سلامت نیوز: دی ماه، ماه درد و غم و آتش برای مردم ایران بود. حوادث بسیار ناگواری در این ماه رخ داد؛ یکی از آنها از دست دادن آیت ا...هاشمی بود و در آخرین روز این ماه نیز فاجعه آتشسوزی ساختمان پلاسکو رخ داد. چهار روز میگذرد، اما هنوز کسی نمیداند چند نفر قربانی حادثهای شدهاند که ایران را عزادار و جهانیان را متاثر کرده است.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه آرمان نوشت: ساعتها بعد از آتشسوزی در قلب پایتخت، آتش و دود در میان آوار و خاکستر، امیدها برای زنده ماندن محبوسان را به یاس تبدیل میکند. امدادرسانان که حتی یک ثانیه کار آوار برداری و یافتن اجساد جانباختگان حادثه پلاسکو را متوقف نمیکنند تاکنون پیکر چند نفر را پیدا کردهاند. سخنگوی مدیریت بحران پلاسکو شهادت ۱۶ آتشنشان را قطعی میداند. مردمی که در سرتاسر کشور روز شنبه عزای عمومی برای آتشنشانان قهرمان برگزار کردند، همچنان مشتاق شنیدن اخباری هستند که اگرچه نمیتواند تلخی اخبار این روزها را از بین ببرد، لااقل تسکینی برای قلبهای جریحهدار آنهاست. سوختن پلاسکو یک اتفاق ساده نبود. این فاجعه شهری به مطرح شدن مسائل مختلفی منجر شد که از سالها پیش انتظار آن را میکشیدیم. در سالهای اخیر بارها کارشناسان و حتی مسئولان نسبت به بروز حوادث فاجعهبار در شهرهای ایران به ویژه تهران هشدار داده بودند.
تهران ظرفیت این همه جمعیت را ندارد و قد کشیدن بی قواره آن در کنار عدم نظارت بر ساخت و ساز و ایمنی ساختمانها که خود شائبه وجود برخی زد و بندها را ایجاد میکند، زنگ خطر را به صدا درآورده است. ما در برابر آژیری که گاه صدایش آنقدر بلند میشود که گوشها را کر و آدم را سراسیمه میکند، تنها نظاره گرانی هستیم که با وقوع حادثه به فکر مدیریت بحران در ویرانهها میافتیم. در این میان خانوادههایی داغدار میشوند، کودکانی از نعمت داشتن پدر و مادر محروم میشوند و کارگرانی که با دستان پینه بسته نان بر سر سفره خانواده خود میبردند، دار و ندارشان را از دست میدهند. در برابر تمامی این اتفاقات بازدیدهای صوری، اظهارات حاشیهساز فرافکنانه و انداختن توپ در زمین دیگران ادامه دارد. مسئولان منتظرند آبها از آسیاب بیافتد، در حالی که حتی اگر آتش پلاسکو با قربانی شدن آتشنشانان خاموش شود، آتشهای زیر خاکستر همچنان هستند و هر روز باید انتظار اتفاقی جدید را کشید؛ اتفاقاتی که وقتی رخ میدهند، ابعاد فاجعه را بیشتر میکنند. پیش از این شاید فقط مشکل یک یا چند مورد بود: ساختمانها ایمن نبودند، تجهیزات کامل نبود، مدیریت بحران درست انجام نمیشد و... وقتی این مسائل حل نمیشود، مشکلات بیشتر و بیشتر میشوند و برای مثال، اکنون ما علاوه بر مشکلات قبلی با میلیاردها تومان خسارت، بی سرپرست شدن چندین خانواده و بیکاری و مالباختگی هزاران شهروند روبهرو هستیم.
