برخلاف تصور ما، نزدیكبینی، دوربینی و آستیگماتیسم فقط منحصر به سالمندان نیستند و به‌خصوص در میان كودكان، از مشكلات شایع به حساب می‌آیند.
در حالی كه بیش از 98درصد کودکان با چشم سالم و طبیعی به دنیا می‌آیند، مطالعات نشان داده كه 15 درصد كودكان و نوجوانان بین سنین 2 تا 15 سال از عینك استفاده می‌كنند.
اگر در گذشته‌های نه چندان دور چشم ضعیف مساوی بود با عینك، این روزها با پیشرفت علم و تكنولوژی این اصل به طور كامل دچار تغییر شده است؛ تا آنجا كه چشم‌هایی با ناتوانی‌های شدید به كمك لیزیك بینایی خود را به دست می‌آورند و اگر كسی تمایل به این عمل جراحی نداشته باشد می‌تواند به جای عینك از لنز استفاده كند.
اگر شما هم در خانه كودكی عینكی دارید، شاید تاكنون از خودتان پرسیده باشید كه آیا هنوز هم عینك روش درمانی مناسبی برای كودكتان است یا اینكه روشهای بهتری هم وجود دارد؟ این مسأله‌ای است كه هنوز متخصصان چشم در مورد آن به تفاهم كامل نرسیده‌اند.
« با وجود آن‌كه عینك در بسیاری از موارد تنها وسیله اصلاح عیوب انكساری چشم، به شمار می‌رود، اما می‌تواند در كودكان موجب بالا رفتن نمره چشم (افزایش نزدیك بینی) شود. همچنین نتیجه جدیدترین یافته‌های پژوهشگران آمریكایی، استرالیایی، سنگاپوری، هنگ‌كنگی و ... بیانگر آن است كه یكی از بهترین روشهای اصلاح عیوب انكساری در كودكان لنزهای «ارتوكی» (لنزهای شارژ كننده شبانه چشم) و لنزهای سخت است، البته به شرط آن كه فرد شرایط استفاده از آن را داشته باشد.»
دكتر پرویز زرین‌بخش، رئیس مركز تحقیقات لنز و اپتیك ایران، این جملات را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «به كار‌گیری لنزهای سخت و لنزهای شارژ كننده چشم كه فرد، هنگام خواب شبانه آنها را داخل چشم گذاشته و صبح روز بعد آنها را خارج می‌كند، در صورتی كه امكان استفاده و شرایط آن وجود داشته باشد، بهترین گزینه برای اصلاح عیوب انكساری كودكان است و دردسرهای عینك را ندارد.»
دكتر زرین‌بخش در تشریح این كه چرا عینك بهترین وسیله درمان دوربینی كودكان نیست، می‌گوید:« مطالعات نشان می‌دهد كه محروم كردن چشم از دید، باعث دراز شدن كره چشم به صورت طولی شده و ایجاد نزدیكبینی می‌كند.
همچنین دانشمندان دانشگاه هوستون آمریكا با بررسی‌هایی كه انجام شده اعلام كرده‌اند كه دید محیطی در تكامل نقطه مركزی دید در شبكیه مؤثر است و محرومیت محیطی شبكیه از تصاویر واضح می‌تواند باعث افزایش نزدیكبینی در نقطه مركزی دید شود. همچنین تغییرات محیطی و اختلالات انكساری محیطی عینك هم می‌توانند باعث جلوگیری از نرمال شدن نمره چشم در ناحیه دید مركزی گردند زیرا یك عدم فوكوس (عدم تجمع نور به حالت دوربینی) در محیط ایجاد می‌كنند.»
وی ادامه می‌دهد:« اگر نمره چشم فرد نزدیك‌بین را نیز كمتر كنیم، نمی‌تواند این اختلالات محیطی را رفع كند. اما در مورد لنزهای سخت مطالعات نشان داده كه 70 درصد كودكان نزدیك بین با آن فیت شدند و به آن عادت كردند. پس می‌توان گفت لنز سخت سیر نزدیكبینی را به شدت كم می‌كند.»
دكتر زرین بخش با بیان اینكه دانشمندان دانشگاه پلی‌تكنیك هنگ‌كنگ هم در مطالعه‌ای نشان دادند تغییر متوسط طول چشم در گروه استفاده‌كننده از لنزهای ارتوكراتولوژی (لنز شارژ‌كننده شبانه چشم) در مدت دو سال 14 میلی‌متر و در گروه كنترل 27 میلی‌متر بوده است، می‌گوید: «ارتوكراتولوژی با شدت قابل ملاحظه‌ای از طویل شدن طول جلو به عقب كره چشم جلوگیری كرده است. یعنی به طور كلی پیشرفت نزدیكبینی در گروه ارتوكراتولوژی نسبت به گروه استفاده‌كننده از عینك 1 به 2 بوده است. این تفاوت نشان می‌دهد كه ارتوكراتولوژی می‌تواند به عنوان وسیله‌ای برای كاهش پیشرفت نزدیكبینی مورد استفاده قرار گیرد. بدین ترتیب نمی‌توان گفت كه عینك بهترین وسیله برای اصلاح بینایی بخصوص كودكان است.»
نقاط ضعف عینك
یكی از دلایل گرایش افراد به عینك، سهولت استفاده و پایین بودن قیمت آن نسبت به لنزها است.
