سلامت نیوز: پوكی استخوان در تمام شهرهای ایران كم و بیش وجود دارد اما میزان پوكی استخوان به دلیل آلودگی هوا و تابش نامناسب نور خورشید در تهران بیشتر از شهرهای دیگر است.

به گزارش  فارس، 28 مهر روز جهانی پوكی استخوان است. شعار امسال روز جهانی پوكی استخوان، «توجه به سلامت ستون فقرات» در نظر گرفته شده است.

پوكی استخوان یا استئوپوروز حالتی است كه در آن استخوان شكننده شده و احتمال شكستگی با ضربات كوچك افزایش پیدا می‌كند. پوكی استخوان از گرفتاری‌های شایع در جوامع بشری است كه بعد از سن 35 سالگی روند آن در انسان آغاز می‌شود.

شكستگی‌ها به طور عمده در گردن، استخوان ران، مهره‌های ستون فقرات و استخوان‌های مچ دست حتی گاهی شكستگی‌های خود به خود مهره‌ها، گردن و استخوان ران هم دیده می‌شود.

پوكی استخوان عارضه‌ای است كه با بالا رفتن سن به وجود می‌آید، در نتیجه از استحكام بافت و املاح استخوانی كم شده و از مقاومت آن كاسته می‌شود. استخوان انسان در دوران كودكی از خاصیت ارتجاعی برخوردار است و تحمل فشار زیاد را دارد و به تدریج سفت و محكم می‌شود، این مسئله در سن 20 سالگی به اوج خود می‌رسد و بین سن 20 تا 35 سالگی استحكام استخوان‌ها به همان قوت باقی می‌ماند.

اما از این سن به بعد به تدریج و با سرعتی كم، از تراكم استخوان‌ها كم شده و با بالارفتن سن پوك می‌شوند. در زنان بعد از سن یائسگی به علت توقف ترشح هورمون‌های زنانه و نقش مهم این هورمون‌ها در استحكام استخوان‌ها، شیوع پوكی استخوان زیادتر می‌شود.

به طور تقریبی و با احتمال زیاد همه ما در معرض پدیده ناخوشایند پوكی استخوان قرار داریم. شیوع بیماری پوكی استخوان در زنان بیشتر از مردان است و شكستگی ناشی از این بیماری در زنان 4 برابر مردان است.

حمید رضا آقایی، معاون مركز تحقیقات پوكی استخوان دانشگاه علوم پزشكی تهران در این رابطه می‌گوید: مصرف بیش از اندازه داروهای كورتون باعث تسریع پوكی استخوان در افراد می‌شود و همچنین استعمال سیگار، كمبود ویتامین D و بیماری‌های غدد روند بروز این بیماری را در افراد سرعت می‌بخشد.‌

وی معتقد است: پراكندگی این بیماری در تمام شهرهای ایران مشاهده شده است، اما میزان پوكی استخوان به دلیل آلودگی هوای تهران و تابش نامناسب نور خورشید در تهران بیشترین و در بوشهر كمترین است.

آقایی می‌افزاید: روند كاهش تراكم استخوان در مردان از سرعت كمتری نسبت به زنان برخوردار است. پس از سنین 65 تا 70 سالگی، این روند در زنان و مردان برابر می‌شود و ‌با افزایش سن احتمال بروز پوكی استخوان بیشتر می‌شود.

سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه در این رابطه می‌گوید: كلسیم یكی از مواد معدنی بسیار ضروری برای بدن است كه در پیشگیری از پوكی استخوان در تمام سنین مؤثر است و یكی از عوامل بازدارنده شكستگی سر استخوان ران و ترك خوردن یا شكستگی لگن در سنین بعد از یائسگی زنان است.

وی می‌افزاید: مهمترین منابع غذایی تأمین‌كننده كلسیم شیر و فرآورده‌های شیری است. به طور مثال، یك لیوان شیر، ماست یا كفیر حاوی 240 میلی‌گرم كلسیم است.