آتشی که پنجشنه ۳۰ دی به جان ساختمان پلاسکو افتاد، فاجعهای را رقم زد که هنوز از تمامی ابعاد آن اطلاع نداریم. بعد از گذشت چند روز از این اتفاق دردآور عنوان میشود شهادت ۱۶ نفر از آتشنشانان مانده زیر آوار قطعی است. با وجود این، تنها سه جسد پیدا شده و عملیات آوار برداری که عنوان میشود ممکن است تا یک هفته دیگر هم ادامه داشته باشد ادامه دارد. در حالی که مسئولان مربوط در تلاشند هر چه زودتر عملیات امدادرسانی را پیش برده و قربانیان این حادثه تلخ را شناسایی کنند، گمانهزنیها درباره چرایی این حادثه و همچنین مسببان و مقصران آن ادامه دارد. در کنار این مساله متضرر شدن کسبه فعال در پلاسکو موضوع مهمی است که مورد توجه مردم و مسئولان قرار گرفته است. آتشسوزی اخیر تهران میلیاردها تومان خسارت به بار آورده و سرنوشت اموال و داراییهای تعداد قابل توجهی از مردم مشخص نیست.
کسی زنده نیست
بلافاضله بعد از فروریختن پلاسکو اخبار متعددی درباره تعداد محبوسان در زیر آوار اولین برج مدرن ایران منتشر شد؛ اخباری که همچنان ادامه داشته و دقیقه به دقیقه مورد تایید و تکذیب قرار میگیرد. روز گذشته بار دیگر اخباری درباره احتمال زنده بودن محبوسان منتشر شد که ساعتی بعد از انتشار مورد تکذیب قرار گرفت. در کنار این مساله آمار جانباختگان هم بار دیگر حاشیه ساز شد. تا لحظه تنظیم این گزارش تعداد پیکرهای پیدا شده سه مورد عنوان شد، اما شهادت ۱۵ تا ۱۶ آتشنشان قطعی قلمداد شد. افشین خارا رئیس مرکز تشخیص هویت پلیس آگاهی ناجا با اشاره به پیکر دو آتشنشانی که بامداد روز گذشته از زیر آوار بیرون کشیده شدند، گفت: تیمهای تشخیص هویت تمام تلاش خود را برای تعیین هویت این دو هموطن ایثارگر انجام میدهند.
نحوه رسیدگی به وضعیت قربانیان پلاسکو
بر اساس برآوردهای انجام شده در این حادثه چهار هزار کارگر و کسبه خسارت دیده یا بیکار شده اند که با توجه به بررسیهای انجام شده فقط تعداد ۱۶۰ واحد صنفی مستقر در پلاسکو بیمه بودند. این در حالی است که مجموع تعهد صنعت بیمه درباره این حادثه ۴۰ میلیارد تومان است. تنها ۱۶۰ واحد از ۶۰۰ واحد موجود در ساختمان پلاسکو تحت پوشش بیمه قرار داشتند و مابقی هیچگونه بیمهای ندارند. ۶۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیار د تومان بر آورد خسارات صورت گرفته است. سازمانهای مربوطه وظیفه بررسی حجم خسارات را دارند، چراکه علاوه بر حجم قابل توجه اجناس تعدادی گاوصندوق و اوراق مالی در این ساختمان بوده است. حجت الاسلام والمسلمین منتظری، دادستان کل کشور گفت: قرار شد دادستان تهران شعبه خاصی را مستقر کند و تمام مسائل حقوقی آن در همین جا پیگیری شود و اقداماتی که احیانا نیاز به تصمیم قضائی دارد انجام شود و کسانی که کار حقوقی دارند در همین جا باید کارشان انجام شود. عباسعلی دریانی، رئیس شوراهای حل اختلاف استان تهران با بیان اینکه دو شعبه ویژه جهت رسیدگی به کلیه امور حقوقی و قضائی بازماندگان شهدا و جانباختگان حادثه پلاسکو تشکیل شده است، گفت:شعبههای ویژه جهت رسیدگی به امور قضائی بازماندگان شهدا و جانباختگان حادثه پلاسکو از قبیل رسیدگی به اسناد و مدارک مفقودی کسبه و مالکان و نیز انحصار وراثت متوفیان این حادثه مستقر در مجتمع شماره ۱۲و۱۳ شورای حل اختلاف تهران آماده رسیدگی به مراجعان هستند.
