سلامت نیوز:یکی از مسائلی که شهرها با گسترش فزاینده، افزایش جمعیت و بدل شدنشان به کلانشهر با آن درگیر میشوند مسئله افراد بیخانمان یا به اصطلاح عامیانه کارتنخواب است، کسانی که به دلایل گوناگون از جمله نداشتن مسکن و درآمد سر و سامان خود را از دست داده و راهی جز زندگی در گوشه و کنار اتوبانها، پلها، خیابانها و اماکن عمومی همچون پارکها برایشان باقی نمانده است.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه آفتاب یزد نوشت: در چند سال اخیر مسئله کارتنخوابی در شهر تهران گلایه بخش بزرگی از شهروندان را به دنبال داشته و توجه بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کرده است. شورای اسلامی شهر تهران نیز به عنوان نهادی که شهردار را انتخاب میکند، قوانین و آییننامههای شهری را از تصویب خود گذرانده و بر عملکرد مجموعه شهرداری نظارت میکند با موضوع کارتن خوابها از نزدیک دست به گریبان بوده و تصمیمات آن بر وضعیت این آسیب اجتماعی تاثیر ژرف مثبت یا منفی دارد شایسته توجهی بیشتری است.
نخستین نشانههای توجه شورای چهارم شهر تهران به آسیب کارتنخوابی در پاییز سال 92 ظاهر شد. «حکیمیپور» عضو شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه در شبهای سرد زمستان که احتمال خطر جانی وجود دارد تمام تلاش مسئولان جمعآوری بیسرپناهان است، گفت: در این سالها گرمخانههای متعددی ساخته که ظرفیتشان نیز سیر صعودی داشته است. اما شورا نیز برای افزایش بهرهوری گرمخانهها بودجهای را در متمم سال 92 شهرداری و همچنین در بودجه سال 93 شهرداری تهران پیشبینی کرده و همچنین بودجه و برنامهای نیز در برنامه پنج ساله دوم شهرداری دیده شده است. اما وی در کنار این تصریح کرد که نباید به گونه ای رفتار شود که افراد بخواهند از این امکانات سوء استفاده کنند و به جای برگشت به یک زندگی عادی به کمکاریهای خود ادامه دهند.
در کنار این «محسن پیرهادی» دیگر عضو شورا از همان آغاز کار بر نقش دیگر دستگاهها انگشت گذاشته و تصریح کرد که شهرداری تنها متولی جمعآوری متکدیان و کارتنخوابها نیست اما به دلیل دغدغههایی که دارد برای این کار پیشقدم شده و سایر نهادها نیز باید سریعا به کمک شهرداری بیایند. در پایان پاییز سال 93 در حالی که بیش از یک سال از فعالیت شورای چهارم میگذشت «فاطمه دانشور» رئیس کمیته اجتماعی شورا با بیان اینکه شهرداری نسبت به سایر نهادها در مورد ساماندهی کارتنخوابها گامهای بهتری برداشته است، گفت: مدیریت شهری به تنهایی نمیتواند این معضل را رفع کند و چون جمعیت قابل ملاحظه کارتنخوابهای تهران افراد معتاد هستند، در زمینه صدور شناسنامه، مشخص شدن هویت این افراد، ارائه خدمات درمانی و ایجاد اشتغال برای آنان، شهرداری تهران دست تنهاست و لازم است ستادی تشکیل شود که هماهنگی میانبخشی را مدیریت کند و از دور تسلسل جمعآوری کارتنخوابها توسط شهرداری خارج شد و در کنار وزارت بهداشت و سازمانهایی مانند تامین اجتماعی و بهزیستی به صحنه بیایند تا یک گام اساسی برای تغییر شرایط کنونی کارتنخوابها برداشته شود.
دانشور در اردیبهشت 94 نیز اظهار کرد که ساماندهی کارتنخوابها بر عهده وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی و سایر نهادهای حمایتی است اما در مرحلهای که وضعیت این افراد بسیار وخیم میشود، شهرداری آنها را جمعآوری کرده و غذا و محل استراحت در شب را تامین میکند بنابراین در بسیاری از موارد بیش از وظایف خود عمل کرده است.
