«جست‌وجو و نجات در داخل ساختمان»، «نجات در بیرون ساختمان» و «مهار آتش‌سوزی» سه هدف مهم راهبردی در آتش‌سوزی ساختمانی است.

شیوه امدادرسانی در آتش‌سوزی‌های بزرگ

سلامت نیوز: «جست‌وجو و نجات در داخل ساختمان»، «نجات در بیرون ساختمان» و «مهار آتش‌سوزی» سه هدف مهم راهبردی در آتش‌سوزی ساختمانی است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از  شهروند، آتش‌گرفتن ساختمان پلاسکو و دامنه مصیبتی که گریبانگیر خانواده‌های متعددی شد و شهر و کشورمان را سوگوار و عزادار کرد، ما را بر آن داشت كه در خصوص تجربیات و راهکارهای مناسب برای مقابله با بحران‌هایی از این دست با استفاده از منابع موجود به‌ویژه مجله اینترنتی الو ۱۲۵ مطالبی را برای ارتقای سطح اطلاعات شهروندان و بالا‌بردن آمادگی جمعی از این پس منتشر کنیم. تجربیات هنگ‌کنگ در مهار آتش ساختمان‌های بلند می‌تواند برای ما مفید باشد. هنگ‌کنگ یک منطقه ویژه اداری در جنوب شرقی چین است؛ از سه ناحیه اصلی به نام‌های هنگ‌کنگ آیلند، کولون و نیوتریتوریس تشکیل شده است.   مساحت آن در حدود ۱۰۹۵ کیلومتر مربع است؛ در چنین منطقه کوچکی جمعیتی حدود ۶/۵‌میلیون نفر مستقر هستند، کوچک و محدود‌بودن منطقه از یک‌سو و از سوی دیگر تراکم جمعیتی زیاد باعث شده است که بیشتر مردم هنگ‌کنگ در ساختمان‌های مرتفع و آسمانخراش زندگی یا کار کنند. طبق آمار تعداد ساختمان‌های مرتفع بیش از ۱۵۰۰۰ بلوک است. به دلیل همین تراکم جمعیتی زیاد آتش‌سوزی بسیاری در این ساختمان‌ها رخ می‌دهد. درنتیجه تعداد استمداد تلفنی شهروندان برای اطفای حریق از سازمان آتش‌نشانی به‌نسبت زیاد است. در ‌سال ۲۰۰۳ میلادی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی هنگ‌کنگ بیش از ۳۷/۷۷۴ مورد درخواست تلفنی در خصوص آتش‌نشانی و امداد دریافت كرده بود؛ میانگین درخواست روزانه برابر ۱۰۳ مورد است. 


سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی هنگ‌کنگ، سازمان ارایه‌دهنده خدمات اضطراری و مسئول رسیدگی به حوادث آتش‌سوزی و نجات‌و‌امداد در خشکی و دریا است. این سازمان همچنین خدمات فوریت‌های پزشکی و انتقال بیماران و مجروحان به بیمارستان‌ها را نیز انجام می‌دهد؛ در عین حال خدمات عمومی پیشگیری و آموزش‌های حفاظت و ایمنی را نیز ارایه می‌کند.  به‌ طور کلی کارکنان رسمی این سازمان ۸۶۸۸ نفر است که شامل ۲۰۰۰ نفر پرسنل فوریت‌های پزشکی مستقر در ۷۴ ایستگاه آتش‌نشانی، ۳۱ ایستگاه مستقل فوریت‌های پزشکی و ۶ ایستگاه آتش‌نشانی دریایی است. همان‌طور که اشاره شد، در هنگ‌کنگ هزاران آسمانخراش از انواع مختلف وجود دارد. در حال حاضر بلند‌ترین آنها  ساختمان مرکز بین‌المللی مالی و اعتباری است که ۸۸ طبقه و ۴۲۰ متر ارتفاع دارد. البته این ساختمان به سیستم‌های پیشرفته آتش‌نشانی شامل سیستم آبپاش خودکار، سیستم تخلیه دود، پله فرار اضطراری و غیره مجهز است. از طرفی تعداد زیادی ساختمان مرتفع قدیمی نیز وجود دارد که از حداقل وسایل و تجهیزات ایمنی برخوردار هستند. وسایل و تجهیزات قدیمی مطابق با قوانین گذشته از کارایی پیشرفته و قابل توجهی برخوردار نیستند.