آتشسوزی پلاسکو عامل انسانی دارد
هنوز دلیل قطعی حادثه آتشسوزی در ساختمان پلاسکو اعلام نشده است. روز گذشته یک مقام مسئول در استانداری تهران اظهارات قابل توجهی داشت. معاون امنیتی انتظامی استانداری تهران گفت: تخریب و آتشسوزی عامل انسانی دارد. محسن نصر همدانی، در پاسخ به این پرسش که چگونه باید با مسببان این حادثه برخورد شود، متذکر شد: از این نوع ساختمانها در تهران تعداد فراوانی داریم، اما آن کسی که در مرکز شهر خدمات میدهد یا به عبارتی تعداد زیادی مرکز را فعال نگه داشته، نکات و موضوعاتی را مدنظر دارد.او افزود: باید به عنوان نمونه به برخی مراکز ناایمن خدماترسانی انجام نشود، به عنوان مثال به مرکز پلاسکو گاز ارائه نشد، بنابراین برخی کارها همانند قطع گاز یا برق میتواند افراد را مجاب کند که محل آنها قابلیت ایمنی لازم را ندارد. نصر همدانی در پاسخ به این پرسش که آیا علت این حادثه گازوئیل موجود در ساختمان بوده، اظهار کرد: علت این حادثه گازوئیل نیست و این سوخت همچنان در این ساختمان وجود دارد؛ تخریب و آتشسوزی عامل انسانی دارد.
ایمنی استانداردسازی خریدار ندارد
بر اساس بررسیهای انجام شده آواربرداری ساختمان پلاسکو تا آخر هفته ادامه دارد. خسارتها بین ۶۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است. با توجه به اینکه تاکنون ۲۰ دستگاه اعم از جرثقیلهای بزرگ، بیلهای مکانیکی، دستگاههای برش و خمش و ماشین آلات سنگین برای آوار برداری همراه بیش از ۱۰۰نیروی امدادی و کمک رسان درمحل مستقر شده اند، همچنان روند امداد و نجات ادامه دارد. جان باختن دهها تن از هموطنان و داغدار شدن صدها خانواده در حادثه آتشسوزی یک ساختمان، دل هر انسانی را به درد میآورد و ذهن را نگران میکند. باور آن سخت است، اما همه چیز یک واقعیت تلخ را حکایت میکند: ایمن نبودن ساختوسازها در برابر آتشسوزی. بیشک عوامل متعددی باید دستبهدست هم میداد تا چنین فاجعهای رخ دهد. به گفته مسئولان شهری با توجه به صدور اخطارهای متعدد به کسبه این ساختمان همچنان فعالیتها در این ساختمان ادامه داشت و بی توجهی به اخطارهای ایمنی و استانداردسازی، مصرف سوخت گازوئیل در ساختمانی واقع در مرکز شهر و عدم وجود بیمه برای اغلب کسبه خود گواه عدم توجه به استانداردها در کشور دارد. این در حالی است که نهادهای اجرایی و نظارتی نیز با تقویت قوای خود میتوانند در فرهنگسازی در راستای زندگی ایمن تاثیرگذار باشد. برای مثال در یک دهه گذشته پلیس با اعمال جریمههای نقدی فرهنگ بستن کمربند ایمنی خودرو را در کشور نهادینه کرد و توانست در این اقدام موفق باشد. هم اکنون نیز با نظارت دقیق و توجه مداوم و موثر از سوی مسئولان