سلامت نیوز: قوانین، این كودكان را به دلیل اینكه ازدواج پدر و مادرشان ثبت قانونی نشده به رسمیت نمی‌شناسد بسیاری از این ازدواج ها فقط به صورت شرعی بوده و به صورت قانونی انجام نشده است در حال حاضر ایران با یک میلیون کودک، نوجوان و جوان بی‌هویت روبه‌روست که از طبیعی‌ترین حقوق خود محرومند این كودكان در بلند مدت هزینه‌های زیادی را به جامعه تحمیل می‌کنند دولت باید هرچه سریع‌تر با اعطای هویت به این كودكان، تمهیدات لازم را فراهم آورد ممكن است در صورت اعطای تابعیت به این كودكان، درآینده آن‌ها تقاضای حقوق سیاسی كنند درحال حاضر افاغنه بخشی از نیازهای نیروی كار كشور ما را تامین می‌كنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه قانون، سال‌هاست كه فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی با مشكلات بسیاری مواجه هستند. این كودكان به دلیل داشتن پدر غیر ایران باید معضلات بسیاری از جمله بی هویت بودن را تحمل كنند زیرا آن‌ها شناسنامه‌ای ندارند كه نام پدر و مادر و به عبارت بهتر هویت‌شان در آن ثبت شده باشد و به این لحاظ از كلیه حقوق شهروندی مانند تحصیل، بهداشت، اشتغال و.... محروم بوده و غالبا با افزایش سن نیز شغل و معیشت مناسبی داشته باشند. هرچند كه سال گذشته رهبر معظم انقلاب عنوان كردند كه هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرینی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آن‌ها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند. اما بسیاری از این كودكان به سبب فقر خانواده نمی‌توانند وارد مدرسه شده و مجبورند برای معاش خانواده مشغول كار شوند. كودكانی كه به لحاظ ورود غیرقانونی پدرشان به كشور باید تاوان سنگین محرومیت از حقوق اجتماعی را بپردازند. قوانین این كودكان را به دلیل اینكه ازدواج پدر و مادرشان ثبت قانونی نشده است به رسمیت نمی‌شناسد.
قانون در این زمینه چگونه است؟
بر اساس قانون مصوب 1385 مجلس شورای اسلامی، فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی که در ایران متولد شده یا حداکثر تا یک‌سال پس از تصویب این قانون در ایران متولد می‌شوند، می‌توانند بعد از رسیدن به سن هجده سال تمام تقاضای تابعیت ایرانی نمایند. این افراد در صورت نداشتن سوء پیشینه کیفری یا امنیتی و اعلام رد تابعیت غیرایرانی، به تابعیت ایران پذیرفته می‌شوند.
از تاریخ تصویب این قانون افرادی‌که در اثر ازدواج زن ایرانی ومرد خارجی در ایران متولد شوند و ازدواج والدین آنان از ابتدا با رعایت ماده(1060) قانون مدنی به ثبت رسیده باشد، پس از رسیدن به سن هجده سال تمام و حداکثر ظرف مدت یک‌سال، بدون رعایت شرط سکونت مندرج در ماده (979) قانون مدنی به تابعیت ایران پذیرفته می‌شوند. اما مشكل اینجاست كه بسیاری از این ازدواج ها فقط به صورت شرعی انجام شده و این ازدواج در محضر و به صورت قانونی انجام نشده است تا كودكان حاصل از این گونه ازدواج‌ها در حمایت قانون قرارگیرند. اكثر این زنان نیز فقر خانواده را دلیل اصلی این ازدواج می‌دانند. به عبارت دیگر یا دختران به اتباع بیگانه به خصوص مردان افغانی فروخته شده اند یا اینكه از سر اجبار به زور عقد كرده اند كه حال با داشتن چندین فرزند بدون هویت، با مشكلات بسیار زیادی مواجه هستند. با توجه به افزایش میزان این كودكان و تبعاتی كه آن‌ها می‌توانند برای جامعه داشته باشند، بحث اعطای تابعیت به كودكانی كه حاصل از ازدواج مادر ایرانی و پدر خارجی هستند، در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است.