این متخصص تغذیه معتقد است: مقدار نیاز روزانه به كلسیم بستگی به سن، جنس، رنگ پوست و شرایط محیطی دارد و در افراد مختلف، متفاوت است ولی به طور متوسط، نوزادان 400 میلی‌گرم، نوجوانان، جوانان و میانسالان، 1200 میلی‌گرم و زنان حامله و شیرده حتی تا 20هزار میلی‌گرم (2 گرم) باید به طور روزانه كلسیم دریافت كنند.

مظهری می‌گوید: دریافت كلسیم و سایر مواد مغذی مورد نیاز و انجام ورزش‌های مناسب با سن و تحركات بدنی همراه با وارد كردن فشار بر استخوان‌ها موجب مستحكم‌تر شدن استخوان‌های بلند و همچنین لگن به بهترین وجه می‌شود.

وی می‌افزاید: از سن 35 تا 50 سالگی خروج تدریجی قسمتی از ذخایر كلسیم استخوان‌های بدن آغاز می‌شود، به خصوص در زنان 42 تا 50 ساله كه تغییراتی در روند سیكل ماهانه آنها به وجود می‌آید و علائم یائسگی و پیری بروز می‌كند و به علت تغییرات هورمونی، خواه ناخواه سالانه چند درصدی از تراكم استخوانی آنها كاسته می‌شود.

این متخصص تغذیه می‌گوید: برای تعدیل و پیشگیری از سرعت كاهش تراكم استخوان‌ها استفاده از منابع حاوی كلسیم همراه با حركات و فعالیت‌های بدنی متناسب با سن و بهره‌مندی از نور آفتاب، بسیار مهم و ضروری است.

مظهری می‌افزاید: انجام فعالیت‌های ورزشی مثل دویدن، پریدن، والیبال، فوتبال و ژیمناستیك كه با تحمل وزن بدن همراهند باعث افزایش جذب كلسیم دریافتی در بدن شده و یك نوع بیمه برای حفظ تراكم استخوان ها در سنین بزرگسالی تلقی می‌شود. شنا و دوچرخه سواری گر چه اثر كمتری در افزایش تراكم استخوان‌ها دارند. ولی به عنوان ورزش‌های محافظت كننده دستگاه گردش خون، عضله قلب و تقویت كننده اهمیت دارند.

احمدرضا جمشیدی، فوق تخصص روماتولوژی در این رابطه می‌گوید: در عارضه پوكی استخوان هم اسكلت به هم می‌خورد و هم قسمتی از بخش معدنی تخریب می‌شود. لذا استخوان شكل ظاهری خود را از دست می‌دهد و در آن شكنندگی ایجاد می‌شود. برخی علل ابتلا به این عارضه علل ژنتیكی است چرا كه برخی افراد ژن گیرنده ویتامین D آنها مختل است.

وی معتقد است: عامل تأثیرگذار دیگر در پوكی استخوان مسئله ورزش و تغذیه است كه در نوع تغذیه باید در نظر داشت املاح مختلف به خصوص كلسیم باید در رژیم غذایی وجود داشته باشند كه متأسفانه در بهترین شرایط در رژیم غذایی ایرانیان 400 میلی‌گرم در روز وجود دارد در حالی كه همین عدد در كشورهای اروپایی روزانه 800 میلی‌گرم است.

این فوق تخصص روماتولوژی با بیان اینكه از مهمترین علل افزایش پوكی استخوان در كشور كمبود كلسیم در رژیم غذایی است خاطرنشان می‌كند: مردم باید هرچه بیشتر در غذای روزانه خود از لبنیات استفاده كنند و باید توجه داشته باشند كه شكستگی‌ها و عوارض ناشی از پوكی استخوان هزینه‌های چند برابری نسبت به مصرف لبنیات خواهد داشت.