 در ۲۰ نوامبر‌ سال ۱۹۹۶میلادی آتش‌سوزی مصیبت‌باری در یکی از این ساختمان‌های مرتفع قدیمی رخ داد. این ساختمان گارلی بلدینگ نام داشت كه چند روز قبل از وقوع فاجعه، آسانسورهای ساختمان تحت تعمیرات اساسی قرار گرفته بودند.  یکی از اتاقک‌های آسانسور از ریل فلزی مربوطه بیرون آورده شد، درهای آسانسور مزبور در طبقات مختلف به منظور تعویض با انواع جدید‌تر باز شدند. روزنه‌های ایجاد‌شده به‌عنوان یک راه‌حل موقت برای اجتناب از سقوط افراد به داخل چاه آسانسور با دیوارهایی از الوار چوبی مسدود شدند. در داخل چاه آسانسور برای کارگران تعمیرکار داربستی از نی‌ خیزران ساخته شده بود. کارگران تعمیرکار مشغول جوشکاری در داخل چاه آسانسور بودند. مواد مذاب حاصل از جوشکاری از بالا به اطراف پاشیده می‌شد تا آنکه دیواره چوبی جلوی در طبقه دوم را به آتش کشید.  آتش به سمت بالا زبانه کشید. با مشتعل‌شدن داربست ساخته‌شده از خیزران آتش به شکل قارچ در چاله آسانسور گسترش یافت. در مواجهه شعله‌های آتش با دیوارهای چوبی مسدود‌کننده ورودی‌های آسانسور، این دیواره‌ها به‌سرعت مشتعل شده و فرو ریخت. در نتیجه آتش به داخل طبقات ۱۳، ۱۴ و ۱۵ نفوذ کرد. زمانی که مردم گرفتار در ساختمان به منظور استمداد پنجره‌ها را باز كردند، با هجوم ناگهانی هوا به شعله‌های آتش، پدیده فلش آور ایجاد شد؛ درنتیجه سه‌طبقه مذکور به‌طور همزمان منفجر شد. در اوج عملیات آتش‌نشانی و امداد بیش از ۱۷۰ آتش‌نشان و ۴۲ دستگاه خودروی آتش‌نشانی در مهار آتش شرکت داشتند. با وجود نجات موفقیت‌آمیز بیش از ۱۰۰ نفر از مردم گرفتار در ساختمان، آتش باعث مرگ ۴۰ نفر و جراحت ۶۷ نفر شد؛ آتش‌نشانان نیز مجروح شدند.


 از دیدگاه آتش‌نشانان حرفه‌ای مهار یک آتش‌سوزی در ساختمان‌های مرتفع و برج‌ها به هیچ‌وجه ساده نیست. مهم‌ترین دلایل این امر عبارتند از: 
مشکلات مقابله
 با آتش‌سوزی ساختمان‌های مرتفع
١- مهار آتش در این‌گونه ساختمان‌ها ازجمله عملیات سخت فیزیکی و بدنی است. البته آتش‌نشانان هنگام ورود به آتش‌نشانی، آموزش‌های سخت و قدرتی را طی می‌کنند؛ به‌طور مثال بالا رفتن از نردبان آتش‌نشانی با تمام تجهیزات سنگین و تمام وسایلی که برای امدادرسانی و انتقال افراد حادثه‌دیده به مکان‌های امن مورد نیاز است. این افراد همچنین باید آمادگی و توانایی کار در محیط‌های بسیار گرم، مرطوب و پردود را داشته باشند. 
٢- تأمین ذخیره آب کافی، آبرسانی و انجام عملیات آتش‌نشانی با استفاده از پرتاب آب به صورت جت، به‌ویژه در ساختمان فاقد سیستم‌های ثابت آتش‌نشانی، پروسه انرژی‌بری است؛ آتش‌نشانان با تلاش فیزیکی زیاد آن را انجام می‌دهند. 
٣- هنگامی که آتش‌نشانان مجهز به دستگاه تنفسی محیط‌های پر از دود، فعالیت‌های جست‌وجو و نجات را انجام می‌دهند، با استرس مضاعفی روبه‌رو هستند که باعث دشواری عملیات در آن شرایط می‌شود. 
٤- جدا‌کردن فضاهای داخلی طبقات به وسیله دیوار‌ها و تیغه‌ها برای ایجاد اتاق‌های متعدد، در آتش‌سوزی برج‌ها و آسمانخراش‌ها مشکلات منحصر‌به‌فردی را ایجاد می‌کند. حبس دود و گرما در فضاهای مسدود موجود پدیده‌های خطرناکی مثل «فلاش آور» را ایجاد می‌کند. 
٥- ایجاد این اتاق‌ها که به‌طور معمول به صورت غیراستاندارد به کمک پارتیشن‌بندی و دیواره‌های جدا‌کننده صورت می‌گیرد، موجب هدایت غیرعادی و غیرمنتظره گسترش آتش و حرکت دود می‌شود. 
 برای مقابله با آتش در آسمانخراش‌ها اجرای روش‌های زیر حیاتی است: 
ارزیابی اولیه هنگامی که به یک حادثه پاسخگویی می‌شود؛ فرمانده عملیات (olc) بایستی در ذهن خود نقشه موقتی مقابله با آن حادثه را طراحی کند. در این مورد بایستی نکات زیر مورد توجه قرار گیرد. 
الف: اطلاعات دریافتی از فرد تلفن‌کننده به آتش‌نشانی از قبیل شماره تلفن و محلی که از آن‌جا تلفن شده است، هر نوع کالای خطرناک و شیمیایی که به احتمال در محل حادثه قرار دارد و....     ب: نوع سازه و خصوصیات ویژه ساختمانی شامل مخاطرات مربوط به نوع تصرف و ساکنان.
ج: مشکلات مربوط به دسترسی به ساختمان.
 د: موقعیت و مکان دقیق شیرهای آتش‌نشانی و سیستم‌های ثابت آتش‌نشانی.
ه: نیاز به تجهیزات ویژه ازقبیل واحدهای تولید کف، ابزار و تجهیزات آبرسانی و....
 استقرار تجهیزات و لوله‌کشی به محض ورود به محل حادثه؛ بایستی تجهیزات به نحو مدبرانه و با رعایت نکات زیر مستقر شوند. 
الف: مناسب‌ترین محل برای استقرار تجهیزات بیرونی نجات و اطفای حریق، از قبیل نردبان موتوری، مانیتورهای آبپاش و... ضلع جلو یا مجاور ساختمان است.
ب: سایر تجهیزات بایستی در نزدیکی ساختمان مستقر شوند.
 ج: استقرار تجهیزات اصلی حاضر در محل حادثه؛ همچنین لوله‌کشی و گستردن شیلنگ‌های آتش‌نشانی نباید باعث کاهش قدرت عملیاتی تجهیزات مزبور شود.