رضا شیران خراسانی به عنوان پیشنهاد دهنده این طرح معتقد است، تعداد زیادی از زنان ایرانی که اغلب از طبقه مستضعف و محروم بودند با مردان غیرایرانی ازدواج شرعی کردند كه حاصل این ازدواج‌ها، جمعیت 800 هزار تا یک میلیون نفری كودكانی است كه باوجود سکونت در ایران، حقوق و تکالیفی برای آن‌ها تعریف نشده است.در این راستا باید گفت در حال حاضر ایران با یک میلیون کودک، نوجوان و جوان بی‌هویت رو به رو است که از طبیعی‌ترین حقوق خود نیز محروم مانده‌اند و این امکان وجود دارد که آنان با مشکلاتی مانند اعتیاد روبه‌رو شوند که آسیب‌های اجتماعی بیشتری برای کشور در پی خواهد داشت.
طیبه سیاوشی، نماینده تهران نیز این طرح را مهم‌ترین خواسته نمایندگان مجلس دهم دانسته و عنوان كرده بود این طرح برای هویت بخشیدن انسان‌هایی است که تاکنون از همه حقوق شهروندی خود محروم بوده‌اند.
مخالفان و موافقان این طرح
هر چند این طرح هم مخالفانی دارد. فرهاد تجری در مخالفت با این طرح، مسائل امنیتی و مالی را نگران‌کننده دانسته بود. اما سیاوشی به عنوان عضو فراکسیون زنان و کمیسون فرهنگی مجلس در مخالفت با این نگاه می‌گوید: «هزینه‌هایی که این افراد در بلند مدت به جامعه تحمیل می‌کنند سنگین‌تر از اجرایی شدن آن است. ما هم قبول داریم که تابعیت دادن به این افراد هزینه‌هایی برای کشور به همراه دارد اما واقع‌بینانه که نگاه کنیم، این هزینه‌ها از آنچه این افراد بعد‌ها در قالب آسیب اجتماعی به کشور وارد می‌کنند بیشتر نیست».
این درحالی است كه طی روزهای گذشته عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با تاکید بر اصلاح قانون تابعیت، خواستار ورود جدی مجلس به رفع مشکلات افراد فاقد شناسنامه شد.
محمدجواد فتحی با بیان اینکه با رعایت مسائل امنیتی می توان نسبت به اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی اقدام کرد، به «خانه ملت» گفته بود: در سیستم و قانون مدنی ما، معیار خون برای تابعیت درنظر گرفته شده به این معنی که هر فردی که پدر ایرانی داشته باشد با وجود اینکه خارج از کشور متولد شده یا مادر غیرایرانی داشته باشد، تبعه ایرانی محسوب می شود؛که نیاز است این موضوع اصلاح شود.این درحالی است كه برای سیستم خون در مواردی باید استثنائاتی قائل شد به این شکل که تابعیت از طرف مادر هم قابل تسری به فرزند باشد.
نگاه به تابعیت نباید جنسیتی باشد
این نماینده مجلس در ادامه، با بیان اینکه نگاه به تابعیت نباید نگاه جنسیتی باشد، ادامه داد: باید تمهیداتی اتخاذ شود تا فرزندان دارای مادر ایرانی هم بتوانند تابعیت ایران را تحصیل کنند مگر در مواردی که بیم آن وجود داشته باشد که بیگانگان بخواهند از این طریق به نوعی در کشور ایجاد سلطه کنند.
