سلامت نیوز: در خوزستان با وجود بیش از ۲ میلیون هکتار زمین کشاورزی، به‌دلیل کمبود آب، کمتر از یک میلیون هکتار را زیرکشت می‌رود. این استان با تولید ۱۴ میلیون تن محصولات کشاورزی از قطب‌های اصلی کشور در این بخش است اما رودخانه‌های کرخه، جراحی و زهره در سال زراعی گذشته بیشترین خسارت ناشی از خشکسالی را متحمل شده‌اند.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه بهار نوشت: رودخانه مارون که از رشته کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد و با عبور از بهبهان، در استان خوزستان جریان می‌یابد و به نام رود جراحی به تالاب شادگان و در فصل‌های پرآب، به خلیج فارس می‌ریزد، همواره نقش مهمی در کشاورزی استان داشته است. شادگان با حدود 49 هزارنفر جمعیت، شهری در حوزه رود مارون است که در پیرامون آن نخلستان‌های گسترده‌ای وجود دارد. از ۱۲هزار هکتار نخیلات با دو میلیون و پانصد هزار اصله که در این شهرستان وجود دارد، بیش از یک میلیون اصله نخل در معرض نابودی و خشک شدن هستند. این شهر دارای بیش از ۵۷هزار هکتار اراضی قابل کشت است که به دلیل خشک شدن رودخانه جراحی تنها نیمی از این اراضی کشت می‌شود.
حجت الاسلام مجید ناصری نژاد نماینده شادگان در مجلس در هفته گذشته، با اشاره به وضعیت کنونی استان خوزستان و شهرشادگان چنین گفته بود: «انتقال آب از سرچشمه های رودخانه زهره و مارون به بوشهر، کشاورزی خوزستان را نابود میکند. بیشتر کشاورزان در سالهای اخیر بخشی از مزارع خود را زیر کشت بردند و این موضوع اقتصاد خانوادههای روستایی را با مشکل جدی مواجه کرده است. در زمینه انتقال آب مواضع نمایندگان مردم خوزستان در مجلس مشخص بوده و همه روی مصالح مشترک به نظری واحد رسیده‌اند. در بودجه سال آینده و نیازهای استان در برنامه ششم نیز هم‌فکری خوبی بین مجمع نمایندگان و استاندار خوزستان وجود دارد. در حوزه مارون مشکلاتی جدی داریم به ویژه شهرهای پائین‌دست مثل شادگان مشکلات حادی دارند. وضعیت شادگان حاد و حتی از بحران هم گذشته و شادگانی‌ها نیز در حال مهاجرت هستند.»او بر این موضوع تاکید دارد که «اکثر شادگانی‌ها به ماهشهر، رامشیر، اهواز، آبادان و خرمشهر مهاجرت کرده‌اند و این وضعیت خیلی خطرناک است.» و سخنش را چنین ادامه داد: «دوست داریم شهرهای بالادستی بهترین وضعیت و کشاورزی را داشته باشند ولی وضعیت شادگان نیاز به بررسی و رسیدگی جدی دارد.» وی با گلایه از اینکه «اگر این روند ادامه پیدا کند دیگر از نخلستان‌های شادگان اثری باقی نمی‌ماند» گفت: « پساب‌های نیشکر از پائین دست نیز در حال پیشروی به سمت نخلستان‌ها است که شاید هزاران نخل را نیز به نابودی می‌کشانند. تقاضا داریم جلوی برداشت‌های غیرمجاز و بی‌رویه گرفته شود. خواهان عدالت هستیم چون نخلستان‌های شادگان نیز به آبیاری نیازمند هستند.»
حال مارون خوب نیست
هوشنگ حسونی‌زاده معاون مطالعات پایه سازمان آب و برق خوزستان نیز درباره این موضوع با ابراز نگرانی از وضعیت رودخانه مارون می‌گوید: «حال رودخانه مارون خوب نیست و باید جهت هرگونه مصرف از این رودخانه احتیاط کرد. در حال حاضر حجم مفید سد مارون ۲۵۰ میلیون مترمکعب است و تنها ۲۴ درصد حجم مفید این سد پر شده است و این امر نشانگر وضعیت نگران‌کننده رودخانه مارون است. اولین رهاسازی آب از سد مارون جهت کشت پاییزه در چند روز گذشته بوده و با توجه به حجم کنونی آب در مخزن این سد باید به صورتی عمل کنیم که اولین آب آبیاری برای اراضی کشاورزی حوضه مارون تأمین شود. بنابراین کشاورزان باید نوبت‌بندی‌ها را رعایت کنند.»