 ارزیابی در محل
الف: تأیید نشانی محل گزارش‌شده، ملاحظه نشانه‌های آتش‌سوزی و افرادی که منتظر نجات هستند به وسیله بررسی نمای ساختمان محل حادثه، پرسش به منظور کسب اطلاع از افراد درگیر حادثه یا مجروح.
ب: فرمانده عملیات بایستی از نگهبان ساختمان، مدیریت، ساکنان و اگر امکان داشت از شخصی که به آتش‌نشانی تلفن کرده بود، اطلاعات بیشتری کسب کند. این اطلاعات نوع و موقعیت آتش و نقشه ساختمان را شامل می‌شود. چنانچه دستگاه خودکار اعلام حریق در ساختمان نصب است، پانل آن بررسی شود. 
ج: در حداقل زمان ممکن وضع آتش‌سوزی بررسی شود؛ چنانچه آشکار است که عملیات اولیه اطفای حریق برای مهار آتش‌سوزی و غلبه بر وضع موجود کافی نیست، نیروی کمکی درخواست شود. در بررسی وضع آتش‌سوزی نکات زیر باید مورد توجه قرار گیرد: آیا احتمال گسترش آتش وجود دارد؟ آیا در داخل ساختمان مسیرهای تسریع‌کننده گسترش آتش وجود دارد؟ از قبیل کانال‌های عمودی و افقی، مثل چاه آسانسور و غیره احتمالا چه تعداد مانیتور برای پرتاب آب به صورت جت مورد نیاز است؟ آیا ذخیره آب خودروهای آتش‌نشانی کافی است؟ و آیا به آب کمکی نیاز است؟ چه نوع خطراتی ساختمان‌های مجاور را تهدید می‌کند؟ چه نوع اقداماتی برای مقابله با این خطرات مورد نیاز است؟ آیا عاملی برای افزایش تعداد نیروهای امدادی وجود دارد؟ به‌عنوان مثال برای تخلیه افراد سالخورده داخل ساختمان که ممکن است مورد تهدید باشند یا مورد تهدید قرار گیرند. فرماندهی و کنترل ارتباطات هنگامی که با آتش‌سوزی ساختمان‌های مرتفع و آسمانخراش‌ها مقابله می‌شود، مراقبت از افراد، ایجاد هماهنگی و کار گروهی موارد بسیار بااهمیتی محسوب می‌شود. به همین دلیل باید «سامانه فرماندهی حادثه» که به اختصار ICS نامیده می‌شود،  سازماندهی شود.


