سلامت نیوز: در روز هوای پاک دل ما هم به اندک هوایی پاک، گوشهای آبی از آسمان و کمی اکسیژن برای فرو کردن در ریه و تازه کردن ششهای دود خوردهامان خوش بود که آن هم مراد نداد و سرنوشت از ما دریغ کرد. با این حال اما نمیشود ناامید بود. سال دیگر حتما گنبد کبود آسمان بیشتر از امسال آبی خواهد بود و تعداد هوای پاک نیز از امسال بیشتر خواهد بود.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه ابتکار می نویسد اینجا تهران است. مرکز ثقل ایران. همه چیز را با تهران میسنجیم، حتی آلودگی را. گرچه هنوز 2 ماه تا پایان سال 95 باقی مانده اما تا کنون 63 روز آلوده را پشت سر گذاشته است. روزهایی آلوده که البته به نسبت سال گذشتهاش کمتر بوده است. آمارها میگویند که از ابتدای سال تاکنون تهران 19 روز را در شرایط پاک، 225 روز را در شرایط سالم، 103 روز را در شرایط ناسالم برای گروههای حساس، 5 روز را در شرایط ناسالم و یک روز را در شرایط بسیار ناسالم سپری کرده است. تهران در سال 94 اما 16 روز پاک، 233 روز سالم، 113 روز ناسالم برای گروههای حساس و سه روز ناسالم داشته است. این در حالی است که سال 1393 شمار روزهای پاک 16 روز، سالم 233 روز، 113 روز ناسالم برای گروههای حساس و سه روز ناسالم بوده است. اما این آمارهای تلخ و شیرین تنها مختص تهران نیست. سال 95 آسمان برای کلانشهرها و شهرهای صنعتی چون اراک، تبریز و اصفهان نیز سیاه بود.
سایه سیاه بر سر آسمان ایران
آلودگی هوا سالهاست که بر سر آسمان کلانشهرهای ایران سایه انداخته است و مبارزه با آن سالهاست که ادامه داد. ایران از سال 1350 دچار آلودگی هوا بوده و هر شهری که به کلانشهر تبدیل میشده به تدریج در زمره شهرهای آلوده قرار میگرفته است. تهران یکی از همین شهرهاست که به واسطه توسعه ناپیدار روز به روز بر وسعت و جمعیتش افزوده شده و روز به روز نفسش تنگ تر از گذشته. تعداد و تردد بالای خودروها و موتورسیکلتها و مصرف چندین میلیون متر مکعبی سوختهای فسیلی، بلند مرتبه سازیهای قانونی و غیر قانونی، نابودی باغها و قطع درختان، وجود صنایع و واحدهای کوچک و بزرگ آلاینده و در آخر متراکمتر کردن جمعیت و گنجاندن بیش از 8 میلیون نفر در شهری به مساحت ۷۳۰ کیلومتر مربّع در کنار شرایط جوی پایدار و پدیده اینورژن (وارونگی هوا) عواملی هستند که تهران را به شهری خاکستری تبدیل کردهاند. عواملی که در بسیاری دیگر از کلانشهرهای ایران که به درد آلودگی هوا مبتلا هستند مشابه است.
موتورهایی که تهران را خفه میکنند
کمتر کسی پیدا میشود که نداند عامل آلودگی شهرهایی چون تهران چیست اما بد نیست نظر کارشناسان را نیز در این باره بدانیم. کارشناسان عامل آلودگی هوا را به دو گروه آلایندههای متحرک و غیر متحرک تقسیم میکنند. وسایل حمل و نقل از جمله انواع خودروها و موتورسیلکت آلایندههای متحرک و کارخانهها و واحدهای صنعتی نیز آلایندههای غیر متحرک را شامل میشوند. اما کدام یک از این آلایندهها سهم بیشتری در آلودگی هوا دارند؟ برخلاف باور ریز نقشترین وسیله حمل و نقل در ایران بیشترین سهم از آلودگی هوا را به خصوص در تهران دارد. به گفته علی اصغر رجبی، رئیس مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست 85 درصد از کل آلودگیها در سال ۹۳ مربوط به حوزه منابع متحرک و ۱۵ درصد نیز سهم منابع ثابت مانند صنایع و کارخانهها در تهران است. براساس آنچه که او اعلام کرده است از ۷۲۶ هزار تن آلایندهای که در سال ۹۳ از دو منبع ثابت و متحرک در تهران تولیده شده، ۶۱۸ هزار تن سهم آلایندههای متحرک و ۱۱۰ هزار تن سهم آلایندههای غیر متحرک است. از 618 هزار تن آلودگی که به وسیله آلایندههای متحرک تولید شده 45 درصد سهم منابع متحرک سواری، 18 درصد آن سهم تاکسیها، 19 درصد آن سهم موتورسیکلتها، 15 درصد متعلق به وانتها و 3 درصد مربوط به مینی بوس و اتوبوس ها بوده است. شاید در وهله اول ۱۹ درصد آلودگی توسط متورسیکلتها در تهران آمار بالایی به نظر نیاید به خصوص وقتی این آمار را در کنار سهم ۴۵ درصدی خودروهای شخصی بگذارید و یا نسبت تعداد موتور به خودرو را در نظر بگیرید و بگویید در تهران ۳ میلیون خودرو و 750 هزار موتور تردد می کنند اما بابید بدانید که با وجود تعداد نسبتا اندک موتوسیکلت ها نسبت به خودروها اما این موتورسیکلت ها هستند که سهم بیشتری از تولید آلودگی برعهده دارند. چرا که هر موتورسیکلت برابر با سه خودرو آلایندگی تولید می کند و حدودا به ازای هر چهار خودرو یک موتوسیکلت وجود دارد.
