سلامت نیوز_* پروانه مافی: هر زنی که زندانی می‌شود، با خود مجموعه ای از امیدها و آرزوها را محبوس می‌کند؛ امیدها و آرزوهایی که صرفا معطوف به شخص زندانی نخواهد بود. بسیاری از زنان زندانی متاهل و صاحب فرزند هستند. در مورد وقایع و اتفاقاتی که در طول دوران زیست کودکان این زنان زندانی رقم می‌خورد، باید تامل بیشتری صورت گیرد. مادر برای خانواده، حکم ستون و محور را دارد. هر یک از ما در طول زندگی مان لحظات نبودن مادر را احساس کرده‌ایم؛
به گزارش سلامت نیوز، آرمان نوشت: برخی افراد تنها برای ساعاتی و برخی دیگر برای سالیان سال. حتی اگر مادر یک خانواده برای ساعاتی محدود در خانه حضور نداشته باشد، خلأ محبت و صمیمیت به وضوح قابل رویت است. البته این اهمیت حضور تنها به مادران ختم نمی‌شود، بلکه به دور از هرگونه تعصب جنسیتی، می‌توان گفت که نبود زن در خانه یعنی منشایی از محبت و مهر در آن خانه نیست. حال تصور کنید که در کشور هشت هزار خانواده داریم که برای مدت های طولانی و نه فقط چند ساعت، زنان یا مادرانشان غایب خانه هستند. علاوه بر غم حاصل از این غیبت، آنچه دردآورتر است آنکه این هشت هزار نفر پشت میله های زندان در حال گذران زندگی هستند. از این میان حدود نیمی از این افراد متاهل و بسیاری از آنها صاحب فرزند نیز هستند. فرزند هر یک از این زنان زندانی بدون چشیدن طعم محبت مادری بزرگ می‌شوند و بدون تردید در سنین بزرگسالی با مجموعه ای از کمبودها و مشکلات عاطفی روبه رو خواهند بود و این مساله فارغ از مسائل و پیامدهای منفی ای که در وجود فرد نهادینه می‌شود، در مقیاس اجتماعی نیز خطرات و آفت های جدی به همراه خواهد داشت. بر اساس قانون بسیاری از کشورها، کودکان همراه مادرانشان در زندان نگهداری می‌شوند. همچنین براساس قوانین بسیاری از کشورها به مادران زندانی این حق داده شده است که کودک خود را تا دو سالگی نزد خود در زندان نگهداری کنند. این قانون در ایران نیز اجرا می‌شود. بر اساس ماده ۴ آیین نامه نحوه تفکیک و طبقه‌بندی زندانیان مصوب ۱۳۸۵، زنان زندانی در کشور ما می‌توانند تا دو سالگی کودکانشان را نزد خود نگهداری کنند و پس از آن نیز با مجوز شورای طبقه بندی، امکان افزایش این مدت تا شش سالگی وجود دارد. اما قاعدتا در صورتی که زندانی، خانواده ای در بیرون از زندان داشته باشد، کودک به آنها تحویل داده می شود، در غیر این صورت نگهداری کودک به بهزیستی سپرده خواهد شد. تبصره ماده یک آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها نیز به همین موضوع پرداخته است و براساس آن محکومان و متهمان زن می‌توانند اطفال خود را تا سن دو سال تمام به همراه داشته باشند و مدیران زندان‌ها می‌توانند نسبت به تفکیک اطفال دو تا شش سال در محل مجزا (مهدکودک) اقدام یا نسبت به انتقال این کودکان به بهزیستی مبادرت کنند.
تبعات حضور کودکان در زندان
در طول سال های گذشته، مساله «کودکان زندان» همواره محل دغدغه بوده و از آنجا که اثرات مخرب نگهداری طولانی مدت کودکان در فضای سرشار از اضطراب و استرس زندان آشکار شده است، راهکار های مختلفی برای کاهش این اثرات منفی پیشنهاد شده است. در ابتدا در سال ۱۳۷۹ براساس تفاهمنامه‌ای که بین سازمان بهزیستی و سازمان زندان‌ها منعقد شد، تصمیم گرفته شد که کودکان زندان پس از دو سالگی به شبانه‌روزی‌های بهزیستی یا اقوام سپرده شوند، اما این طرح جز اجرای آزمایشی کوتاه مدت و در مقیاس محدود، به خروجی دیگری نینجامید. در سال ۸۶ توافقی دیگر مابین سازمان بهزیستی و سازمان زندان‌ها صورت گرفت که براساس آن قرار بود بچه‌های زیر هفت سال که در بند زنان در کنار مادرانشان نگهداری می‌شدند، به بهزیستی سپرده شوند و پس از آزادی مادر، کودک مجددا در اختیار خانواده قرار بگیرد. براساس این توافق، دیگر کودکان دو سال به بالا حق ماندن در زندان را نداشتند، اما این توافقنامه نیز به صورت محدود اجرا شد و در بسیاری از نقاط کشور ابدا مورد توجه قرار نگرفت. پس از ناکام ماندن طرح های فوق، در سال ۸۸ طرح احداث مهد کودک در کنار زندان ها با عنوان «سرای مهر» مورد توجه قرار گرفت، اما به علت پیچیدگی طرح و گره خوردن آن به مسائل امنیتی و حراستی زمانبر شد و نهایتا در دولت کنونی مجددا مورد تاکید قرار گرفته و با پیگیری های انجام شده، در دهه فجر سال ۹۳ نخستین مهد کودک مختص کودکان زندان افتتاح شد. هرچند روند پیشرفت و افزایش کمی و کیفی این مهدها با آنچه در چشم‌انداز مطلوب ترسیم می‌شود، فاصله مشهودی دارد، اما نفس برداشتن این گام به خودی خود، امری مهم و کلیدی است. تا انتهای سال ۹۴ مهدکودک های مجاور زندان در شش شهر شکل گرفته است. برای بسط بیشتر چنین فضاهایی، فراهم آوردن امکانات و اعتباراتی لازم از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا به واسطه آن می‌توان علاوه بر افزایش تعداد مهدها، با چند شیفته کردن مهدکودک‌ها شرایطی فراهم آورده که کودک در ساعات روز در زندان به سر نبرد و در مهد بماند و مادر به ملاقات وی بیاید که همین امر نیز سبب دور کردن کودکان از فضای پر تنش و پر اضطراب زندان خواهد بود و علاوه بر سلامت روانی حاصل از آن برای کودکان زندان، در دراز مدت بر سلامت روانی و آرامش جامعه نقش آفرینی خواهد کرد.
*عضو فراکسیون زنان مجلس
نظر شما