 اهداف ICS
 ICS برای تمام عملیات اضطراری یک چارچوب و برنامه فرماندهی کامل و قابل اجرا به شمار می‌رود. هدف آن بهبود و ارتقای سطح فرماندهی، کنترل و هماهنگی است.  این سیستم در محل حادثه با تقویت مسئولیت‌پذیری و کنترل پرسنل، ایمنی و بازده عملیات را افزایش می‌دهد. ساختار سازمانی ICS  از بالا به پایین است. در سوانح بزرگ اساس ساختار آن شامل سه سطح است؛ به شرح زیر: الف: سطح راهبردی: شامل فرمانده، قائم‌مقام فرمانده، رئیس اطلاع‌رسانی، رئیس اطلاعات، رئیس استقرار خودرو‌ها و.... فرمانده به‌طور مستقیم این سطح را اداره می‌کند. مسئولیت نایل‌شدن به اهداف راهبردی مورد نظر نیز به عهده او است.  تعیین اولویت‌ها و پیش‌بینی نتایج، تعیین اهداف تاکتیکی برای واحد‌ها، سطح شیوه کار و تعیین پروسه عملیات از دیگر وظایف فرمانده است.  «جست‌وجو و نجات در داخل ساختمان»، «نجات در بیرون ساختمان» و «مهار آتش‌سوزی» سه هدف مهم راهبردی در آتش‌سوزی ساختمانی است. به هر جهت با توجه به وضع آتش، اولویت تعیین‌شده برای اهداف خاص ممکن است كه متفاوت باشد. ب: سطح شیوه کار: شامل مسئولان قسمت‌های مختلف عملیات، امداد‌و‌نجات و... است.  وظیفه این مسئولان هدایت افراد تحت امرشان برای اجرای اهداف تاکتیکی مورد نظر است.  به‌عنوان مثال نحوه ورود به ساختمان، نحوه تهویه و مهار آتش از اهداف تاکتیکی به شمار می‌رود که باید اجرا شود؛ مسئولان این سطح می‌بایست به‌طور مرتب گزارش پیشرفت عملیات مربوط به گروه خود را به فرمانده ارایه دهند.  ج:   سطح اجرا: افراد گروه‌های خاص مسئول اجرای عملیات مختلف مربوط به حوزه تخصصی خود هستند تا اهداف تاکتیکی مورد نظر به نتیجه برسد. به‌عنوان مثال، جست‌وجوی یک طبقه از ساختمان، انجام عملیات اطفای حریق از مسئولیت‌های آنها است. پیشرفت عملیات بایستی توسط افراد خاصی که حرفه یا پست سازمانی آنها همین است به‌طور مرتب و فوری به مسئولیت مافوق مربوطه گزارش شود. مستندسازی حادثه نیاز به ارایه اسناد مناسب برای شرح جزییات حادثه، به‌ویژه در سوانحی که از چند حادثه تشکیل شده‌اند و یا تلفات جانی داشته باشند، کاملا روشن است. سامانه فرماندهی حادثه (ICS) در این‌خصوص فرم‌های مخصوصی را تهیه کرده است که دو هدف اصلی را دنبال می‌کند. نخستین هدف ثبت کلیه فعالیت‌هایی اصلی عملیات به صورت چک‌لیست و یادداشت است.  با این دید که در طی عملیات، بعضی اقدامات ضروری و حیاتی ناغافل حذف نشود. دومین هدف، استفاده از این فرم‌ها برای حفظ مدارک و شواهد و در صورت لزوم ارایه گزارش به مراجعه قضائی است.


