سلامت نیوز: با وجود گذشت چند سال از آغاز اجرایی شدن پزشک خانواده در کشور، هنوز این برنامه کلان و ملی در مرحله آزمایشی مانده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، این در حالی است كه با نگاهی به تجربیات سایر كشورها در این زمینه، اجرایی شدن این برنامه ملی نهتنها از هزینههای نظام درمان میكاهد؛ بلكه اولویتهای نظام سلامت كشور را از درمان به پیشگیری سوق میدهد و موجب رضایت بیشتر شهروندان میشود.
ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشكان متخصص داخلی در اینباره گفت: تا زمانی كه پزشك خانواده در ایران نهادینه نشود باید زیر بار هزینههای سنگین درمانی رفت و همیشه نیز وزارت بهداشت و بیمهها برای تأمین این هزینهها گرفتار خواهند بود. درحالیكه در تمام كشورهای موفق در حوزه سلامت روند معاینه و درمان اولیه بیماران از كانال پزشك عمومی و خانواده صورت میپذیرد. وی گفت: الان مطب پزشكان فوقتخصص پزشكی شلوغ و نوبتها چندماهه است ولی مطب پزشكان عمومی خلوت است درحالیكه در بسیاری از موارد همان داروی متخصص و فوقتخصص را یك پزشك عمومی میتواند تجویز كند. از طرفی نیز وقتی بیمار به فوقتخصص مراجعه میكند باید زیر بار ویزیت گرانتر، هزینههای سونوگرافی، MRI و... هم برود و بهواقع در هیچ كجای دنیا یك روستایی برای درمان در مراحل اول به یك فوقتخصص مراجعه نمیكند ولی در ایران هر روستایی و شهرستانی به فوقتخصص مراجعه میكند درحالیكه میتوانند در همان محل زندگیشان با معاینه پزشكان عمومی كه بسیار هم حاذق هستند مورد درمان قرار گیرند.
پزشك خانواده یا پزشك مُهرزن؟
پزشك خانواده از برنامههایی است كه هم وزارت بهداشت از اجرایی شدن آن سود خواهد برد هم وزارت رفاه؛ با این حال این برنامه فقط بهصورت آزمایشی و ناقص در استانهای فارس و مازندران اجرایی میشود. در ابتدای شروع این پروژه، حتی بهزعم مقامات وزارت بهداشت، پزشكان عمومی كه برای این طرح درنظر گرفته شده بودند، بهعنوان پزشكان «مُهرزن» شناخته میشدند. محمد شریعتی قائممقام معاون وقت وزارت بهداشت با اشاره به اینكه پزشك خانواده برای مهر زدن به دفترچه بیمار و ارجاع او به سطح بالاتر نیامده است، گفت: «پزشك خانواده عضوی از خانواده بیمار است و باید از تمام بیمارانش پرونده و سابقه داشته باشد. گاهی مشاهده میشود پزشكان پس از ویزیتی كوتاه دفترچه بیمار را مهر زده و او را به سطحی بالاتر ارجاع میدهند، درحالیكه حداكثر 10درصد بیمارانی كه به پزشكان خانواده مراجعه میكنند نیاز به ارجاع دارند.» این شرایط هنوز برقرار است و هزینه زیادی را به نظام درمان كشور تحمیل میكند.
در مدلی كه برای اجرای پزشك خانواده روی كاغذ آمده است قرار بر این بوده كه پزشك عوامل خطرزای یك فرد، یك خانواده و یك جامعه را بررسی و ارزیابی كرده و یا كاهش داده یا حداقل مدیریت كند این در حالی است كه پزشك خانواده هماكنون این كاركرد را بهدلیل مراجعه مكرر به پزشك و وجود فرهنگ مراجعه به متخصص در ابتدای بیماری بهدست نیاورده است.
آب رفتن بودجه پزشك خانواده
نكته منفی دیگری كه درباره طرح پزشك خانواده حائز اهمیت است، آب رفتن اعتبارات آن است. اگرچه در سالهای 93، 94 و 95 اعتباری در حدود 2هزار و 27میلیارد تومان برای اجرای این طرح درنظر گرفته شده بود، پزشك خانواده در سال96، تنها یكهزار و 300میلیارد تومان بودجه اختصاصی برای وزارت بهداشت دارد. این كمتر شدن بودجه از آن جهت حائز اهمیت است كه طبق آمار تفریغ بودجه، هر ساله درصدی بیش از بودجه مصوبه برای پزشك خانواده صرف شده و در سالهای 93 و 94 بهترتیب 2هزار و 207میلیارد تومان و 2هزار و 229میلیارد تومان هزینه شده است. حال باید دید چنانكه در لایحه بودجه سال آینده پیشبینی شده، بودجه وزارت بهداشت برای اجرای پزشك خانواده آب خواهد رفت یا نه؟
عزمی برای تربیت پزشك خانواده نیست
حدود 90درصد از دانشجویان دانشگاههای علوم پزشكی در مقطع پزشك عمومی فعالیت میكنند و شاید تقریباً حدود 10درصد این دانشجویان در ادامه تخصص یا فوقتخصص بگیرند. در ابتدا قرار بود كه بخشی از این پزشكان با تخصص پزشك خانواده ادامه تحصیل دهند ولی ظرفیت پذیرش در این رشته بسیار محدود درنظر گفته شده است. بهطور مثال ۱۱۰نفر در آزمون دستیاری پزشك خانواده امسال شركت كردهاند كه از این تعداد ۸۰ نفر مجاز به انتخاب رشته شده و درنهایت ۶۰نفر در نتایج نهایی پذیرفته خواهند شد. بهگفته دكتر ایمانیه رئیس دانشگاه علوم پزشكی شیراز علم ثابت كرده كه 90درصد از بیماریها توسط پزشك عمومی قابل تشخیص و درمان است و فقط 10درصد از بیماریها به مراجعه به سطوح بالاتر نیاز دارد، در غیراین صورت برای كاری با سطحی مشخص و محدود آمدهایم هزینههای سنگین صرف كردهایم.
با وجود گذشت چند سال از آغاز اجرایی شدن پزشک خانواده در کشور، هنوز این برنامه کلان و ملی در مرحله آزمایشی مانده است.
نظر شما