سلامت نیوز-*حسین احمدینیاز: ؟ تاکنون قوانین موجود در کشور نتوانسته جرایم کودکان و بزرگسالان را تفکیک کند. جرایم موجود در جامعه ایران شامل جرایمی است که کودکان هم میتوانند نسبت به ارتکاب آن تحت اتهام قرار گیرند، اما برخی جرایم میتواند بین کودکان و بزرگسالان مشترک باشد. اینکه شرایط سنی کودکان میتواند بر نحوه شکل گیری جرایم تاثیر داشته باشد، موضوعی است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، کودکان و نوجوانان آینده سازان هر جامعه هستند. هر چند حوزه کودک و نوجوان متولی دقیق و مشخص در کشور ندارد، اما همه نهادهایی که به نوعی خود را در این حیطه متولی نامیده و در همایشها داعیه حمایت از کودکان و نوجوان را دارند باید به تمامی آسیبهایی که این گروه را تهدید میکند، توجه لازم را داشته باشند. یکی از آسیبهایی که ممکن است هر کودک یا نوجوانی را تهدید کند ارتکاب جرم است. شاید در نگاه نخست بسیاری از خانوادهها کودک یا نوجوان خود را مبرا از ارتکاب جرم بدانند، اما فراوانی پروندههای تشکیل شده در مجامع قضائی حاکی از این است که ممکن است هر کودک یا نوجوان در معرض ارتکاب جرم باشد. هر چند راز برخی از جرایم ارتکابی توسط کودکان و نوجوانان هیچ گاه برملا نشده یا سالها بعد از وقوع جرم علنی شود، اما آثار ارتکاب جرم از همان لحظات اولیه وقوع در کودک یا نوجوانی که لقب مجرم میگیرد، آشکار میشود و ممکن است سالها در فرد باقی مانده یا حداقل ثانیههای طلایی دوران رشد او را سیاه کند. به همین منظور توجه به زمینههای ارتکاب و وقوع جرم توسط کودکان و نوجوان بسیار حیاتی و اثرگذار است. تا چند سال اخیر وقتی صحبت از کودکان و نوجوان مجرم در تهران میشد ذهنها ناخودآگاه به سمت باندهای جرم و گروههای توزیع مواد مخدر میرفت، اما فراوانی پروندههای تشکیل شده در مجامع قضائی کشور حکایت از تغییر در راستای جرایم این گروه سنی حساس دارد.
هنوز جرایم کودکان وبزرگسالان تفکیکشده نیست
گستردگی جرایم کودکان و نوجوانان در ایران به دلیل ورود فناوریهای نوین در جامعه و به کارگیری شبکههای اجتماعی و فناوریهایی جدید شدت یافته است. از سوی دیگر با در نظر گرفتن صدمات آسیبهای اجتماعی، ناهنجاریهای محیطی، تورم، گرانی، بیکاری و بسیاری از چالشهای دیگر باعث شده جرایم کودکان و نوجوانان پررنگ شده یا در اشکال نوین بروز کند. قانون گذار در قانون مجازات اسلامی به پارهای از موارد در زمینه تفکیک جرایم پرداخته است، اما نکته قابل توجه این است که جرایم ویژه کودکان را میتوان تعریف کرد. از سوی دیگر اینکه پرونده دادرسی کودکان مرتکب جرم به چه نحو باید مورد بررسی قرار گیرد باید در بخش آیین دادرسی کیفری جدید مستقل جرایم کودکان و نحوه دادرسی کیفری مورد بررسی قرار گیرد. آیا برخی از جرایم خاص کودکان را میتوان مختص به این گروه سنی تعریف کرد؟ تاکنون قوانین موجود در کشور نتوانسته جرایم کودکان و بزرگسالان را تفکیک کند. جرایم موجود در جامعه ایران شامل جرایمی است که کودکان هم میتوانند نسبت به ارتکاب آن تحت اتهام قرار گیرند، اما برخی جرایم میتواند بین کودکان و بزرگسالان مشترک باشد. اینکه شرایط سنی کودکان میتواند بر نحوه شکل گیری جرایم تاثیر داشته باشد، موضوعی است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
کودکان و جرایم مختص به آنها
با توجه به قوانین کیفری که کودکان را مبرا از مسئولیت کیفری میداند ابتدا باید یک تعریف کلی نسبت به جرایم کودک ارائه شود. بر اساس تعاریف قانونی به کودک