دكتر زرین‌بخش با اشاره به تجربیات خود مبنی بر اثر بخش بودن لنزهای سخت و ارتوكراتولوژی نسبت به عینك در درمان عیوب انكساری در كودكان می‌گوید:« در یكی از تجربه‌های درمانی من، دختر 15 ساله‌ای كه شماره یكی از چشمهایش صفر و شماره چشم دیگرش 25/1 بود، چشم ضعیف‌تر با روش ارتوكی اصلاح شد و پس از یك سال هیچ تغییری نكرد ولی چشم دیگر كه كاملاً سالم بود، نمره آن تا 3 شماره اضافه شد. این موضوع نشان می‌دهد كه هم لنزهای سخت و هم لنزهای ارتوكراتولوژی از پیشرفت نزدیكبینی در كودكان جلوگیری می‌كنند در حالی كه عینك باعث افزایش نزدیكبینی می‌شود.»
او با تاكید بر این كه انتخاب صحیح بیمار، خود باعث موفقیت در امر درمان می‌شود، می‌گوید: «در صورت آن كه والدین قادر به تهیه لنزهای چشمی طبق تجویز پزشك باشند، می‌توان نسبت به درمان بسیاری از عیوب انكساری چشم در سنین كودكی و یا بهره‌گیری از لنزهایی كه توسط چشم پزشك تجویز می‌شود، امیدوار بود.»
طرفداران عینك چه می‌گویند؟
با این اوصاف، همچنان عده‌ای از متخصصان با تاكید بر اثرات نامطلوب و محدودیت‌های جراحی‌های لیزیك و لنزهای ارتوكراتولوژی، بر لزوم استفاده از عینك در كودكان تاكید دارند و استفاده از آن را آسان‌تر و در دسترس‌تر می‌دانند.
دكتر ضیاء‌الدین یزدیان، متخصص چشم عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران، با اشاره به اینكه استفاده از جراحی برای رفع عیوب انكساری فوایدی دارد، اما ضررهایی هم به چشم می‌رساند، می‌گوید:«با جراحی چشم برای رفع عیوب انكساری، در واقع از ضخامت قرنیه كاسته می‌شود. ضمن این كه این نوع جراحی‌ها در مورد گروه سنی خاصی قابل اجراست و برای كودكان و افرادی كه سن بالا دارند توصیه نمی‌شود و به خصوص در مورد اطفال نتایج این اقدامات چندان رضایت‌بخش نبوده است. حتی گاهی بعد از انجام این اعمال جراحی انحراف چشم فرد كه با استفاده از عینك رفع شده بود، آشكار یا فرد دچار دوربینی شده است.»
به گفته دكتر یزدیان انجام عمل جراحی برای رفع عیوب انكساری چشم در مورد كسانی كه درجه عینك آنان كمتر از 2 یا بیشتر از 7 است، اصلاً توصیه نمی‌شود. او ادامه می‌دهد:«برای پوشاندن عیوب انكساری چشم در ابتدا استفاده از عینك و پس از آن استفاده از لنز را توصیه می‌كنیم.»
دكتر علی صادقی طاری، متخصص چشم و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، درباره مزایای عینك در مقابل لنزهای تماسی می‌گوید: «عینك، علاوه بر در دسترس بودن و ارزان بودن، با چشم تماس ندارد و خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌كند و همچنین در یادگیری كودك نقش مؤثری دارد. اما كنتاكت لنزها وقتی روی قرنیه قرار می‌گیرند، تغذیه قرنیه را قطع می‌كنند، چون قرنیه از اشك چشم و پلك تغذیه می‌كند. لنز واسطه‌ای است كه این ارتباط تغذیه‌ای را قطع می‌كند. اگر عامل عفونی بروز كند، در این شرایط به سرعت رشد خواهد كرد.»
وی با بیان اینكه اصلاح عیوب انكساری با عینك می‌تواند سبب وضوح تصویر در ناحیه لكه زرد یا ماكولا در شبكیه شود، ادامه می‌دهد: «بدین ترتیب شخص می‌تواند دید طبیعی و یا نزدیك به حد طبیعی داشته باشد. همچنین در كودكان عینك می‌تواند از تنبلی و انحراف چشم نیز جلوگیری كرده و زمینه ایجاد دید دو چشمی را فراهم نماید.»
دكتر طاری تاكید می‌كند: «لنزهای تماسی در كودكان ارزش خود را داشته ولی استفاده از آن هم گران‌تر بوده و هم اینكه طریقه استفاده از آن برای بعضی خانواده‌ها مشكل است و در ضمن ممكن است سبب عوارض دیگری از قبیل خراش قرنیه، عفونت و ... شود. برای همین در تجویز آن برای كودك باید نكات ذكر شده را رعایت نمود. در ضمن لازم است توضیح داده شود كه عینك می‌تواند سردردهای چشمی و خستگی چشم و ناراحتی‌های دیگر مربوط به عیوب انكساری را برطرف نماید.»
منبع:همشهری
به این ترتیب، به نظر می‌رسد عینك در پیشگیری از عیوب انكساری كودكان همچنان حرف اول را می‌زند و البته تحقیقات بیشتر در زمینه اصلاح این عیوب با روشهای جدیدتر درمانی در آینده لازم است.
نظر شما