 تاکتیک‌های آتش‌نشانی جست‌وجو و نجات
الف: نجات افراد زنده مهم‌ترین و نخستین هدف در هر عملیات آتش‌نشانی است. فرمانده عملیات (OIC)  بایستی به وسیله اجرای ICSS، رئیس گروه جست‌وجو و نجات و تیم او را برای انجام سریع‌ترین عملیات جست‌وجو و نجات راهنمایی كند. 
ب: تمام ساکنانی که به خطر نزدیک‌تر هستند، باید در اولویت قرار گیرند. 
ج: کلیه قسمت‌های ساختمان که دچار حادثه شده است، باید از نظر وجود ساکنان یا حادثه‌دیدگان مورد جست‌وجوی دقیق قرار گیرد.  جست‌وجو باید کلیه قسمت‌های پنهان از قبیل حمام، زیر تختخواب‌ها، درون کمد‌ها و... را شامل شود. 
د: حادثه‌دیدگان و ساکنان می‌بایست با مراقبت کامل از طریق راه بلد، راه پله اضطراری و یا اگر موقعیت ایجاب می‌کند از طریق نردبان آتش‌نشانی به بیرون محل حادثه و خیابان‌های اطراف منتقل شوند.
ه: اگر راه‌های فرار به علت دود یا هر مانع دیگری مسدود شده است، ساکنان باید به پشت‌بام یا هر محل امن دیگری هدایت شوند و از طریق بی‌سیم، اطلاعات مربوط به آنها، شامل تعداد، موقعیت استقرار و. . .  به فرمانده عملیات گزارش شود.  این افراد پس از استقرار در مکان امن باید منتظر سایر اقدامات امدادی بعدی باشند. 
و: در برخی موارد می‌توان عملیات نجات موثری از طریق پشت‌بام ساختمان‌های مجاور نیز انجام داد. 
ز: هر یک از افراد آتش‌نشانی که مشغول اطفای حریق هستند، چنانچه متوجه تقاضای کمک از سوی ساکنان ساختمان شدند، باید فوری موضوع را به فرمانده اطلاع دهند تا به سرعت افرادی برای جست‌وجو و نجات اعزام شوند. 
ح: در آتش‌سوزی ساختمان‌های دارای طبقات وسیع و بزرگ، برای تخمین تعداد ساکنان محل حادثه، نقشه اولیه از ساختمان و طبقات دچار حادثه مورد نیاز است تا عملیات جست‌وجو و نجات به‌طور مناسب و موثر انجام شود.
 ط: اگر موقعیت محل حادثه اجازه می‌دهد، فرمانده عملیات از طریق وسایل ارتباطی یا بلندگو به ساکنان در انتظار کمک،  اطمینان دهد. 
ی: برای مراقبت از افراد مجروح، مسئول امداد پزشکی باید مشخص باشد. 


 تخلیه در عملیات اطفای حریق
 مرحله تخلیه ساختمان از افراد حادثه‌دیده بسیار مهم است.  فرمانده عملیات پس از مشورت با مدیر ساختمان و برحسب بزرگی و گستردگی آتش‌سوزی، میزان و چگونگی تخلیه ساختمان را مشخص می‌کند. برای کمک به ایجاد یک عملیات تخلیه آسان و روان، ایجاد تیم‌های تخلیه که اعضای آن هر کدام مسئول تخلیه یک طبقه از ساختمان هستند، کاملا حیاتی است. اعضای این تیم‌ها از قبل آموزش‌های مربوط به ایمنی اطفای حریق مقدماتی و کمک‌های اولیه پزشکی را آموخته‌اند. به‌طور معمول، هر تیم مسئول تخلیه حداقل ۲۰۰ نفر از ساکنان هر طبقه است. در مواقع اضطراری این تیم‌ها می‌توانند با روشی آرام و منظم راساً اقدام به تخلیه ساکنان کنند.
 الف: انواع تخلیه به‌طور خلاصه: عملیات تخلیه به شکل‌های زیر انجام می‌گیرد: تخلیه کامل: زمانی که از کل ساختمان، ۱۰ طبقه یا بیشتر تخلیه می‌شود، تخلیه کامل نام دارد.  تخلیه جزیی:  زمانی که از کل ساختمان کمتر از ۱۰ طبقه تخلیه می‌شود یا ترکیبی از مجموعه طبقات تخلیه شده، کمتر از ۱۰۰ طبقه باشد، تخلیه جزیی نام دارد.  ب: ملاحظات تخلیه:
 اگر تصمیم بر تخلیه ساختمان است، تمام ساکنان، افراد حاضر در ساختمان و حادثه‌دیدگان باید با روش مناسب مانند اعلام عمومی به وسیله سیستم ارتباطی موجود مسئول تخلیه، مسئول یا نماینده طبقه و. . .  از تخلیه و نحوه آن آگاه شوند. حادثه‌دیدگان باید در نظر داشته باشند که از نظر اصولی، تخلیه در شرایط طبیعی، ترک ساختمان و تجمع در محل امن است. در مواقعی که در ساختمان «طبقه امن» وجود دارد، می‌توان به جای تخلیه کامل، از این طبقه امن به‌عنوان یک پناهگاه موقت استفاده کرد؛ به‌عنوان مثال می‌توان افراد سالخورده ناتوان و مجروح را در این طبقه تحت مراقبت قرار داد تا در موقع مناسب تخلیه انجام شود. 