« فقیرغیر ممیز» اطلاق میشود. افرادی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند در چارچوب صغار (طفل صغیر) تعریف میشوند. در این شرایط کودکان مرتکب جرم فاقد مسئولیت کیفری هستند، اما این امر بیشتر در بخش تعزیرات مطرح میشود. جرایم کودکان باید به چند دسته تقسیم شود که عبارتند از جرایم تعزیری و جرایم حدی. در جرایم تعزیری باید تخلفات و جرایم شخص تحت بررسی قرار گیرد، چون برخی از جرایم را هم کودکان و هم بزرگسالان به یک نحو مرتکب میشوند. در ضمن برخی دیگر از جرایم را اغلب کودکان مرتکب میشوند. از سوی دیگر در جرایم تعزیری قانونگذار صغار( طفل صغیر) را فاقد مسئولیت کیفری میداند و بر این اساس او تحت تعقیب قرار نمیگیرد. روند دادسرای کیفری در این گونه جرایم در قانون آیین دادرسی کیفری و کلیات قانون مجازات اسلامی تعریف شده است، اما درباره جرایم حدی هیچ تفاوتی بین جرایم بزرگسالان و کودکان بالغ وجود ندارد. در این شرایط کودکی که به جرایم حد مرتکب شود مستلزم پرداخت دیه است و باید بر حسب ماده ۹۳ قانون مجازات اسلامی نسبت به پرداخت آن اقدام کند. این در حالی است که درگذشته، عاقله، والدین یا هر فرد که مسئولیت سرپرستی کودک را برعهده داشت مکلف به پرداخت دیه بود، اما هم اکنون خود کودک باید اقدامات قانونی در این زمینه را انجام دهد. کودک در صورت عدم پرداخت وجه یا دیه مستوجب اقدامات حقوقی دیگر است. برای مثال چندی پیش کودک
چهار سالهای در استان لرستان به دلیل عدم پرداخت دیه نسبت به جرم مرتکب شده بازداشت شد. با توجه به اینکه این بازداشت مورد نقد فراوان و انتقاد حقوقدانان قرار گرفت، اما قوانین به نحوی طراحی شده که کودک در صورت بروز جرم باید پاسخگو باشد. فرد مجرم در صورت ارتکاب به جرایم حدی و جرایم الزام آور به پرداخت دیه محکوم میشود. حال این سوال مطرح است که اگر کودک مرتکب فعل یا بزه تعزیر شود روند دادرسی اش چگونه خواهد بود؟ اگر کودکی مرتکب بزه حدی یا دیه شد چه نوع برخورد یا روند رسیدگی برایش اعمال خواهد شد؟ باید مسئولیت کیفری کودکان در این زمینه مورد بررسی قرار گیرد تا به این ترتیب مشخص شود که کدام یک از کودکان مستوجب کیفر و کدام یک مبرا از کیفر جریمه هستند.
وقتی کودک جورکش مسائل خانواده میشود
در این شرایط مقوله پیشگیری از جرم در کودکان باید مورد توجه قرار گیرد. لازم است از سوی مراجع عملی کشور چرایی ارتکاب کودکان به جرم مورد بررسی قرار گیرد. وقتی در جامعه پدر خانواده با چند فرزند به عنوان نان آور خانه بیکار میشود بی شک بخش قابل توجهی از فشارهای روانی و اقتصادی به کودکان هم منتقل میشود، چون صدمات ناشی از فشارهای اقتصادی خانواده کودکان را در بستر ارتکاب به جرم قرار میدهد. همان طور که کودکان در خانوادههای فقیر و ضعیف اجتماعی دچار جرایم مختلف میشوند به نسبت احتمال ارتکاب کودکان به جرم در طبقه مرفه اجتماع نیز وجود دارد. متاسفانه در قشر برخوردار جامعه شاهد عدم اختصاص وقت و توجه کافی به کودکان هستیم و به نسبت این دسته افراد بیشتر به سمت اعتیاد سوق پیدا میکنند. در این شرایط شاهد رفتارهایی همچون بروز بزه، آزار و اذیت برای دیگران از سوی کودکان برخوردار از لحاظ اقتصادی هستیم. بنابراین باید به خانوادهها قبل از هر اقدامی توجه به کودکان را گوشزد کرد، چرا که کودکی و نوجوانی سن حساسی است و آسیبپذیری در این سن بر کل زندگی فرد تاثیر میگذارد.
*حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری
؟ تاکنون قوانین موجود در کشور نتوانسته جرایم کودکان و بزرگسالان را تفکیک کند. جرایم موجود در جامعه ایران شامل جرایمی است که کودکان هم میتوانند نسبت به ارتکاب آن تحت اتهام قرار گیرند، اما برخی جرایم میتواند بین کودکان و بزرگسالان مشترک باشد. اینکه شرایط سنی کودکان میتواند بر نحوه شکل گیری جرایم تاثیر داشته باشد، موضوعی است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
نظر شما