فریب دختران و زنان ایرانی
اما در این زمینه، دكتر حسین رحمت الهی حقوقدان و استاد دانشگاه در رابطه با كودكانی كه پدر غیر ایرانی دارند با اشاره به اینكه مطابق دكترین حقوق بشر كودكان باید هویت داشته باشند به «قانون» گفت: در حال حاضر ما با دو مشكل مواجه هستیم. مشكل اول، برخی از اتباع (عمدتا كشورهای عربی) هستند كه وارد كشور می‌شوند كه به خصوص این مشكل در استان خراسان بیشتر وجود دارد. این افراد با پرداخت پول، دختران و زنان ایرانی را فریب داده و با آن‌ها رابطه برقرار می‌كنند و چند ماهی نیز با وی زندگی كرده و پس از مدتی نیز با وعده مراجعت، به كشورشان باز می‌گردند و در بسیاری موارد نیز طی این مدت خانم باردار می‌شود. اما مرد پس از بازگشت به كشورش، هرگز باز نمی‌گردد و زن می‌ماند با بچه ای كه محصول این رابطه است.باید گفت افرادی كه فقط به لغو كنسرت‌ها فكر می‌کنند، چرا در برابر این معضل اجتماعی ساكت هستند؟ شهر مشهد یكی از شهرهایی است كه به علت همجواری با مرزهای كشور، حدود یك میلیون وچهارصد هزار پناهنده دارد و به تعداد این اتباع خارجی كه با دختران ایرانی ازدواج كرده اند، كودكانی وجود دارد كه ناشی از ازدواج یا قول ازدواج یا محرمیت این اتباع با دختران ایرانی هستند. پس موضوع كوچك و كم اهمیتی نیست كه به سادگی بتوان از كنار این تعداد كودكان گذشت و به نظر می‌رسد دولت باید سریع‌تر نسبت به این موضوع عكس العمل جدی نشان دهد. در حال حاضر نیاز است كه سیاست مهاجرتی روشن و متقنی داشته باشیم تا ضمن استفاده از این مهاجران به عنوان نیروی كار در كشور بتوانیم از مهاجرت های غیرقانونی نیر ممانعت به عمل آوریم. این حقوقدان با اشاره به مشكل بعدی خاطرنشان كرد: اما مشكل دوم زمانی است كه اتباع بیگانه با توجه به شرایط خاصی كه دركشورما حاكم است (حال چه به لحاظ قانونی و البته اكثرا به صورت غیرقانونی) وارد كشور می‌شوند و با دختران فقیر حاشیه شهرها ازدواج می‌كنند تا به واسطه این ازدواج در ایران ماندگار شوند. پس واضح است، به دلیل اینكه مرد به صورت غیرقانونی وارد كشور شده، ازدواج وی با دختر ایرانی گرچه به صورت شرعی انجام شده اما هرگز ثبت نمی‌شود و به دنبال آن نیز وقتی فرزندی به دنیا می‌آید، این كودك نیز نمی‌تواند هویتی داشته باشد. اصولا باید گفت این نوع ازدواج ها مشكلات جدی مانند عدم تطابق فرهنگی و مسائل دیگری را نیز به دنبال خواهند داشت.
تامین نیروی كار
این استاد دانشگاه ادامه داد: اما نكته‌ای كه وجود دارد این است كه سال‌هاست به هرحال افاغنه وارد كشور شده و بخشی از نیازهای نیروی كار ما را نیز تامین می‌كنند. واقعیت این است كه در برخی از مشاغل مانند سنگ تراشی، مرغ داری، گاو داری، بنایی و.... اگر افاغنه نباشند، جوانان ایرانی تن به این گونه مشاغل نمی‌دهند. این در حالی است كه اتباع بیگانه به راحتی این مشاغل را می‌پذیرند. پس مهم است كه دولت به این موضوع توجه كند و این افراد را جذب و ورود آن‌ها به كشور را قانونمند كند. موردی كه در بسیاری از كشورها مانند آلمان وجود دارداین است که این كشور به لحاظ اینكه نیاز به نیروی كار دارد، ورود مهاجران و پناهندگان را قانونی كرده تا بتواند از این نیروی كار استفاده كند. مشكلی كه در كشور ما هنوز حل نشده است.