ج: اولویت‌بندی تخلیه طبقات:
 برای دستیابی به تخلیه مناسب، اولویت‌بندی طبقات یک موضوع حیاتی است. در مواقع آتش‌سوزی‌های کوچک ممکن است  فقط تخلیه جزیی لازم باشد.  درحالی‌که در آتش‌سوزی‌های گسترده، تخلیه کامل در نظر گرفته می‌شود. در تخلیه جزیی، نخستین اولویت، طبقه دچار حریق و دو طبقه بالای آن و یک طبقه پایین است. ممکن است سایر طبقات نیازی به تخلیه نداشته باشند. در تخلیه کامل، نخستین اولویت طبقه گرفتار آتش‌سوزی و ۲ طبقه بالا و یک طبقه پایین آن است. دومین اولویت، ١٠ طبقه بالا و پایین طبقه گرفتار حریق است و اولویت سوم، تخلیه بقیه طبقات باقیمانده است.


 د: مانورهای سالیانه تخلیه:
 برای آشنایی بیشتر ساکنان ساختمان‌های مرتفع (برج‌ها و آسمانخراش‌ها)، با چگونگی انجام عملیات تخلیه، ضروری است که آموزش‌های منظم در نظر گرفته شود. این آموزش‌ها می‌تواند توسط اعضای تیم‌های تخلیه ارایه شود و حداقل سالی یک‌بار مانور تخلیه برگزار شود. در مقابله با آتش برای انجام عملیات موثر‌تر، به‌طور معمول باید ابتدا آب به‌صورت جت (فوران) مستقیما روی کانون حریق پاشیده شود. این عمل در جذب گرما و کاهش دما بسیار موثر است. سپس آتش‌نشان باید برای نفوذ به حلقه آتش و مهار آن تلاش کنند. برای ورود به منطقه آتش، باید به وسیله سر لوله‌های فشار قوی مه پایش، گرمای محیط کاهش یابد تا پیشروی آسان‌تر انجام پذیرد.  هنگام پیشروی ضروری است گروه پشتیبان همچنان به پاشیدن آب به صورت جت روی منطقه آتش ادامه دهد. برای حمله به آتش و جلوگیری از گسترش آن، باید از قبل مانیتورهای مخصوص پرتاب آب به‌صورت جت در مکان‌های مناسب مستقر شده باشند. پس از کاهش شدت آتش‌سوزی و پیشروی آتش‌نشانان به سمت کانون حریق، بهتر است برحسب مورد مانیتور‌ها مسیر آب‌پاشی را تغییر دهند؛  به‌عنوان مثال برای جلوگیری از گسترش آتش به خارج ساختمان، مورد استفاده قرار گیرند.


جلوگیری از گسترش آتش: تمام درها، پنجره‌ها و دیوارهای طبقه دچار آتش‌سوزی، در حداقل زمان ممکن، آب‌پاشی، خیس و مرطوب شوند. در صورت موجود بودن، می‌توان از سیستم آب‌پاشی خودکار نصب شده در ساختمان به این منظور استفاده کرد. در صورت نیاز، آب‌پاشی به‌صورت جت از ساختمان‌های مجاور نیز صورت گیرد. برای جلوگیری از گسترش عمودی آتش، طبقه بالای محل اصلی آتش‌سوزی فورا بررسی و در صورت نیاز کاملا آب‌پاشی و خیس و مرطوب شود. برای کاهش احتمال ایجاد پدیده «فلاش‌آور» باید تلاش کرد تا کلیه وسایل موجود خیس و مرطوب شود تا شدت گرما به نحو مطلوب کاهش یابد. کلیه اقدامات لازم برای جلوگیری از گسترش آتش از طریق داکت‌ها، کانال‌های تأسیسات و کولر، چاه آسانسور و سایر حفره‌های بین طبقات صورت گیرد. برای ساکنان ساختمان‌های مرتفع، راه‌پله‌ها نخستین مسیر فرار محسوب می‌شود، اما اگر محافظت نشود، خود می‌تواند به‌عنوان عامل گسترش آتش‌سوزی عمل کند.  بنابراین، باید از ورود دود و آتش به داخل راه‌پله‌ها و سایر کانال‌های عمودی جلوگیری کرد. برای جلوگیری از انتشار دود، باید همیشه درهای مربوطه بسته باشد. با ایجاد هواکش مخصوص در پشت‌بام، می‌توان از انتشار دود و حرارت به مسیرهای فرار جلوگیری کرد. برای جلوگیری از گسترش افقی آتش به بخش‌های مجاور، در صورت امکان تمام وسایل و تجهیزات قابل احتراق جابه‌جا شود و به بیرون انتقال یابد.  همچنین در صورت لزوم، تمام دیوار‌ها و تیغه‌ها خیس و مرطوب شود.  پست فرماندهی و محل استقرار آن در حوادث آتش‌سوزی ساختمان‌های مرتفع: به‌طور معمول پست یا ستاد فرماندهی عملیات در دو طبقه پایین‌تر از طبقه دچار حریق مستقر می‌شود. این طبقه، برای محل فرماندهی و تدارکات مناسب است.
ایمنی فردی فرماندهان و مسئولان تیم‌ها در بخش‌های مختلف: همیشه بایستی نکات زیر مورد توجه قرار گیرد.  تمام کارکنان بایستی لباس‌های حفاظتی خود را به‌طور کامل پوشیده باشند. در تمام موارد عملیات اطفای حریق، جست‌وجو و نجات و. . .  باید کلیه مقررات و استاندارد‌ها رعایت شود. در صعود به ارتفاع از طریق نردبان‌های آتش‌نشانی، بایستی کلیه ملاحظات ایمنی رعایت شود. خطر ریزش اشیا و اجسام را نباید فراموش کرد، به‌ویژه در دیوارهای پوشش‌دار، اقدامات احتیاطی و حفاظتی، ازجمله ایجاد منطقه حفاظت‌شده، اتخاذ شود تا از مجروح شدن احتمالی افراد توسط وسایلی که احیانا سقوط می‌کنند، پیشگیری شود. 


