
وی افزود: سوزاندن جنگل های بلوط ضربه سنگینی به جنگل های زاگرس وارد می کند، مشکلی که با ارایه راهکارهای عملی به سادگی قابل پیشگیری است.

** 95 درصد آتش سوزی های جنگل های لرستان عمدی است
این فعال زیست محیطی اظهار کرد: آتش سوزی های فصل تابستان معضل دیگری است که هرسال گریبان گیر جنگل های لرستان می شود البته برای پیشگیری از آتش سوزی ها راهکار عملی وجود دارد.
وی افزود: بررسی علل آتش سوزی هایی که طی 10 سال اخیر در جنگل های لرستان رخ داده ، نشان می دهد 95 درصد این اتفاقات عمدی و تنها پنج درصد غیرعمدی و به صورت خطایی سهوی از جانب عابران و یا گردشگران بوده است.
پدر بلوط ایران گفت: برای بررسی این موضوع در گرم ترین روزهای سال شیشه های مختلفی در مجاورت با علف های خشک قرار داده شد تا مشخص شود آیا این مجاورت منجر به ایجاد شعله و آتش سوزی می شود یا خیر؟
وی افزود: در هیچ کدام از این موارد آتشی رخ نداد و در واقع درجه گرمای لرستان در حدی نیست که مجاورت شیشه و علف خشک به آتش سوزی جنگل بی انجامد.
وی اظهار کرد: آتش سوزی های عمدی به این صورت است که در مواردی کشاورزان برای تبدیل جنگل ها به اراضی کشاورزی و یا مواجه نشدن با پیگردهای قانونی در خصوص تهیه زغال از جنگل به صورت عمدی به سوزاندن جنگل ها اقدام می کنند.
افشار یادآور شد: برخی از آتش سوزی های عمدی ریشه در اختلافات محلی دارند و متاسفانه دامدار یا کشاورز به این موضوع که درخت و جنگل ریه زمین و سرمایه طبیعی ارزشمندی است فکر نمی کند و به صرف داشتن یک اختلاف محلی اقدام به سوزاندن جنگل ها می کند.
پدر بلوط ایران تاکید بر دامداری سنتی به صنعتی از طریق پرداخت تسهیلات را در پیشگیری از تخریب مراتع و جنگل ها موثر دانست و افزود: در خصوص آتش سوزی جنگل های لرستان علاوه بر تامین تجهیزات برای نهادهای مرتبط همچون اداره کل منابع طبیعی و محیط زیست می توان روش های پیشگیرانه ای را به طور جدی در دستور کار قرار داد.

** ارایه راهکارهای عملی در پیشگیری از سوختن جنگل ها
وی گفت: روی آوردن به آتش خاموش کن ها از روی ناچاری است زیرا می توان با اقداماتی نظیر آتش برها از گسترش آتش سوزی ها پیشگیری کرد.
این فعال محیط زیست افزود: در این روش می توان در دل جنگل ها، جاده ها و برش هایی به عرض 2 متر ایجاد کرد تا هنگام آتش سوزی از سرایت آتش به نقاط دیگر جلوگیری و آتش در همان بخش متمرکز شود.
وی اظهار کرد: اقداماتی همچون در نظر گرفتن مبالغی برای افراد محلی برای جلوگیری از آتش سوزی در مراتع و جنگل ها و یا پرداخت مبالغی مشخص برای کسانی که به موقع اقدام به خاموش کردن شعله های آتش می کنند، می تواند مانع گسترش آتش در جنگل ها شود.
به گفته وی با مجموعه اقدامات انجام شده میزان آتش سوزی های جنگل ها در لرستان امسال نسبت به سال گذشته کمتر بود.

** وجود یک میلیون و 200 هزار هکتار جنگل در لرستان
پدر بلوط ایران با اشاره به وجود 2 میلیون و 200 هزار هکتار مرتع و جنگل در لرستان گفت: از این میزان یک میلیون و 200 هزار هکتار جنگل به ویژه جنگل بلوط است که در سال 1393 میزان 12 هزار هکتار از این سرمایه بر اثر آتش سوزی، تخریب های ناشی از راهسازی و توسعه و سایر عوامل تخریب کننده از بین رفت و در سال 1394 نیز 9 هزار هکتار بر اثر عوامل مختلف تخریب شد.
به گفته وی طی سال های 93 تا 95 یعنی درطول سه سال گذشته لرستان در منطقه زاگرس بیشترین میزان تخریب جنگل ها را به دلایل مختلف از جمله آتش سوزی ، بریدن و سوزاندن و یا اجرای طرح های توسعه ای و عمرانی داشته است.