مقصر کیست؟
گرچه همه کارشناسان درباره علل آلودگی و عوامل موثر بر آلودگی اتفاق نظر دارند اما مسئولان عموما برای درمان این بیماری یکدیگر را متهم به کم کاری میکنند. عدهای سازمان حفاظت محیط زیست را متولی اصلی نجات تهران و کلانشهرهای آلوده دیگر میدانند و آن را متهم به کم کاری میکنند و از سوی دیگر سازمان محیط زیست بر این تاکید دارد که این سازمان تنها متولی این امر نیست و بدون همکاری سایر سازمانها و مردم نمیتواند درد را درمان کند و اگر قرار باشد که سازمانی مورد مواخذه قرار گیرد، آن سازمان شهرداری است که سهم بسیاری در تراکم فروشی و بلند مرتبهسازی و حتی ساماندهی ترافیک دارد. اما فارغ بر اینها باید اعتراف کنیم که سهم ما هم در سیاه کردن آسمانمان کم نیست. سهمی که به همان اندازه میتوانیم در درمان این درد کهنه داشته باشیم. سهمی که اگر چه در نظر هر کداممان اندک است اما میتواند در مجموع بزرگ باشد. سهمی که کم و بیش امروز توانسته به مدد اقدامات اورگانهای دولتی به خصوص سازمان حفاظت محیط زیست پس از 4 دهه اندکی به کاهش آلودگی هوا کمک کند.
تلاشهایی که به روزهای پاک منتج شد
به گزارش ایسنا، سابقه اجرای اولین طرح کاهش آلودگی هوا به دوره اصلاحات و سال 79 برمیگردد؛ طرح 10 سالهای که با تغییر دولت به کنار گذاشته شده و ابتر ماند و به جرات میتوان گفت که «آبپاشی آسمان تهران» از جمله اقداماتی بود که در دولت گذشته برای کاهش آلودگی هوا انجام و در خاطرهها ثبت شد. طرحی که به خروج پیکان از خط تولید و حذف سرب از هوای کشور منجر شد. طرحی که بارها مورد انتقاد معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست قرار گرفت چرا که به اعتقاد او، بخاطر کنار گذاشته شدن این طرح در زمینه کاهش آلودگی هوا به نقطه صفر و حتی بدتر از آن برگشتیم چون علاوه بر عدم اجرای برنامههای مصوب، در دولتهای نهم و دهم توسعه صنعتی و جمعیتی، افزایش تعداد خودروها، افزایش مصرف مازوت در نیروگاهها، توزیع بنزین پتروشیمی در کشور رخ داد.
اما در سالهای بعد تلاشها در راستای کاهش آلودگی هوا ادامه داشت تا در دوره دولت یازدهم اقدامات اندکی به ثمر
نشست.
تلاشهای سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارت نفت، در راستای استاندارد سازی سوخت و کاهش آلاینده های ناشی از احتراق سبب شد تا در ۶ کلان شهر ایران، بنزین یوروچهار توزیع شود، آلاینده منواکسید کربن به طور کامل از سیستم پایش آلاینده های هوای کشور حذف شود. جلوگیری از تولید خودروهای بنزینی تولید داخل فاقد استاندارد یورو4، تولید موتورسیکلتهای کاربراتوری از مهر سال 95 متوقف شود، بسته حمایتی تولید خودروها و موتورسیکلتهای هیبریدی و برقی ارائه شود، در تصویب حدود مجاز معاینه فنی خودروها بازنگری شود، سیستم یکپارچه معاینه فنی خودرو راهاندازی شود، سوخت نیروگاهها از مازوت به گازوئیل تا 90 درصد تغییر کند و با صنایع آلاینده برخورد شود. از سوی دیگر، لایحه هوای پاک اما آخرین اقدام دولت برای حل آلودگی هواست که همچنان که در انتظار تصویب مجلس شورای اسلامی است. طرحی که در صورت تصویب و اجرا شدن میتواند در بسیاری از بخشها، راهگشای سازمان حفاظت محیط زیست برای اجرای طرحهای حافظ محیط زیست و ضامن هوای پاک برای شهروندان ایرانی باشد.
نظر شما