سلامت نیوز:ساخت چاقو و قمه از سمت بهارستان در رده «سلاح سرد» قرار گرفت و ساخت آن ممنوع شد تا بازار آن‌طور که به گفته «مالک اشتر خدایی» از سازندگان چاقو می‌گوید:الان تمام بازار ایران پر شده از چاقوی‌های شکار چینی. چه فرقی با قمه دارد.
به گزارش سلامت نیوز، ایران نوشت:زنجان خاستگاه ملیله است. آثار زیادی از ملیله‌های دوره صفوی وجود دارد اما زنجانی‌ها از دوره هخامنشیان یعنی 2500 سال پیش با ملیله آشنا بوده‌اند. ملیله تا دوره پهلوی بومی زنجان بود اما بعد از آن هنرمندانی از این شهربه اصفهان وتهران می‌روند
ملیله زنجان در صف شهرهای جهانی صنایع دستی قرار می‌گیرد. چاقوسازان زنجانی بازار را به چین باخته‌اند. مس زنجان دوباره جان می‌گیرد. شهرزنجان را این روزها صنایع دستی دوباره تعریف می‌کند. شهری که بلندترین گنبد آجری جهان را دارد. بزرگترین غار خشکی جهان کتله خور به نامش است. طولانی‌ترین بازار تاریخی هم برای زنجان است.
هنری 2500 ساله
«ملیله» به احتمال قوی بزودی یکبار دیگر نام این شهر «خوش انرژی» را جهانی می‌کند. زنجان پیش از این با «گنبد سلطانی» بلندترین گنبد آجری جهان نام خود را در فهرست جهانی یونسکو ثبت کرد. این اثر ایلخانی در سال 2005 ثبت جهانی شد. پیشتر «یحیی رحمتی» مدیر کل اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری زنجان از آماده‌سازی پرونده ثبت جهانی شهر زنجان به‌عنوان شهر ملیله خبر داده بود.«مرتضی جز صادقی» هنرمند ملیله کار زنجانی قدمت ملیله کاری را 350 سال می‌داند. او یکی از زیباترین کارهایش را به رئیس دولت اصلاحات هدیه داده است. صادقی با اشکالی چون «واو» «برگ فرنگ»، «پیچک» «دندونه» «جقه» «سه چشمه» از نقره خالص زیورآلات زیبایی را می‌سازد که به گفته خودش قیمت آنها از بدلیجات که برخی از خانم‌ها می‌خرند ارزانتر است. گران‌ترین زیورآلاتی که او در دست فروش دارد 70 هزار تومان است. زنجان خاستگاه ملیله است. آثار زیادی از ملیله‌های دوره صفوی وجود دارد اما زنجانی‌ها از دوره هخامنشیان یعنی 2500 سال پیش با ملیله آشنا بوده‌اند.
ملیله تا دوره پهلوی بومی زنجان بود اما بعد از آن هنرمندانی از این شهربه اصفهان وتهران می‌روند. الان اصفهان هم در کار ملیله است اما به گفته صادقی یک تفاوت بزرگ بین زنجان واصفهان است. ملیله زنجان کار دست است و ملیله اصفهان کار دستگاه.
«محسن یزدان شناس» از دیگر هنرمندان «ملیله» از وضعیت بازار این صنعت بویژه در خارج از کشور بسیار گله‌مند است. ملیله هم مثل فلزات ارزشمند دیگر اجازه خروج از کشور را ندارد اما به معنای خارج نشدن آنها نیست. ملیله هم مثل خیلی ازصنایع دستی کشور به صورت چمدانی و آن‌طور که یزدان شناس تأکید می‌کند غیرقانونی از کشور خارج می‌شود.او در نمایشگاه‌های زیادی در کشورهایی چون چین، مالزی، سنگاپور، هنگ کنگ، ژاپن، کویت، قطر، عمان، امارات متحده عربی، ترکیه، اسپانیا، آلمان، ایتالیا، یونان، برزیل، الجزایر و لبنان شرکت کرده است. به گفته یزدانی، او از قانونی استفاده می‌کند که به هر مسافر اجازه می‌دهد تا سه کیلو فلزات قیمتی را از کشور خارج کند. او می‌گوید: «البته بعضی وقت‌ها با وجود نامه از سازمان میراث فرهنگی برای خروج از گمرک با مشکل رو به رو شده است.» حضور هنرمندان در نمایشگاه به گفته او به سفارش‌های تخصصی توسط کمپانی وشرکت‌های خارجی منجر می‌شود. یزدانی حضور نداشتن در نمایشگاه‌های تخصصی را یکی از مهم‌ترین مشکلات می‌داند ومی‌گوید: «قوانین اجازه حمایت از ما را نمی‌دهند. شرکت کردن در نمایشگاه‌ها بسیار هزینه بالایی دارد. شرکت‌های مجری نمایشگاه هم دلالی می‌کنند.» او جانمایی غرفه‌های ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی را بسیار بد توصیف می‌کند و می‌گوید: «متأسفانه در بیشتر مواقع غرفه ایران در کنار سرویس بهداشتی است؛ چون برای مجری ارزانتر درمی‌آید.» به گفته او لبنان و ترکیه در زمینه ملیله خوب کار می‌کنند. آن‌طور که یزدان شناس می‌گوید ترکیه کارگر ارزان از اندونزی آورده که ملیله را در بازار به نصف قیمت می‌فروشد.