***
مشکل بیکاری است
البته این نظر همه اعضای شورا نبود و «غلامرضا انصاری» در تابستان سال 94 مدعی شد که اقدامات شهرداری در حوزه آسیبهای اجتماعی تاثیر مثبتی ندارد و ریشه مشکلات را حل نمیکند.
او همچنین در واکنش به حرفهای معاونت فرهنگی شهرداری درباره جمع آوری کارتنخوابها گفت که این کار شدنی است اما نحوه انجام آن اشتباه است.
این عضو شورای شهر تهران در ادامه توضیح داده بود که وقتی افراد کارتنخواب را چند روزی در کنار یکدیگر نگهداری کنند؛ سبب میشود افراد کم تجربه در کنار افراد حرفهای قرار گرفته و منجر به انتقال رفتارهای سوء شود.
در پاییز همان سال احمد دنیا مالی رئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورای شهر تهران در حاشیه بازدید از مراکز اسکان کارتنخوابها، ضمن اشاره بر حمایت درمان معتادان زن و مرد در شهر تهران، عمدهترین مشکل این افراد را بیکاری و نبود شغل دانست که در این زمینه دولت باید اقدامات لازم را انجام دهد.
رحمتالله حافظی رئیس کمیسیون سلامت نیز با اشاره به اینکه برای رفع معضلات محله هرندی که یکی از نقاط پرتراکم از نظر حضور کارتنخوابهاست باید تمامی دستگاههای دولتی با یکدیگر همکاری داشته باشند و شورا بنا دارد جلسهای را برگزار کند و هماهنگیهایی را با دستگاههای مسئول در این بخش انجام دهد.
وی سازمان بهزیستی را اصلیترین نهاد متولی ساماندهی معتادان دانست و گفت: شهرداری براساس ظرفیتی که دارد اقدامات قابل قبولی را انجام داده و باید برای ساماندهی افراد معتاد 3 برنامه کوتاه، میان و بلندمدت ترسیم کرد که در مرحله اول به پاکسازی بوستانها و معابر اقدام شود، در مرحله دوم نقش مشارکتی دستگاهها مهم است و در مرحله سوم دولت و حاکمیت (سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه) باید به وظایف در قبال درمان معتادان و بازگشت آنها به خانواده عمل کنند.
مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز دلیل اصلی حضور کارتنخوابها در شهر تهران را عدم اشتغال و وجود شغل مناسب دانست و بر مسئولیت دولت در این زمینه انگشت گذاشت.
وی با بیان اینکه شورا و شهرداری تهران هیچ مسئولیتی را در قبال شغل ندارند، گفت: امیدواریم دستگاههای مذکور بهویژه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تمهیدات لازم را برای این کار انجام دهند.
در همین روزها بود که عدهای که خود را اهالی منطقه هرندی معرفی میکردند با هجوم به سوی کارتن خوابها اقدام به ضرب و شتم و نابودی اموال آنها کردند و مرتضی طلایی، نایب رئیس شورای شهر تهران در این باره گفت که به مردم حق میدهم از خودشان در برابر آسیبی که به آنان حمله میکند، دفاع کنند.
وی همچنین از کارتنخوابها خواست که از حضور در محلات پرهیز کنند و به گرمخانهها بروند تا شهرداری را در مدیریت این موضوع همراهی کنند و هشدار داد که «رویارویی مردم با کارتن خوابها پیامدهای خوبی برای آنان در پی نخواهد داشت.»این در حالی بود که سردار منتظرالمهدی سخنگوی نیروی انتظامی در خصوص این حادثه گفت: اینکه مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر اجتماعی شود و همه مردم در این زمینه به میدان بیایند خیلی خوب است، اما اقدامی که در پارک هرندی رخ داد، کار نادرستی بود.
حبیب الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور نیز در این رابطه گفت: برای حل آسیب در یک منطقه نیاز است که رویکردهای علمی و مداوم با نگاه جذب و نه جمعآوری در آن مناطق حاکم شود، درحالیکه با تمرکز صرف بر محله ای چون هرندی و اجرای سیاستهای پادگانی، شاهد ایجاد سایر پاتوقها در شهر خواهیم شد.
****
تصمیم عجولانه نگیرید
پس از این وقایع روش جمع آوری کارتن خوابها و استفاده از گرمخانهها ادامه پیدا کرد و ظرفیت گرمخانه شرق تهران افزایش پیدا کرد و شهردار تهران در برنامه تلویزیونی نگاه یک اعلام کرد که دیگر هیچ کارتنخواب و معتادی در تهران وجود ندارد و همه این اشخاص جمع آوری شده اند، این در حالی بود که مردم معتقد بودند این اشخاص همچنان در کوچه و خیابانها دیده میشوند، در کنار این مشاهدات، ظرفیت گرمخانههای سطح شهر نیز توان پذیرش تمامی این اشخاص را نداشتند.
در آغاز سال 95 بود که فاطمه دانشور گفت: بارها از شهرداری تهران درخواست کردیم که طرح و برنامه خود را به شورای شهر برای بررسی تقدیم کند تا بحث آماده بودن یا نبودن زیرساختها و عدم هماهنگی روشن شود و اقدام عجولانهای صورت نگیرد.
با نزدیک شدن زمستان سال 95 دوباره نگاهها متوجه کارتنخوابها شد و در همین زمینه رضا قدیمى، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی ضمن اعلام آمادگی نسبت به ساماندهی افراد کارتنخواب در شبهای سرد زمستان گفت: براى حمایت از آسایش افرادى که شبهایشان در کوچهها و خیابانهاى شهر به صبح مىرسد، آمادگی کامل داریم و مددسراهای تهران امکان خدمات رسانی دارند.
مقامات شهرداری نیز از فعالیت ۱۱ گرمخانه از سال ۹۴ و راهاندازی 7 گرمخانه موقت افزون بر این 11 مورد هنگام فصل سرما در تهران خبر دادند اما مشخص شد که به علت افزایش تعداد معتادان و بیخانمانها در سطح تهران، این گرمخانهها نیز دیگر پاسخگوی نیاز این افراد نیستند.
در همین زمستان بود که ماجرای معروف گورخوابها (کسانی که در داخل قبرهای کنده شده زندگی میکردند) در منطقه شهریار توجه مردم و رسانهها را به خود جلب کرد و شورای شهر تهران نیز که همواره از عدم مسئولیت خود در موارد گوناگون سخن گفته بود به این ماجرا علاقهمند شد و با اینکه منطقه شهریار هیچ ارتباطی به شورای تهران نداشت طلایی نایب رئیس شورا در برنامه زنده تلوزیونی به مردم قول داد که این ماجرا را پیگیری میکند.
پیرهادی نیز اظهار کرد: به هر تقدیر در بین برخی مسئولین یا توان کار نیست یا اهتمام و عزمی وجود ندارد که این مسائل را حل کنند، پس بیاییم خودمان فارغ از هر تفکر و مکتب و جریان سیاسی و ... به داد مردم برسیم. کار از ریا گذشته و واقعا بعید میدانم کسی این دردها را ببیند و به فکر چیز دیگری جز کمک به این عزیزان بیفتد. آنچه از سابقه رفتار و سیاست شورا و شهرداری تهران نسبت به کارتنخوابها برمیآید گویای این است که آنها بیشتر معتقد به انتقال کارتنخوابها به گرمخانه هستند تا در سطح شهر دیده نشوند اما بررسیها نشان میدهد کارتن خوابها اصلا تمایلی به حضور در گرمخانهها ندارند زیرا این گرمخانهها برای آنان حکم زندان را دارد و به علت بدرفتاری با آنها دائما تحقیر میشوند.
امروز که کمتر از یک هفته به انتخابات شورای اسلامی دوره پنجم فرصت باقی است باید دید کاندیدهای جدید این شورا چه طرح و برنامه ای برای نجات این افراد دارند؟ مروری بر مواضع اعضای شورای اسلامی دوره چهارم به خوبی نشان میدهد سیاست ساخت گرمخانهها و حذف کارتن خوابها از سیمای شهر به تنهایی کارساز نبوده و یادآور همان مثال قدیمی است که تنها صورت مسئله به جای مشکل پاک شده است.
نظر شما