سلامت نیوز:پزشکان و روان‌درمانان می‌گویند «اوتیسم» از آن دسته از بیماری‌هاست که درمانی قطعی ندارد و فرد مبتلا تا پایان زندگی درگیر آن خواهد بود. در سال‌های اخیر اما با تشکیل سازمان‌های خصوصی (NGO) برای آموزش و حمایت از این کودکان یا حتی افراد بزرگسال اوتیسمی، میزان آگاهی نسبت به شناخت و نوع صحیح رفتار با آنها بیشتر شده و درک شرایط این بیماران هم جزئی از وظایف اخلاقی شهروندان است.

به گزارش سلامت نیوز، جهان صنعت نوشت: حالا چند سالی می‌شود که ماه آوریل به نام «ماه جهانی آگاهی‌سازی برای اوتیسم» در تمام دنیا نامگذاری شده و به همین دلیل با یکی از فعالان این حوزه که به آموزش و مشاوره کودکان اوتیسمی می‌پردازد، تماسی داشتیم.

منور اسحاقیان که مدرک کارشناسی ارشد رشته روانشناسی کودکان استثنایی را داراست، در ابتدای گفت‌وگویش با «جهان صنعت» به بیان ویژگی‌ها و خصوصیات بارز اوتیسمی‌ها پرداخت: «این بیماران شامل سه نوع طیف کم، متوسط و زیاد می‌شوند که هر کدام نسبت به اتفاقات پیرامون‌شان واکنش‌هایی متفاوت را دارند. اوتیسمی‌ها در روابط اجتماعی خود با دیگران مشکل دارند و دارای رفتارها، علایق و فعالیت‌های تکراری و محدود هستند. برخی از بیماران نسبت به گرما، سرما، نور یا هر تغییر در زندگی واکنش شدید نشان می‌دهند. مثلا اگر دکور منزل‌شان عوض شود یا مسیر هر روزه رفت و آمدشان به مدرسه تغییر کند عصبانی و خشمگین می‌شوند و تا چند روز هم دست از اعتراض و پرخاشگری برنمی‌دارند. اکثر بیماران اوتیسمی حتی از تماس چشمی با دیگران هم ناتوانند، صحبت‌های دیگران را بارها تکرار می‌کنند، گاهی اوقات سرشان را به دیوار می‌کوبند و همین خصوصیات‌شان باعث می‌شود خانواده‌هایشان نتوانند آنها را با خود به مهمانی‌‌ یا سفر ببرند.»‌

از این روانشناس پرسیدیم که عامل اصلی پدید آمدن چنین بیماری چیست و موسسات مشاوره چقدر می‌توانند در آموزش و هدایت این کودکان موثر باشند؟ وی گفت: «هنوز دلیلی قاطع برای دلیل بروز اوتیسم در افراد به وجود نیامده‌ اما گمانه‌‌هایی وجود دارد که فشار عصبی یا مصرف زیاد الکل و نیکوتین توسط مادران در زمان بارداری منجر به اوتیسم در کودک‌شان می‌شود. این را هم بدانید که تا قبل از دو سالگی نمی‌توان تشخیص دقیق داد که کودک دچار اوتیسم است یا سندرم داون یا عقب‌ماندگی. بعد از دو سالگی روانشناسان با انجام تست‌هایی روی کودک متوجه بیماری می‌شوند و تلاش می‌کنند تا استعدادهای کودکان شناسایی و شکوفا شود. مثلا یک اوتیسمی که در صحبت کردن با اطرافیانش مشکل دارد، می‌تواند موسیقی یا نقاشی را به خوبی فرا گیرد و موارد زیادی در کشورمان دیده شده که یک اوتیسمی استعداد توانایی نواختن سازهای موسیقی دارد یا حافظه‌اش از بسیاری افراد عادی بیشتر بوده است. در موسسات ما کودکانی هستند که نقاشی‌های حیرت‌آوری را می‌کشند و به قیمت‌های چند میلیونی هم به فروش می‌رسد. کودکی داریم که اگر از او سوال کنید که مثلا 24 اسفند امسال چندشنبه است بدون مکث به شما خواهد گفت یا نوجوانی دیگر در عرض دو ثانیه حاصل ضرب دو عدد پنج رقمی را به شما می‌گوید که این توانایی‌ها فراتر از توان آدم‌های عادی است. این موارد نشان می‌دهد که این کودکان با وجود مشکلات رفتاری که دارند، در زمینه‌های خاصی دارای استعدادها و هوش درخشانی هستند که ما هم در زمینه شناسایی و پرورش همین استعدادها فعالیت می‌کنیم.»