دولت نباید نسبت به سرنوشت این كودكان بی‌تفاوت باشد
رحمت الهی با اشاره به اینكه به هرحال اتباع بیگانه وارد كشور شده و با دختران و زنان ایرانی ازدواج كرده و بچه دار شده اند و البته تعداد این كودكان كم هم نیست و دولت نمی‌تواند نسبت به سرنوشت آن‌ها بی تفاوت باشد، تصریح كرد: اگر این كودكان هویت نداشته باشند از كلیه حقوقی كه به آن‌ها تعلق می‌گیرد محروم می‌شوند؛ مانند داشتن شناسنامه، حق تحصیل و... به اعتقاد بنده دولت باید با توجه به این مسائل در این زمینه تصمیم جدی برای این كودكان بگیرد. در این زمینه ابتدا باید اجازه دهند افرادی كه ازدواج شرعی داشته‌اند، ازدواج آن‌ها به صورت قانونی ثبت شود. سپس باید به تبعه بیگانه كه با دختر ایرانی ازداوج كرده تابعیت ایرانی یا اجازه موقت دهند تا این فرد بتواند به راحتی زندگی كند.
این استاد دانشگاه با اشاره به طرح اعطای تابعیت به مادران نیز خاطرنشان كرد: این موضوع هم می‌تواند تبعات منفی و هم تبعات مثبت داشته باشد. از یك طرف كودك دارای هویت شده و می‌تواند از كلیه حقوقی كه قانون برای شهروندان در نظر گرفته است برخوردار شود اما همانطور كه پیش‌تر هم ذكر كردم، ما باید سیاست مهاجرتی روشنی داشته باشیم. بسیاری از مشكلاتی كه در حال حاضر با آن‌ها مواجه هستیم باید از زوایای گوناگون در مجلس موردنقد و بررسی قرار گیرند. به نظر بنده فقط صرف مطرح كردن طرح كافی نیست بلكه این طرح باید با مشورت از وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، حتی شورای عالی امنیت ملی باشد و نظرات و پیشنهادات آن‌ها باید پیوست این طرح باشدو این طرح باید همراه پیوست فرهنگی، مهاجرتی، امنیتی، تابعتی، مدنی و حقوق اجتماعی باشد و فقط به دنبال این نباشیم كه به كودكان حاصل از این ازدواج ها، هویت و تابعیت دهیم. زیرا دراین صورت و بدون در نظر گرفتن نظارت كارشناسان و كلیه سازمان‌هایی كه در این زمینه دخیل هستند، در صورت تصویب طرح در مجلس، ممكن است تبعات منفی دیگری داشته باشد كه قابل كنترل نخواهد بود.
تقاضای حقوق سیاسی
وی در پاسخ به سوالی كه آیا تصویب طرح اعطای تابعیت به این كودكان، افزایش ورود اتباع بیگانه به كشور را به همراه نخواهد داشت توضیح داد: دولت باید فكر اساسی در این زمینه داشته باشد. در حال حاضر این مشكل وجود دارد که به لحاظ مصلحت و نظم عمومی، به این كودكان تابعیت ایرانی بدهیم. این درحالی است كه ممكن است در صورت اعطای تابعیت به آن‌ها، درآینده این كودكان تقاضای حقوق سیاسی كنند و این مشكلی است كه قانون ما در مورد آن ساكت است. ما در قانون اساسی داریم كه رییس‌جمهور باید ایرانی‌الاصل باشد. یا اینكه مطابق ماده 982 قانون مدنی، اتباعی كه تابعیت آن‌ها اكتسابی است نمی‌توانند در پست‌های حساس مانند رییس قوه قضاییه، عضو قوه مقننه، وزیر خارجه، عضو وزارت اطلاعات و عضو نمایندگی سیاسی ایران شوند. این درحالی است كه باید دید اگر به همسران این زنان كه اتباع بیگانه هستند تابعیت داده شود آیا تابعیت حقوق سیاسی هم داده می‌شود؟ یا بعد از چه مدتی از حقوق سیاسی برخوردار می‌شوند؟ یا اینكه حقوق اجتماعی و مدنی نیز به این افراد داده می‌شود؟ به این افراد اجازه مالكیت داده می‌شود برای مثال خانه‌ای به نام خودشان خریداری كنند؟ كه البته این مسائل برمی‌گردد به سیاست‌های مهاجرتی كه باید اتخاذ شود. برای مثال كشور آمریكا كه كشوری مهاجر پذیر است به اتباع آسیایی تابعیت كشور خودش را نمی‌دهد و فقط آن‌ها را شهروند خود می‌داند زیرا می‌ترسد آسیایی ها با گرفتن تابعیت آمریكایی در انتخابات، سرنوشت سیاسی این كشور را تعیین كنند. این درحالی ااست كه به اتباع برخی از كشورها مانند اتباع آفریقایی سریعا تابعیت می‌دهد. برای همین اباما كه پدرش افریقایی است می‌تواند رییس جمهور امریكا شود.