امر میتوان در روند فرهنگسازی جامعه تاثیر گذار بود. این در حالی است که استانداردسازی نه تنها در بین مردم، بلکه از سوی نهاد مرجع با چالشهای متفاوتی همراه است. با بررسی وضعیت دستگاههای اطفای حریق و تجهیزات سازمان آتشنشانی همچون نردبان،جرثقیل ۵۵ تُنی و... باید گفت که نوسازی و استاندارد سازی دستگاهها چندان مورد توجه هیچ سازمانی نیست. بر همین اساس تامین اعتبارات برای خرید تجهیزات آتشنشانی به صورت فوقالعاده در دستور کار است. همچنین از آتشنشانی درخواست شده هزینههای لازم برای تامین این تجهیزات را برآورد کنند و به شورای شهر اعلام کنند و اگر در شهرهای نزدیک تهران، تجهیزات مورد نظر آتشنشانی باشد، مورد استفاده قرار گیرد. این در حالی است که در دوره چهارم شورا مصوبات گوناگونی در زمینه تجهیز سازمان آتشنشانی به وسایل به روز در دستور کار قرار گرفته است، اما همچنان عدم دستیابی به وسایل مدرن و هلی کوپتر امداد و نجات یکی از نارساییهای مهم در امر امداد و نجات کشور محسوب میشود. با توجه به اینکه هرساله از سوی شهرداری تهران مجوزهای فراوانی درباره ساختوساز آسمانخراشها، برجها و... صادر میشود، بیتوجهی و کمتوجهی این سازمان درباره ایمنی این ساختمانها و استانداردسازی فعالیت آتشنشانها جای تامل دارد. در اصل هدف از تصویب این مصوبات تقویت بودجه و تجهیزات سازمان آتشنشانی و همچنین ارائه اختیارات به شهرداری و آتشنشانی برای اخذ عوارض و کنترل ساختمانها از بعد ایمنی در ساختمانهاست. بر این اساس تا وقتی مراحل ایمنی همچون نصب سیستمهای اطفای حریق مکانیزه در داخل ساختمان انجام نشود، مجوزهای مربوطه برای ساختمان صادر نمیشود. دستیار ویژه رئیسجمهور در امور شهروندی درباره ایمنی ساختمان پلاسکو و تخلفات صورت گرفته با بیان اینکه باید بودجههای کلان برای بازسازی این ساختمانها در نظر گرفته شود، میگوید: متاسفانه به مالک بارها اخطار داده شده بود، اما این موضوع تمکین نشد و تقصیر آتشنشانانی که گناه عدم تمکین عدهای به قانون را پس دادند چیست؟ الهام امینزاده میافزاید: ایمنی جزو حقوق شهروندان در محل کار است و شهروندانی که کار میکنند باید در محل کار ایمنی داشته باشند و حتی مکان مذکور نیز باید از ایمنی برخوردار باشد. او با بیان اینکه هم حقوق و هم مسئولیتهای شهروندی وجود دارد، تصریح میکند: اگر اخطار و تذکرهایی داده میشود، باید براساس مسئولیتهای اجتماعی که داریم به آن تمکین شود. امینزاده با بیان اینکه امروز پلاسکو تخریب شد، اما ساختمانهایی را میبینیم که خطرناک هستند، میگوید: درست است که برای بهبود اوضاع عدهای بیکار میشوند، اما نباید ناایمنبودن مکانی به قیمت تمام شدن جانی باشد.