همچنین در گفت‌وگو با منور اسحاقیان این سوال را مطرح کردیم که چه نوع اطلاع‌رسانی‌هایی باید در زمینه بیماران اوتیسمی به شهروندان شود و برای رفتار و برخورد با این افراد، چه انتظاراتی را از مردم دارد. این روانشناس اینگونه پاسخ داد: «شاید بد نباشد که بدانید دانشمند بزرگی مثل انیشتین هم از اوتیسم خفیف رنج می‌برد، اما با کمک خانواده و هوش سرشاری که داشت، به یکی از تاثیرگذارترین انسان‌های تاریخ بدل شد. هرگونه برخورد شدید یا اعتراضی و بدتر از آن تنیبه این بیماران در سنین کودکی، منجر سرخوردگی و تشدید اوتیسم در آنها خواهد شد. اکثر اوتیسمی‌هایی که از بهره هوشی بالایی هم برخوردارند و به «دانشمند اوتیستیک» معروفند، توانایی زندگی مستقل را نخواهند داشت و نیازمند کمک اطرافیان‌شان خواهند بود. در سال 1960 این باور غلط به وجود آمد که اوتیستیک در اثر رفتار سرد و نامهربانانه والدین با کودکان به وجود می‌آید‌ اما حالا این اعتقاد را داریم که یک عنصر ژنتیک در پدید آمدنش موجود است که عوامل محیطی مانند خطرات دوران جنینی و بیماری‌های عفونی در مادر باردار نیز آن را تقویت می‌کند. اگر کودک اوتیسمی شما صداهای عجیب و غریب در می‌آورد، با تعجب و دهانی باز به او نگاه نکنید. او این صداها را صرفا به این خاطر که هیجان زده شده در می‌آورد و نوع رفتار شما در قبال او در سلامت روانی و آینده‌اش شدیدا تاثیرگذار خواهد شد.»

نکته پایانی گفت‌وگوی ما و منور اسحاقیان در مورد میزان حمایت سازمان‌های دولتی از این کودکان بود. ظاهرا هنوز آنچنان که باید از این بیماران حمایت نمی‌شود و این مشکل نه تنها در کشور ما، بلکه در کشوری مثل انگلستان هم وجود دارد و بیمه‌ها هزینه هنگفت داروها و نگهداری این کودکان را متقبل نمی‌شوند. او افزود: چند سالی می‌شود که بهزیستی برای اوتیسمی‌های بزرگسال، مشاغلی را مهیا کرده تا آنها ساعت‌هایی را در روز در آنجا مشغول باشند و سرشان گرم شود، اما پرداختی بهزیستی به آنها نسبت به فعالیت‌شان بسیار کم است و پاسخگوی درصد بسیار پایینی از هزینه‌هایش زندگی شان می‌شود. با توجه افزایش نگران‌کننده تعداد بیماران اوتیسمی در کشور، خوب است که نگاه مجلس و دولت به این شهروندان تغییر کند و چتر حمایت‌های بیمه‌ها هم نگاه مهربانانه‌تری به آنها داشته باشد. به تازگی همچنین سامانه‌ای کشوری برای مشاوره اوتیسم به وجود آمده که خانواده‌های دارای بیماران اوتیسمی می‌توانند با شماره تلفن 48085 تماس گیرند و از مشاوره رایگان روانشناسان و متخصصان بهره ببرند که به نظر می‌رسد گامی امیدوار‌کننده در آگاهی‌سازی بیشتر برای اوتسیم باشد.