باید سیاست مهاجرتی روشنی داشته باشیم
رحمت الهی در خاتمه یادآور شد :در حال حاضر مهم‌ترین نكته‌ای كه وجود دارد و در بالا نیز ذكر كردم این است كه ما باید سیاست مهاجرتی روشنی داشته باشیم تا این طرح اعطای تابعیت به كودكانی كه پدر غیر ایرانی دارند نتواند باعث افزایش ورود اتباع بیگانه به كشور شود. در حال حاضر در میان كشورهای همسایه فقط افاغنه تمایل زیادی برای ورود به كشور دارند و اتباع سایر كشورها فقط برای مسافرت و خوشگذارنی وارد كشور می‌شوند و كمتر میل به ازدواج و اسكان دارند. بنابراین تنها مشكلی كه وجود دارد افغان‌ها هستند؛ پس دولت باید ضمن بررسی همه جانبه موضوع در این زمینه بتواند تصمیمی جدی اتخاذ كند.
گره كور بی‌تابعیتی
بر اساس این گزارش باید گفت زنانی كه با اتباع بیگانه ازدواج كرده اند، سال‌هاست كه با مشكلاتی مانند غم نان، نداشتن شناسنامه كودكان‌شان، بیکاری و .... دست و پنجه نرم می‌كنند و بزرگ‌ترین معضل آن‌ها این است كه كودكان‌شان به رسیمت شناخته نِمی‌شوند و هویتی ندارند. آن‌ها که به دلیل عدم اطلاع از قانون تابعیت، ازدواج کرده اند حال نمی دانند با بچه های قد و نیم قد خود چه کنند. اما حال آن‌ها به همراه كودكان‌شان چشم به مجلس دوخته‌اند تا نمایندگان با تصویب قانون اعطای تابعیت بتوانند گره كوری كه سال‌ها بر زندگی‌شان خورده است را باز كنند.
قوانین، این كودكان را به دلیل اینكه ازدواج پدر و مادرشان ثبت قانونی نشده به رسمیت نمی‌شناسد بسیاری از این ازدواج ها فقط به صورت شرعی بوده و به صورت قانونی انجام نشده است در حال حاضر ایران با یک میلیون کودک، نوجوان و جوان بی‌هویت روبه‌روست که از طبیعی‌ترین حقوق خود محرومند این كودكان در بلند مدت هزینه‌های زیادی را به جامعه تحمیل می‌کنند دولت باید هرچه سریع‌تر با اعطای هویت به این كودكان، تمهیدات لازم را فراهم آورد ممكن است در صورت اعطای تابعیت به این كودكان، درآینده آن‌ها تقاضای حقوق سیاسی كنند درحال حاضر افاغنه بخشی از نیازهای نیروی كار كشور ما را تامین می‌كنند.
نظر شما