پلاسکو ۲ ساله ساخته میشود
در روزهای اخیر و به دنبال وقوع آتشسوزی در ساختمان پلاسکو مباحث مختلفی درباره مالکیت این ساختمان و همچنین بازسازی مجدد آن مطرح شده است. پلاسکو پس از انقلاب و به دنبال اعدام شدن مالک آن به بنیاد مستضعفان واگذار شد. عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور با بیان اینکه امروز (شنبه) جلسهای با هیات امنای ساختمان پلاسکو داشتیم گفت: در آنجا هم بحث ساختوساز ساختمان، اسکان، مسائل کارگری، خسارتها و بیمه مطرح شد و جلسهای هم با رئیس بنیاد مستضعفین داشتیم. با وزیرکار هم جلسهای برای اشتغال به کار کارگران و ارائه تسهیلات داشتیم تا بتوانند موقتا کارشان را شروع کنند. امید است با تداوم همکاریها بهزودی امور را ساماندهی کنیم. همچنین رئیس بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی با بیان اینکه این ساختمان قبل از انقلاب ساخته شده و سرقفلی همه واحدهای آن به مردم واگذار شده بود، عنوان کرد: بنابراین ما هیچ چیزی در اختیار نداشتیم جز اصل مالکیت ساختمان. البته ما هم مسئولیتی داریم و از زیر بار مسئولیت شانه خالی نمیکنیم. سعیدی کیا افزود: پس از جمع شدن حادثه، کارگروهها و کمیتههایی تشکیل میشود و به مباحث رسیدگی و مسئولیت هر نهادی را مشخص میکنند. او با بیان اینکه امروز میخواهم خطاب به کسانی که اینجا کسب و کار داشتند اعلام کنم که این ساختمان را با کیفیت بسیار خوب و منطبق با مشخصات خوب ظرف دوسال خواهیم ساخت، گفت: پس از آن این واحدها را طبق ضوابطی به ذینفعان واگذار خواهیم کرد.
سوگوار آتشنشانان
حادثه تلخ سوختن پلاسکو درسهای زیادی برای ما داشت و در این میان درسی که آتشنشانان به ما دادند شاید از همه مهمتر بود. در سه روز اخیر آتشنشانان ازجان گذشته ایرانی مورد توجه شهروندان بوده و به صورت واقعی و مجازی مورد تجلیل قرار گرفته اند. در حالی که جمعه شب تهرانیها در میدان ونک جمع شدند تا یاد شهدای آتشنشان را گرامی بدارند، روز گذشته نیز این تجلیلها ادامه یافت. شهروندان شهرهای مختلف کشور با جمع شدن در مقابل ایستگاههای آتشنشانی یاد آتشنشانان جانباخته را گرامی داشتند. چندین مراسم در شهرهای مختلف ایران و جهان برای گرامیداشت رشادتهای آتشنشانان شهید یا مفقود برگزار شد و کاربران شبکههای اجتماعی با به اشتراک گذاشتن عکس و مطالبی از آنها تجلیل کردند. در این بین بسیاری از مسئولان عالیرتبه کشوری و لشکری با حضور در ایستگاههای آتشنشانی یاد شهدای آتشنشان را گرامی داشتند. ورزشکاران و هنرمندان نیز با پوشیدن لباس آتشنشانان یا عیادت از آتشنشانان مصدوم از آنها تجلیل کردند.
ادامه صدور پیامهای تسلیت
از روز جمعه و به دنبال قطعی شدن این خبر که در حادثه پلاسکو تعدادی از آتشنشانان جان خود را از دست دادهاند، مسئولان عالیرتبه، فعالان سیاسی و... با انتشار پیامهایی داغدار شدن خانوادههای آتشنشانان را تسلیت گفتند. روز گذشته در کنار صدور پیامهای مسئولان عالیرتبه تعداد قابل توجهی پیام تسلیت دیگر نیز صادر شد. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهور با صدور پیامی آتشسوزی و فرو ریختن ساختمان پلاسکو تهران را سانحه ای دردناک، جانکاه و غم انگیز توصیف کرد و ضمن تسلیت این حادثه ناگوار گفت: بدون تردید نام و یاد آتشنشانان قهرمان، شجاع و بی ادعا که ایثارگرانه جان عزیزشان را برای نجات دیگران فدا کردند از خاطر ملت قدرشناس ایران فراموش نخواهد شد.اکبر ترکان، مشاور رئیسجمهوری و رئیس سابق سازمان نظام مهندسی ساختمان، اجرای مقررات ملی ساختمان را عامل مهم افزایش کیفیت و ایمنی ساختمانها و پیشگیری از بروز حوادث عنوان کرد و گفت: آتشنشانان فداکار زیر آوار کم توجهیها به اجرای صحیح این مقررات مدفون شدند. معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به واقعه ناگوار ساختمان پلاسکو تاکید کرد که لحاظ مقوله ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) در پروژههای اقتصادی تا حد بسیار زیادی از بروز خسارات جلوگیری خواهد کرد.
چه کسی مقصر حادثه پلاسکو است؟
بهمن کشاورز/رئیس اتحادیه کانونهای وکلا
در موارد مشابه حادثه پلاسکو، مالک ساختمان باید نسبت به حل مشکلات اقدام کند و اگر این مشکلات قابل حل نیستند، باید حق کسب و پیشه افراد را بدهد و ساختمان را تخلیه کند. براساس بند ۱۴ ماده ۵۵، شهرداری باید موارد پر خطر را به مالک ابلاغ کند و نسبت به حادثهآفرین بودن یک ساختمان اخطار دهد؛ این اختیار را هم دارد که ساختمانهایی مانند پلاسکو را پلمب کند که این کار صورت نگرفت. اداره کار هم میتواند در موارد اینچنینی ورود پیدا کند. بنابراین امکان پلمب پلاسکو وجود داشت.
محمد مهدی تندگویان/عضو شورایشهر تهران
کمیتهای به دستور دکتر لاریجانی در رابطه با حادثه ساختمان پلاسکو تشکیل شده است. جلسهای نیز با حضور مسئولان آتشنشانی، شهرداری، وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی و کمسیونهای اجتماعی و بهداشت مجلس تشکیل شد و قرار شده است گزارش مبسوطی به کمیسیون عمران ارائه شود. هدف ما این است که همه جوانب را ارزیابی کنیم تا بتوانیم قوانین یا اعتباراتی در راستای جلوگیری از اتفاقات اینچنینی داشته باشیم. برخوردهای جدی در مورد ساختمانهای مشابه پلاسکو به نفع مردم است و در صورت بروز حوادث این چنینی، تنها حسرت باقی میماند. در مورد مقصر این حادثه نیز در حال بررسی هستیم و بعد از این بررسیها، نتیجه اعلام میشود.
عضو کمیسیون عمران مجلس/شهرام کوسهغراوی
مقصر این حادثه مدیریت شهری و عدم هماهنگی سازمانها و نهادها در برخورد است. مشکل ما این است که هیچکدام از ابلاغها، ضمانت اجرایی ندارد؛ چه شورا و چه شهرداری. اگر خاطرتان باشد، مالک ساختمان فردوسی شخصی بود و سه سال طول کشید تا ما مالک را وادار به ایمنسازی آن مجتمع کنیم. با وجود تمام پیگیریهایی که شهرداری در این زمینه داشت، حتی مدتها نیوجرسی جلو آن مجتمع وجود داشت، اما مالک باز هم همکاری نمیکرد. به هرحال این عدم همکاری بین نهادها در ضوابط اجرایی باعث میشود که اوضاع به اینجا برسد. با توجه به اینکه ساختمانهای مشابه پلاسکو در تهران زیاد هستند، قوه قضائیه باید در مورد ضمانت اجرایی ابلاغها به شهرداری کمک کند، به این معنا که اگر به ملکی که دچار معضلات ایمنی و سازهای است، ورود کردیم، حقوق مالکانه آنها را در نظر نگیرد و به ما کمک کند تا بتوانیم ساختمانها را پلمب کنیم یا از ورود و خروج افراد به ساختمان جلوگیری شود و مالک نتواند از شهرداری در مورد این مساله شکایت کند و اگر شکایت کرد، در این شکایت پیروز نشود.
نظر شما