نکاتی در مورد استفاده از ابزار و تجهیزات کمکی و ویژه: اگر وضع حادثه ایجاب می‌کند، فرمانده عملیات بایستی از تجهیزات ویژه مثل دوربین‌های حرارتی، وسایل تخلیه در تجهیزات روشنایی (نورافکن) و… استفاده کند.  در صورت لزوم، فرمانده عملیات بایستی از سایر سازمان‌ها و نهاد‌ها درخواست کمک کند؛ به‌عنوان مثال از مرکز فوریت‌های پزشکی، شرکت گاز، اداره برق، نیروی انتظامی و اداره راهنمایی و رانندگی و…
 با توجه به ماهیت محل حادثه، از نظر مسکونی، اداری، آموزشی یا صنعتی بودن می‌بایست مسئولان ذیربط به‌طور کامل از وقوع حادثه آگاه شوند؛ به‌عنوان مثال اگر محل حادثه صنعتی است، مسئولان اداره کار در جریان حادثه قرار گیرند. در حوادث آتش‌سوزی آسمانخراش‌ها، به‌طور معمول بالگرد مورد نیاز نیست، زیرا سطح پایین پروانه بالگرد و باد شدید ناشی از آن ممکن است باعث تشدید آتش‌سوزی و گسترش آن شود. در این‌خصوص با بررسی‌های انجام شده، استفاده از بالگرد فقط در بعضی شرایط اضطراری و بحرانی، به‌عنوان آخرین راه‌حل مورد تأیید قرار گرفته است. همیشه در هر حادثه، نکاتی برای یادگیری وجود دارد، بنابراین گزارش حادثه باید دقیق، بی‌طرفانه و عادلانه تهیه شود تا کمبود‌ها و خطا‌ها شناسایی شود و در آینده تکرار نشود. از طرف دیگر، تمام پرسنل و افرادی که مسئولیت خود را به نحو احسن انجام داده‌اند، مشخص شوند. نتایج گزارش یک حادثه می‌تواند توسط سایر بخش‌ها برای استفاده از تجربیات به کار گرفته شود.


مصالح جدید برای مقابله با آتش‌سوزی در ساختمان آتش‌سوزی یکی از حوادث تلخ و ناگوار است که ممکن است هر ساختمان و خانه‌ای را به کام خود بکشاند. این حادثه در هر ساختمانی زیانبار است، چه زیان‌های جانی و چه زیان‌های مالی.
امروزه با گسترش برج‌ها و آپارتمان‌ها و همچنین استفاده از مواد و مصالح ساختمانی جدید، مقابله با آتش سخت‌تر شده است، بنابراین استفاده از مصالحی که باعث کاهش اثرات آتش‌سوزی و کاهش سرعت گسترش آتش شوند از اهمیت زیادی برخوردار است.
در اکثر موارد مهار آتش در زمانی اتفاق می‌افتد که به ساختمان خسارات سنگینی وارد شده است.  این خسارات سنگین در ساختمان‌های تجاری بزرگ هزینه هنگفتی برای صاحبان آنها خواهد داشت.