** کاشت سالانه سه هزار گونه بومی در لرستان
افشارهمچنین گفت: هر سال بین 2 هزار و 500 تا سه هزار نهال گونه های بومی در راس آنها بلوط در لرستان کاشته می شود و در سال گذشته نیز علاوه بر نهال های کاشته شده 40 هزار بذر بلوط در لرستان با همکاری انجمن ها و تشکل های مردمی و زیست محیطی کشت شد.
وی افزود: از ابتدای امسال تاکنون نیز 20 هزار بذر بلوط کاشته شده است و پیش بینی می شود این میزان تا پایان سال به 40 هزار بذر برسد.
افشار با بیان اینکه بلوط گونه ای بومی است که نیاز به آب زیادی ندارد، اظهار کرد: بلوط از زمان کاشت در سال اول حدود 10 تا 12 روز، سال دوم حدود 18 تا 20 روز یک بار و در سال سوم سه بار در تابستان نیاز به آب دارد.
پدر بلوط ایران افزود: هم اکنون در خرم آباد 20 انجمن و در کل استان لرستان حدود 70 انجمن فعال در زمینه محیط زیست وجود دارد.

** تشکیل پرونده قضایی برای سودجویان فروش زغال
شیرزاد نجفی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان نیز در این باره به گفت: نیروهای یگان حفاظت از جنگل ها و منابع طبیعی به طور مستمر و شبانه روزی در حال گشت زنی هستند و با مشاهده هرگونه اقدامی در زمینه قطع، تخریب و سوزاندن درختان برخورد می کنند.
وی افزود: نیروهای حفاظت در صورت مشکوک شدن به خودروهایی که اقدام به حمل زغال می کنند بعد از بازرسی، کشف و ضبط زغال های غیر مجاز، افراد خاطی را به مراجع قضایی معرفی می کنند.
مدیرکل منابع طبیعی لرستان یادآور شد: در چنین مواردی پرونده تخلف برای متخلفین تنظیم و برای سیر مراحل قانونی به دادگستری ارجاع می شود.

** کشف و ضبط 33 تن زغال در لرستان
مراد زارعی مدیرکل روابط عمومی و کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان نیز در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: سال گذشته بیش از 33 تن و از ابتدای سال جاری تا کنون حدود 30 تن زغال از متخلفین و سودجویان کشف و ضبط شده است.
وی افزود: این متخلفان با ارجاع به مراجع قضایی استان لرستن، به طور جدی مورد پیگیری و پیگرد قانونی قرار می گیرند.
زارعی با اشاره به حضور مستمر نیروهای حفاظت منابع طبیعی گفت: به طور استاندارد برای حفاظت از هر پنج هزار هکتار حضور یک جنگلبان لازم است در حالیکه به علت کمبود نیرو هم اکنون در لرستان برای هر 30 تا 35 هزار هکتار، یک جنگلبان وجود دارد.
به گفته وی برخی افراد سودجو در این شرایط به بریدن و سوزاندن درختان جنگل اقدام می کنند که با توجه به حضور نیروهای حفاظتی پس از سوزانددن چوب درختان این افراد سودجو در منازل خود در داخل بشکه های مخصوص اقدام به سوزاندن چوب و تنه های درختان می کنند.
کارشناس منابع طبیعی لرستان افزود: با توجه به لزوم داشتن حکم قضایی برای ورود به منازل افراد، ممکن است در مواردی در برخورد با این افراد با مشکل مواجه شویم هر چند با در نظر گرفتن اینکه جرم محرز است می توان وارد عمل شد.
وی یادآور شد: زغال های کشف و ضبط شده به فروش می رسند و درآمد حاصل از آن به خزانه داری دولت واریز می شود.

** قطع صدها درخت بلوط لرستان بر اثر اجرای یک طرح
قطع بخش قابل توجهی از درختان کهنسال بلوط لرستان که رقم آنها از 300 تا هزار اصله درخت عنوان شده بود از دیگر اتفاقات ناگوار محیط زیست لرستان است که هفته گذشته بازتاب قابل توجهی در رسانه ها داشت.
مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان در این خصوص گفت: در اجرای خط انتقال 18 کیلومتری فرآورده های نفتی منطقه سبزآب به تنگ فنی در منطقه آب چوری پلدختر در مسیر آزاد راه پل زال توسط پیمانکار این طرح تعداد زیادی درخت قطع شده است.
وی با بیان اینکه حفاظت محیط زیست لرستان به محض اطلاع از این عملیات اقدام به پیگیری جدی برای توقف طرح کرد، افزود: در این راستا 45 میلیارد ریال جریمه ضرر و زیان به منابع طبیعی لرستان از این پیمانکار اخذ شد.
امید است با توجه ویژه مسئولان و فرهنگ سازی هرچه بیشتر برای حفظ جنگل های بلوط لرستان، از این سرمایه عظیم نگهداری و به عنوان میراثی ارزشمند به نسل های آینده تحویل داده شود.