سلامت نیوز:نتایج یک پژوهش دانشگاهی نشان داد پوشش خبرهای محیط زیست در رسانه ملی به لحاظ کمی و کیفی با سیاستهای کلی نظام در این حوزه متناسب نیست و علیرغم تاکید سیاستهای کلی، این خبرها دررسانه ملی برجسته نمی‌شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر ، مجید فدایی دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم ارتباطات دانشگاه آزاد تهران شمال در پایان نامه خود میزان و چگونگی پوشش خبرهای محیط زیست در رسانه ملی و انطباق آن با سیاست های کلی ابلاغی در این حوزه در مطالعه موردی اخبار ۲۱ شبکه یک، اخبار ۲۰:۳۰ و ۲۲:۳۰ شبکه دو سیما به انضمام گفتگوی ویژه خبری در شش ماهه اول سال ۱۳۹۵  را بررسی کرد.
 
بر اساس این تحقیق، مشخص شد تنها ۸۳ صدم درصد از  اخبار سه بخش خبری اخبار ۲۱ شبکه یک، اخبار ۲۰:۳۰ و ۲۲:۳۰ شبکه دو سیما در شش ماهه اول سال ۱۳۹۵ به خبرهای محیط زیستی اختصاص داده شده است.
 
همچنین بر اساس یکی دیگر از نتایج این پژوهش، مشخص شد که ۵۸ درصد خبرهای محیط زیستی پخش شده از رسانه ملی کمتر از یک دقیقه است. نتایج بررسی نحوه چینش اخبار نیز نشان داد که خبرهای محیط زیستی بدون هدلاین با 7/78 درصد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است.
 
علیرغم بیان اهمیت محیط زیست در مجموعه ضوابط و قوانین کلان کشور مانند قانون اساسی، سند چشم انداز ۲۰ ساله و برنامه‌های توسعه پنج ساله و بودجه‌های سالانه کشور، سیاست‌های کلی نظام در حوزه محیط زیست نیز در ۲۶ آبان ۱۳۹۴ در ۱۵ بند از سوی مقام معظم رهبری به روسای قوای سه گانه و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ شده است که در این پژوهش به ۲۱ موضوع تفکیک شده است. پس از تطبیق خبرهای پخش شده با پارامترهای سیاست های کلی مشخص شد، تخریب محیط زیست، گرد و غبار و آتش سوزی جنگل با مجموع ۳۷ درصد بیشترین فراوانی را در بین اخبار محیط‌زیستی پخش شده در بازه زمانی مورد نظر به خود اختصاص داده و به خبرهای با رویکرد فرهنگ‌سازی محیط زیستی بسیار کم پرداخته شده فقط ۵/۵ درصد و به موضوعاتی نظیر فناوری‌های نوین محیط زیستی، ارزیابی زیست محیطی، درختکاری و حمل و نقل عمومی ‌و ... اصلا پرداخته نشده است.
 
طبق یکی دیگر از نتایج تحقیق مذکور در نحوه چینش مشروح خبرها، مشخص شد که خبرهای محیط زیستی در خبرهای اول مشروح بخش‌های خبری مورد مطالعه جای ندارند. این پایان نامه همچنین نشان می‌دهد خبر مکتوب بیشترین قالب انتشار اخبار محیط زیستی را به خود اختصاص داده‌اند و سایر قالب‌های خبری موثر مورد بی توجهی قرار گرفته است.
 
همچنین مشخص شد که ارزش خبری «برخورد» با 5/54 درصد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده و این بدان معناست که بیش از نیمی‌ از خبرهای محیط زیستی در اخبار رسانه ملی به علت داشتن ارزش خبری برخورد و کشمکش مورد توجه قرار گرفته‌اند و «شهرت» دیگر ارزش‌ خبری برجسته شده در خبرهای محیط زیستی رسانه ملی است که با ۴۲/۱۷ درصد بعد از برخورد در رتبه دوم ارکان خبری قرار دارد.
 
طبق یکی از نتایج این تحقیق مشخص شد که خبرهای محیط زیستی رسانه ملی با رویکرد انتقادی با 8/47 درصد بیشترین فراوانی را در جهت گیری خبری اخبار محیط زیستی رسانه ملی به خود اختصاص داده است.
 
در این تحقیق، با بررسی اسناد کتابخانه‌ای و آرشیو ‌سازمان حفاظت محیط زیست، اخبار مهم و موثر در تنویر افکار عمومی ‌و ارتقا فرهنگ زیست محیطی در جامعه در شش ماهه اول سال ۱۳۹۵ بررسی و استخراج شده و پس از بررسی نحوه پوشش خبری آنها در بازه زمانی و بخش‌های خبری مورد نظر، مشخص شد که از مجموع ۷۲ خبر مهم و موثر محیط زیستی استخراج شده طی شش ماهه اول سال ۱۳۹۵، تنها ۱۰ خبر در بازه زمانی و بخش‌های خبری مورد نظر این تحقیق پخش شده و این بدان معناست که ۸۶ درصد این خبرها علیرغم اهمیت آنها برای افکار عمومی و انتشار در سایر رسانه‌های مکتوب و خبرگزاری‌های سایت‌های خبری، مورد توجه قرار نگرفته است.
 
مروری بر این اخبار نشان می دهد که علیرغم اهمیت آنها و بی تفاوتی رسانه ملی، سایر رسانه ها به خوبی آنها را بازتاب داده اند. مثلا خبر امضای فاز سوم سند همکاری مشترک سازمان ملل متحد، دولت ژاپن و سازمان حفاظت محیط زیست برای احیای دریاچه ارومیه با حضور مقامات ژاپنی، سازمان ملل و رییس سازمان حفاظت محیط زیست که بیانگر توجه جهانی به موضوع احیای دریاچه ارومیه است، در سایر رسانه های مکتوب و خبرگزاری ها و سایت های خبری بازتاب داشت اما در رسانه ملی اصلا پخش نشد. یا برنامه امضای تفاهم نامه بیمه جامع پلنگ ایرانی از خبرهایی بود که در رسانه ملی به آن توجهی نشد. یکی از عواملی که منجر به کشته شدن پلنگ ها در کشور می شد این بود که گاهی پلنگ به دام های اهلی حمله می کرد و چوپانان و صاحبان این دام ها برای انتقام گیری از پلنگ او را می کشتند، یکی از راههای مقابله با این امر، بیمه کردن پلنگ ها بود که باعث می شود خساراتی را که پلنگ به روستاییان وارد می کند را جبران کند که متاسفانه این خبر در تلویزیون برجسته سازی نشد.
 
خبرهایی از جمله افزودن ۲ واحد درسی محیط زیست به آموزش دانشگاه ها، ثبت ذخیره گاه زیستکره هامون در سیستان بلوچستان و ثبت ذخیره گاه زیستکره تنگ صیاد سبزکوه، نشست خبری مدیرپروژه یوزپلنگ سازمان حفاظت محیط زیست برای اعلام اقدامات انجام شده برای حفاظت از یوزپلنگ یا سفرهای استانی معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور برای بررسی وضعیت زیست محیطی نقاط مختلف کشور نیز عموما در خبرهای رسانه ملی بازتابی نداشته است.
 
بخش خبری ۲۲:۳۰ شبکه دو سیما منضم به یک گفتگوی ویژه خبری ۴۰ دقیقه ای با موضوعات مهم روز است. در این تحقیق معلوم شد که ۱۴۷ برنامه گفتگوی ویژه خبری در شش ماهه اول سال ۱۳۹۵ پخش شده است که از این تعداد تنها ۴ برنامه به موضوعات محیط زیستی پرداخته شده است یعنی ۲/۷ درصد این برنامه‌ها به محیط زیست اختصاص یافته و بقیه را سایر موضوعات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بین الملل به خود اختصاص داده اند.
 
یکی دیگر از نتایج این تحقیق همچنین نشان داد، در این میان این سه بخش خبری، خبر ۲۰:۳۰ که به ظاهر انتظار می‌رود بیشتر به پوشش خبرهای سیاسی و اقتصادی بپردازد، نسبت به بخش خبری ۲۱ شبکه یک و ۲۲:۳۰ شبکه دو به موضوعات محیط زیستی پرداخته، هر چند عمدتا نگاه انتقادی به مسائل محیط زیستی داشته است، ولی بخش خبری ۲۱ با آنکه مدت زمان آن ۶۰ دقیقه است فقط 35صدم درصد به خبرهای محیط زیست پرداخته است.
 
پژوهشگر در پایان این چنین نتیجه گرفته است که اخبار محیط زیستی رسانه ملی با اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی نطام در حوزه محیط زیست تطابق کافی ندارد لذا انتظار می‌رود تولیدکنندگان خبرهای این حوزه به سیاست‌های کلی بیشتر پایبند باشند.
 
نتایج و بررسی‌های انجام گرفته در این تحقیق، نشانگر آن است که دروازه‌بانان خبری در بخش‌های مورد بررسی رسانه ملی به اندازه اهمیت محیط زیست در اسناد بالادستی، به آن نپرداخته است و پارامترهای این تحقیق این مطلب را تایید می‌کند.