او تاکید میکند: «حوضه مارون بیش از ۱۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی را پوشش می‌دهد و از این نظر مثال است. حوضه مارون حوضه تک سدی است و هیچ سد دیگری در این حوضه وجود ندارد که بتوان از طریق آن کسری ذخیره سد مارون را تأمین کرد. کاهش بارش‌ها هم مشکل محدودیت منابع آبی را در حوضه مارون تشدید میکند و این دلیل حال بد حوضه مارون از ابتدای سال تاکنون است.»
سدسازی جنایت است
دکتر حسین آخانی‌سنجانی، عضو هیأت‌علمی دانشگاه تهران از سدسازی و انتقال آب در استان خوزستان سخن می‌گوید و این عمر را جنایت در حق مردم خوزستان دانسته و می‌گوید: «سدسازی و انتقال آب از سرشاخه‌ها که مشکلات بزرگی هستند، از عوامل اصلی شوری آب در خوزستان است. کاهش میزان آب کارون بر اثر این عوامل و بازگشت آب دریا، شوری زمین در استان را افزایش داده است؛ ورود آب دریا در پایین‌دست کارون مشکلات جدی برای کشاورزان ایجاد کرده است و بسیاری از نخلستان‌ها خشک شده‌اند.»حوضه آبریز مارون از حوضه‌های مهم در استان خوزستان به شمار می‌آید که نقشی حیاتی در بخش کشاورزی و تولید انرژی دارد. این حوضه در بخش بالادست، کوهستانی بوده است و از غنای بیولوژیکی و اکولوژیکی بالایی برخوردار است و در پائین دست آن نیز تالاب شادگان باارزش زیست محیطی بین المللی قرار دارد. کارشناسان محیط زیست سالیان سال است که از تبعات جبران‌ناپذیر سدسازی در این حوضه سخن می‌گویند. با این حال در بر همان پاشنه همیشگی می‌چرخد و مسئولان سدسازی را بهترین راه‌حل برای ایران می‌دانند.در حالی که معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا از تغییر رویکرد وزارت نیرو به سدسازی خبر می‌دهد و وزیر نیرو در برنامه‌ای تلویزیونی می‌گوید: «سد جدید در کشور ساخته نخواهد شد و تاکنون در سدسازی افراط شده بود.» اما وزیر در جدیدترین اظهارنظر از آغاز مطالعات اجرایی «سد مارون ۲» خبرداده و گفته است: «روند مطالعات طرح اجرایی سدمارون 2 شتاب می‌گیرد و وزارت نیرو برای تسریع در روند اجرایی شدن مطالعات سد مارون 2 از همه ظرفیت‌ها استفاده خواهد کرد.»
این در حالی است که کشاورزان و به‌ویژه نخلداران با تنش‌های بی‌آبی در شهرستان شادگان و تالاب بین المللی روبه‌رو هستند و اما مسئولان مدعی شده‌اند «سد مارون» که در بالادست این حوضه قرار دارد خالی است و آبی ندارد که به کشاورزان داده شود.
کشمکش‌ها تا جایی ادامه یافته است که محمدفرید لطیفی، معاون بازسازی و بازتوانی سازمان مدیریت بحران کشور در این باره می‌گوید: «نه تنها سدسازی طی 17 سال گذشته هیچ کمکی به رفع کمبود آب در کشور نکرده، بلکه این روند علاوه بر تخریب محیط زیست، تبعات جبران ناپذیری در تغییر اقلیم، تبخیر بالای آب، اختلال در حیات‌وحش و زندگی اجتماعی را به همراه داشته است.»بر اثر افزایش انتقاد به ساخت سدها بود که اخیرا وزیر نیرو اعلام کرد: «ظرفیت ذخیره‌سازی سدها 1.5 برابر موجودی آب رودخانه‌های کشور است» اما این سخن چندان تاثیری در توقف ساخت سدها در کشور یا به تعلیق درآوردن آنها در خوزستان نداشته است. به نظر می‌آید این سیاست همانند گذشته راه خود را ادامه می‌دهد. در حالی که دنیا به سمت گسترش انرژی‌های پاک، توسعه پایدار و توقف سدسازی پیش می‌رود، مشخص نیست مجریان و متولیان سدها در خوزستان قرار است چه وقت این موارد را در برنامه ریزی‌های خود به طور جدی دنبال کنند تا شاهد آن باشیم سد بی کاربردی مانند مارون کاملا از مدار خارج شود. کمبود آب پشت سد مارون در طی سالهای اخیر بیشتر مردم و کشاورزان بهبهان را مجاب به پذیرفتن شرایط حاکم بر کشت اراضی کشاورزی کرده بود چراکه مردم کم و بیش شرایط موجود را پذیرفته بودند.حال نه تنها تدبیری از سوی دولت در این خصوص صورت نگرفته بلکه بار دیگر زمزمه انتقال آب از سد مارون به گوش می‌رسد که این امر معنایی جزء نابودی کشاورزی در پی نخواهد داشت.
نظر شما