فروش خرما بیشتر از فرش
البته یزدان شناس اعتقاد دارد که در زمینه فروش ملیله خیلی نمی‌شود روی بازار اروپا حساب کرد:«چون 10-12 سالی می‌شود که در وضعیت بسیار بدی قرار دارد، ترجیح می‌دهند کار شرکتی و شناخته شده را بخرند.» او اعتقاد دارد برخلاف صنایع دستی «خرما» ی ایران کام اروپایی‌ها را شیرین کرده است. به گفته این صنعتگر امروز بسیاری از شرکت‌کنندگان در نمایشگاه‌ها از جمله نمایشگاه فرش در کنار صنایع دستی مثلاً 400 کیلوخرما را هم با خود می‌برند. اروپایی‌ها هم برای خریدن این «خرما»ها به صف می‌شوند. او اعتقاد دارد برخلاف خرمای ایران که خیلی خوب جای خود را در بازار بازکرده، بازار زعفران هم دست چین است:«پیاز زعفران هم که در یک دوره‌هایی در اختیار افغانستان و پاکستان قرار گرفت که کار را خراب کرد.» یزدان شناس اعتقاد دارد که ملیله ایران با 2500 سال قدمت بهترین کیفیت را دارد اما به لحاظ کمیت اندونزی بازار را در دست دارد:«چون ماشین را وارد کار کرده است.» هند هم در کمیت حرف زیادی برای گفتن دارد؛ ارزان هم کار می‌کند. روسیه هم بخشی از بازار جهانی را در دست دارد. او اما همچنان رتبه اول کیفیت را به زنجانی‌ها می‌دهد: «زنجان ازمواد با کیفیت پایین کار نمی‌کند اما مثلاً اصفهان نقره را روی مس کار می‌کند. مثل زنجان به اصالت اهمیت نمی‌دهد.» او البته اعتقاد دارد که در10-15 سال اخیر کمیت ملیله زنجان افزایش یافته اما روی کیفیت آن تأثیر داشته است.یزدان شناس اعتقاد دارد استادهای بنام چهار-پنج نفر بیشتر نیستند:«امروز هیچ کسی 10تا15 سال شاگردی یک استاد را نمی‌کند.»
او اعتقاد دارد آموزش و پرورش با کلاس‌های فنی حرفه‌ای بزرگترین ضربه را به کیفیت ملیله زده:«الان فنی حرفه‌ای دو هفته تا 6 هفته ملیله را آموزش می‌دهد. شرکت‌کنندگان فکر می‌کنند همه چیز را یاد گرفته‌اند، دیگر استادشان را قبول نمی‌کنند.» او اعتقاد دارد که زمان می‌خواهد تا ملیله دوباره به کیفیت اول باز گردد هرچند هنوز هم در جهان از نظر کیفیت حرف اول را می‌زند.