راهکار مقابله با آتش‌سوزی
از مهم‌ترین راهکار‌ها برای مقابله با آتش‌سوزی و کاهش خسارات ناشی از آن، به‌کار بردن مواد و مصالحی است که در برابر آتش مقاوم باشند و به‌عنوان سوخت برای آتش عمل نکنند تا باعث سرعت بخشیدن به آتش‌سوزی نشوند.
یکی از این مصالح، پشم سنگ است.  چون ماده اولیه پشم سنگ، سنگ بازالت است، آتش نمی‌گیرد و به‌عنوان سوخت عمل نمی‌کند و این باعث کاهش سرعت انتشار آتش می‌شود و فرصت لازم را برای خارج شدن ساکنان از ساختمان فراهم می‌کند. علاوه بر این، پشم سنگ ایستایی بالایی در برابر حریق دارد و به همین دلیل از مصالح زیرین خود در برابر آتش مقاومت می‌کند و باعث کاهش خسارت وارده به ساختمان می‌شود.  مزیت دیگر پشم سنگ این است که عایق حرارتی و یک عایق صوتی است که این باعث خنک‌تر شدن ساختمان در تابستان و گرم‌تر شدن آن در زمستان می‌شود و از ورود و خروج صدا نیز جلوگیری می‌کند.  پشم سنگ باعث کاهش مصرف انرژی در ساختمان می‌شود و هزینه‌های عایق‌کاری بعد از مدتی به دلیل همین صرفه‌جویی در انرژی جبران می‌شود، به‌علاوه خاصیت مقابله با آتش را برای ساختمان فراهم می‌کند.


گزارش FSEU
طبق گزارش منتشر شده توسط FSEU، بسیاری از مرگ‌ها در اروپا بر اثر حوادث آتش‌سوزی رخ می‌دهد، به همین دلیل این مجمع از سازندگان ساختمان‌ها درخواست کرد که از مصالح مقاوم در برابر آتش مثل پشم سنگ استفاده کنند تا تلفات حاصل از آتش‌سوزی تا حد ممکن کاهش یابد. در این گزارش بیان شده است که آتش‌سوزی در‌ سال موجب کشته شدن ٤‌هزار اروپایی می‌شود و نزدیک به ٢٠٠ نفر بر اثر آتش‌سوزی به بیمارستان مراجعه می‌کنند.
اگر به حوادث داخل کشور خودمان نیز توجه کنیم، اخبار زیادی از گوشه و کنار در مورد آتش‌سوزی ساختمان‌ها شنیده می‌شود که موجب خسارات جانی و مالی تلخ و جبران‌ناپذیری شده‌اند.
برای جلوگیری از این حوادث علاوه بر استفاده از مصالح ضد حریق مثل پشم سنگ، باید لوازم و وسایل اطفای حریق در ساختمان فراهم شود تا افراد در شروع آتش‌سوزی بتوانند آتش را با کپسول آتش‌نشانی خاموش کنند یا از سیستم‌های اطفای حریق که به‌طور خودکار آتش را خاموش می‌کند، استفاده شود.
ساختمان عظیم Huarun Yuefu شامل چهار بلوک ساختمانی بسیار بلند مجزاست که ارتفاع آنها ١٨٦ تا ١٨٩ متر است. این ساختمان‌ها قسمتی از یک پروژه اقتصادی-مسکونی بسیار بزرگ است که در مرکز استان هنان در چین قرار دارد.  در عایق‌کاری این ساختمان بسیار بلند از عایق پشم سنگ استفاده شده است.


فاجعه‌های آتش‌سوزی در ساختمان‌های بلند در چین نادر نیست. در سال‌های اخیر انسان‌های زیادی در ساختمان‌های بزرگ در چین به دلیل آتش‌سوزی جان خود را از دست داده‌اند، به همین دلیل دولت و مردم اهمیت زیادی به ایمنی ساختمان‌های بلند و برج‌ها در برابر آتش می‌دهند.  همکاری بین شرکت فنی و یک شرکت فروش پشم سنگ در چین با شرکت منابع زمینی چین (یک شرکت دولتی بزرگ) صورت گرفت که نتیجه این همکاری‌ها باعث انتخاب عایق پشم سنگ برای این ساختمان‌های بلند شد. اعتبار این پروژه باعث شده که شرکت‌های بزرگ املاک و مستغلات، طراحان و معماران نیز دنباله‌رو این انتخاب باشند.
استفاده از عایق پشم سنگ باعث تقویت ایمنی ساختمان عظیم Huarun Yuefu  در برابر آتش‌سوزی شده است. پشم سنگ عایق ضد حریق است که ایستایی بالایی در برابر آتش دارد.  علاوه بر این، پشم سنگ عایق صوتی و حرارتی است که این مزیت‌ها نیز باعث شده که همزمان آسایش صوتی و حرارتی ساختمان تأمین و در مصرف انرژی در ساختمان صرفه‌جویی شود که این باعث بالا رفتن راندمان حرارتی ساختمان می‌شود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha