سلامت نیوز:ایران دارای پیشینه تاریخی فرهنگی درخشانی در زمینه وقف و امور خیریه است. پرداختن به امور خیریه در هر یک از ادوار ایران وجود داشته و به تاریخ ایران باستان، سده های اولیه پس از اسلام، صفویه، افشاریه، قاجاریه و تا عصر کنونی که نگاه کنید، کم یا زیاد رد پاهای واضحی از وقف و نیکوکاری به جا مانده است.
به گزارش سلامت نیوز، قانون نوشت: در مجموع احسان بهصورت یک مفهوم بنیادین در جوامع به کار رفته و به خصوص این روزها خیریههای مدرن در دنیا از اهمیت بسزایی برخوردار هستند. این در حالی است که در ایران با پیشینه روشنی که از خیریه و وقف وجود دارد، میزان مشارکت مردم در امور نیکوکارانه با کاهش روبهرو شده است. بزرگترین مانعی که این روزها بر سر راه کمک های مردمی سد شده است، این است که مردم اطمینان ندارند هزینه ای که برای خیریه بپردازند واقعا در امورخیر صرف شود. بی اعتمادی مردم البته ریشه در سوءاستفاده های مکرر دارد و نمی توان آن را ناحق پنداشت اما آنچه مسلم است برطرف کردن این مانع و موانع دیگر ضروری است؛ چرا که این روزها حتی افراد با درآمد بالا نیز این مسئولیت را در خود احساس نمی کنند که از اموال خود انفاق داشته باشند.
بخش دیگری از این موضوع به فرهنگ این روزهای جامعه برمی گردد که مردم خود را در امور اجتماعی سهیم نمی دانند و از دولت، توقع برآوردن تمام نیازها را دارند. در این خصوص «علیرضا شریفی یزدی» ، جامعه شناس در گفت و گو با «قانون» با اشاره به اینکه عوامل بسیاری برای ترغیب افراد با درآمد مناسب به کار خیر وجود دارد، بیان كرد: « در ایران امور عام المنفعه به وفور در تاریخ یافت می شود و می توان گفت این مساله، ریشه تاریخی و سنتی دارد. هنوز مساجد و مدارس و آب انبارهای قدیمی که به دست نیکوکاران ساخته شده است، وجود دارند. پس در کشور ما بستر این موضوع به لحاظ فرهنگی وجود دارد اما مجموعهای از موانع، راه گشایش این بستر را سد کردهاست». شریفییزدی از کاهش مالیات در ازای انجام کارهای نیکوکارانه در تمام دنیا به عنوان یکی از عوامل ترغیب افراد با درآمد مالی بالا نام برد و گفت: « در ایران نیز چنین قانونی وجود دارد اما فقط نوشته شده و اجرا نمی شودکه در صورت اجرا، می توانست یکی از انگیزه های موثر باشد. در کنار این موضوع، عدم توانمندی در قانع کردن افراد به انجام کار خیر یکی دیگر از موانع است. مردم اعتماد ندارند هزینهای که صرف امور خیریه می کنند واقعا در جای خود مصرف شود. درست یا غلط، عده زیادی از افراد معتقدند هزینه ای که انجام می دهند در پایان به مصارفی جز امور خیر می رسد».
سیستم ما سیستم رقابت است، نه همدلی!
این جامعه شناس معتقد است ایران با پیشینه خوب و تعداد بالای خیران قدیمی، هنوز نتوانسته افراد جدید را برای منفعت ملی و همدلی قانع کند و این موضوع، بیشتر به نظام آموزش و پرورش کشور برمی گردد که بر پایه رقابت و حذف طرف مقابل بنا شده است. این جامعه شناس از کنکور به عنوان نمونه بارز رقابت در نظام آموزش و پرورش نام برد و گفت:« افراد مستعد نیکوکاری نیز در همین سیستم پرورش یافته اند؛ سیستمی که به تمامی آموزنده رقابت است. چنین شیوه تربیتی، افرادی خواهد ساخت که معتقدند باید کلاه خود را بچسبند تا باد نبرد». وی با تاکید بر اینکه فراگیری مهارت مشارکت و مسئولیت پذیری، دو پایه مهم برای افزایش سهم مردم در امور نیکوکارانه است، ادامه داد:« این در حالی است که آموزش و پرورش، دغدغه تست زنی و برنده وبازنده دارد و گویا ایجاد مهارت مشارکت و مسئولیت پذیری را لازمه زندگی نمی داند». این جامعهشناس همچنین از گم شدن نام افراد خیر در کار خیری که انجام داده اند به عنوان مانع بعدی نام برد و ادامه داد:«نام افراد نیکوکار، مدت کوتاهی وجود دارد و بعد فراموش می شود. برای مثال مدرسه ای ساخته شده و نام سازنده را روی مدرسه گذاشته اند. چند سال بعد با تغییر مدرسه از دبستان به دبیرستان، نام فرد نیز عوض شده و در پایان به فراموشی سپرده میشود. این در حالی است که اسم فرد بر روی هر اثری که از خود به جا گذاشته، لازم به حفظ است؛ حتی یک کتاب کوچک. در تمام دنیا مراقبت از نام افراد نیکوکار برای انگیزه سازی در سایرین وجود دارد. در ایران وقتی حتی پاسدار نام افراد نیستند، چگونه انتظار افزایش کمک دارند؟». شریفی یزدی با اشاره به اینکه اقتصاد تک محصولی و توزیع همه چیز از بالا به پایین، باعث شده که نگاه همه مردم به بالا باشد، گفت: « اقتصاد ما آبشاری است یعنی از بالا به پایین جریان دارد و اینجاست که مردم با هرنوع از سطح درآمد، عادت کرده اند همه چیز را از دولت طلب کنند بی آنکه بخواهند سهمی از مشارکت داشته باشند. مردم انتظار دارند که دولت ها، مدرسه و بیمارستان و غیره بسازند؛ در حالی که وظیفه دولت، مدیریت و جذب سرمایههای حاصل از مشارکت است».
زنده شدن مسئولیت اجتماعی ثروتمندان
در این خصوص «علی محمد ذوالفقاری»، معاون توسعه مشارکتهای مردمی کمیته امداد، روز گذشته از طرحی جدید به عنوان زنده شدن مسئولیت اجتماعی افراد با درآمد بالا خبر داد و با اشاره به اینکه کمکهایی که دریافت میشود متناسب با توانایی خیرین نیست، گفت: «در این طرح ارتباط با دهکهای بالای اقتصادی خواهیم داشت تا مسئولیت اجتماعی آنها زنده شود و در تلاش برای رفع موانع و حساسیتزدایی مردم نسبت به امداد هستیم. در این رابطه با صنوف، کارخانهداران و افرادی که توان اقتصادی بالایی دارند، تعاملاتی شده است تا کمک بیشتری از آنها دریافت شود. همچنین تلاش میکنیم در تعامل با خیریهها بخشی از آنها را به سمت مناطق محروم ببریم و در جذب مددجو و ارائه خدمات به طریق مشترک برسیم؛ چرا که اگر پول جمعآوری شده را در زیرساختها هزینه کنیم، فقر موجود سریعتر حل میشود». ذوالفقاری اطلاع نداشتن خیرین از نحوه مصرف کمکها را یکی از مانع های موثر در راه افزایش کمک ها از سوی مردم دانست و ادامه داد: « سال قبل400 میلیارد تومان از طرح اکرام یتیم جمعآوری شده اما ریالی از این پول یتیم، صرف هزینه تشریفاتی نشده و به طور دقیق مصرف شده است. مردم احساس میکنند که طرحهای امداد به گداپروری ختم میشود در نتیجه کمیته به دنبال ماندگاری این کمکها در قالب ساخت مسکن، درمان، آموزش و ازدواج است». وی با اشاره به جمعآوری 35 میلیاردی درآمد کفاره و فطریه در سال گذشته، گفت:«برنامههای متنوعی در قالب سفرههای اطعام، جذب حامیان جدید و صله رحم ایتام با مسئولان در ماه رمضان خواهیم داشت».
خدمات کمیته امداد با درآمدهای مردمی
معاون توسعه مشارکتهای مردمی کمیته امداد با بیان اینکه 25 درصد مجموع خدمات کمیته امداد از درآمدهای مردمی است، اظهار کرد: «در سال گذشته 1463 میلیارد تومان درآمد داشتهایم که 175 میلیارد تومان آن از طریق شبکههای مردمی، 290 میلیارد تومان کمکهای صدقات، 404 میلیارد تومان اکرام یتیم، 258 میلیارد تومان زکات، 357 میلیارد تومان سایر کمکها و 20 میلیارد تومان نیز کمک سازمانها بوده که در اختیار ما قرار گرفته است». ذوالفقاری همچنین از اجرای طرح مفتاحالجنه در ماه رمضان خبر داد و گفت: «در این طرح صله رحم از خانوادههای تحت حمایت با خیرین و مسئولان خواهد بود تا در این دیدارها به نیازهای مددجویان پاسخ داده شود».
نظر شما