چاقوهای زنجان دیگر نمی‌برند
بازار چاقو در زنجان کند شده اما تبر در بازار «تیز» می‌برد. این مسأله را یکی از چاقوسازان اطراف زنجان به روزنامه ایران می‌گوید. به گفته او کسادی بازار چاقو بسیاری از صنعتگران شهر را به سمت ساخت «تبر» برده است. ساخت چاقو و قمه از سمت بهارستان در رده «سلاح سرد» قرار گرفت و ساخت آن ممنوع شد تا بازار آن‌طور که به گفته «مالک اشتر خدایی» از سازندگان چاقو می‌گوید:«الان تمام بازار ایران پر شده از چاقوی‌های شکار چینی. چه فرقی با قمه دارد؟»
یکی دیگر از چاقو سازان از ممنوعیت ساخت قمه و چاقوهای بزرگ هم ناراضی است. او می‌گوید در حالی که حمل و فروش چاقو و قمه در سایه «سلاح سرد» ممنوع است بازار ایران از قمه‌های چینی لبریز است. «پویا محمودیان» مدیرکل صادرات صنایع دستی کشور از تلاش بر لغو این قانون خبر می‌دهد. کارشناسان اعتقاد دارند که این قانون صنعت 5 هزار ساله زنجان را به محاق می‌برد. زنجان خاستگاه «شمشیر» است. این قانون باعث ایجاد نگرانی‌های بسیاری برای آینده شغلی صنف چاقوسازان و چاقوفروشان شده است. همین نگرانی هم باعث شد تا تعداد بسیاری از این صنف برای اعلام نگرانی خود، جلسه‌ای با حضور نمایندگان زنجان در مجلس شورای اسلامی تشکیل بدهند. به گفته «رحیم حاج نایبی» رئیس اتاق اصناف زنجان، این استان قطب تولید اقلامی است که در زمره سلاح سرد محسوب می‌شود و در عین حال جزو صنایع دستی این شهر نیز هست، حاج نایبی از روستایی به نام «اندآباد» یاد می‌کند که تمامی اهالی آن چاقوسازی می‌کنند:«در زنجان افراد بسیاری، از طریق این تولیدات ارتزاق می‌کنند.به این دلیل نگرانی بسیاری برای وضعیت اشتغال این افراد با اجرایی کردن قانون یاد شده وجود دارد. از طرفی نمی‌توان استفاده برخی از ابزارهای ممنوع شده را منحصر به فعل بزه کرد. مگر می‌توان تولیدات یک صنعت را منحصر به بزهکاری کرد؟ برای مثال قصابان بدون ساتور چه خواهند کرد؟»
وام به زنجانی‌ها نرسید
تعداد هنرمندان صنایع دستی که از صندوق کارآفرینی وام گرفته‌اند مشخص نیست اما تقریباً تمام کارگاه‌هایی که خبرنگار «ایران» در زنجان از آنها بازدید کرده؛ از این صندوق وامی نگرفته‌اند. یکی از چاروق دوزان مثل هنرمندان چاقوساز می‌گوید که براساس قانون قرار بود که 100 میلیون به هر صنعتکار داده شود اما بعد از مدتی اعلام کرده‌اند که میزان وام 50 میلیون تومان شده است. او می‌گوید:«بعد از آن هم آنقدر صنعتکاران هنرمند را چرخاندند که پشیمان شدیم.» هنرمندان چاروق دوز هم همین وضعیت را دارند. یکی از کارشناسان صنایع دستی زنجان هم می‌گوید:«صندوق هنرمندان را خیلی اذیت می‌کند و مدام باید برای گرفتن وام و تسهیلات برای آنها دعوا کنیم.»
گردشگری کارگاهی
تایلند یک معدن هم ندارد اما از بزرگترین تولیدکنندگان سنگ‌های قیمتی و جواهرات به جهان است. این کشور مصداق بارز «کره» گرفتن از آب است. یک شهر کارگاهی برای سنگ‌های قیمتی دارد که بیشتر کارگران آن از کشورهای دیگر از جمله اندونزی به تایلند آمده‌اند اما سالانه بسیاری از گردشگران را برای دیدار از این کارگاهها به تایلند می‌کشانند. زنجان هم با تنوع بسیاری که دارد می‌تواند یکی از قطب‌های «گردشگری کارگاهی» باشد. مثلاً راسته مسگر‌ها می‌تواند یکی از این کارگاهها باشد. مس‌هایی که چکش کاری می‌شوند چند سالی است که دوباره بازار گرمی یافته‌اند.مسگران زنجانی طرح‌های جدیدی مثل لوسترهای ساخته شده از این فلز، پروانه و سنجاقک‌های تزئینی زده‌اند که با استقبال مخاطب رو به رو شده است.از سوی دیگر خاصیت ظروف مسی در حال بازگرداندن جایگاه از دست رفته آن به آشپزخانه‌ها و سفره‌های ایرانی است. مسگری در زنجان بیش از یک هزار سال قدمت دارد. کارگاه‌های چاروق دوزی هم می‌تواند یکی از بهانه‌های خوب برای دیدار از این شهر باشد.
نظر شما