سلامت نیوز: «سفر با کشتی بر فراز دریا» رویایی است که کودکی بسیاری از ما را شکل میداد. سفری آبی دور دنیا همراه با فیلاس فوگ و پاسپارتو که ژول ورن برایمان ترتیب داده بود. این رویا را بسیاری از کشورها حتی همسایگانمان به واقعیت بدل کردند، کشتیهای بزرگی را که هتلهای اقامتی سیار بودند، خریداری کردند و به آب انداختند و نامش را گردشگری دریایی گذاشتند. اما ایران که در این نوع سفرها در تاریخ پیشرو بود و در عصر جدید از جهان عقب افتاده بود، برای بازگشت به این صنعت سعی کرد تا سند توسعه گردشگری دریایی را تدوین کند اما باز هم این سند ناموفق ماند.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه ابتکار در ادامه نوشت: ناموفقیت ایران در صنعت گردشگری دریایی اما چه زیانی برای اقتصاد ایران داشت؟ کارشناسان معتقدند که استفاده صحیح از ظرفیتهای گردشگری دریایی ایران میتواند سودی معادل 2 برابر ذخایر نفتی برای کشور به همراه داشته باشد. سودی که در طول سالهای غفلت از این صنعت از درآمد ایران به واسطه آن کاسته شده و کشور را گرفتار درآمدهای حاصل از فروش نفت کرده است.
از گردشگری دریایی چه تعریفی دارید؟
شاید به اندازه تمامی افراد دنیا از گردشگری دریایی تعبیر وجود داشته باشد. یکی گردشگری دریایی را با ماجراجویی و هیجان همراه میداند و دیگری آن را اگر در زمره گردشگریهای لوکس میداند. تعریف گردشگری دریایی کاری سهل و ممتنع است. عدهای آن را با مسافرت دریایی یکی دانستهاند و عدهای نیز آن را با گردشگری ساحلی یکسان قلمداد کردهاند. پاپلی از آن دسته نظریهپردازانی است که گردشگری ساحلی و دریایی را یکی میداند و میگوید: «گردشگری دریایی خود به دو شاخه گردشگری ساحلی و گردشگری دریایی تقسیم میشود و در این میان گردشگری ساحلی بیشترین گردشگر را به خود جذب میکند.» او سفر به سواحل و تفریحاتی مانند جت اسکی، شنا و ماهیگیری را در زمره گردشگری دریایی شاخه ساحلی آورده است و درباره شاخه دریایی گردشگری دریایی گفته است: گردشگری دریایی یعنی آنگونه از گردشگری که از ساحل دور میشود و به وسط دریا و اقیانوس منوط میشود و از دهه 1980 در حال گسترش است.
گردشگری دریایی، یک سرپرست، هزاران مدعی
شاید از این رو باشد که ایران با داشتن بیش از پنج هزار و 800 کیلومتر نوار ساحلی در شمال و جنوب، وجود سواحل متنوع و ماسهای و بندرهای تاریخی قابلیت و ظرفیت بسیاری در این نوع گردشگری دارد. صنعتی که ایران در توسعه آن سالها فرصتسوزی کرده و بسیاری از کارشناسان معتقدند که هیچ جایگاه، تعریف و حتی متولی از این صنعت در کشور وجود ندارد. احمد اصغری، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران در گفتوگو با ایرنا با تاکید به لزوم توجه به صنعت گردشگری دریایی این صنعت را بدون متولی دانسته و گفته است یکی از موانع جدی در مسیر توسعه صنعت گردشگری دریایی نبود متولی است چرا که برای هماهنگی و دریافت مجوزهای لازم، هیچ نهاد و دستگاهی بهعنوان متولی وجود ندارد. با این حال امیرپویان رفیعی شاد، مدرس دانشگاه و عضو هیات مدیره انجمن دفاتر سفر و گردشگری استان تهران در گفتوگو با «ابتکار» این نوع از گردشگری را بدون متولی نمیداند و میگوید: متولی گردشگری در ایران را از هر حیث سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری میدانم و انشقاق این سازمان خوشایند نیست. حتی اگر در حوزه گردشگری سلامت نیز کمیته مشترکی با وزارتخانه بهداشت ایجاد شد ریاست دبیرخانه آن با سازمان میراث فرهنگی است و سازمان به عنوان متولی در سوئیس معرفی شد.
اما اگر بخواهیم گردشگریها را از هم تمیز دهیم مطئنا روزی سازمان حفاظت محیط زیست میتواند بر روی اکوتوریسم و سازمان کشتیرانی و بنادر هم در زمینه گردشگری دریایی کار کند. اگر این اتفاق بیفتد ثبات مدیریتی در این حوزه از بین میرود. قطعا فعلان گردشگری نیز بر این باور هستند که سازمان میراث فرهنگی متولی این گردشگری است.
میگویند گردشگری دریایی میتواند سودی 2 برابر آنچه که فروش بشکههای نفت نصیب ایران کرده، به بانکهای ایران سرازیر کند. صنعتی که برای رونق آن در سطوح مختلف سالهای تلاش شده تا امروز توانسته 32 میلیارد دلار درآمد را با جذب 20 میلیون گردشگر خارجی در سال 95 نصیب خود کند. ایران در طول چند سال اخیر برای افزایش درآمد گردشگری اقدامات بیشماری از جمله تغییر نگاه دنیا به ایران از طریق دیپلماسی، تسهیل صدور ویزا، ساخت هتلها، خرید وسایل حمل و نقل و بهبود جادهها را انجام داده تا توانسته به این درآمد دست یابد. با این حال اگر بخواهد قدمی برای رونق گردشگری دریایی بردارد نیازمند آن است که زیرساختهای این نوع از گردشگری را در ایران فراهم کند. خرید، اجاره یا هدایت کشتیهای کروز بخشی از این زیرساختهاست که البته طبق آخرین اخباری که از سوی مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان منتشر شده، قرار است همزمان با این پگیری ها، کارشناسان ایرانی در اجلاس جهانی کشتیهای کروز در یونان، رایزنیهایی انجام شود تا کشتیهای غول پیکر کروز به سمت آبهای ایران هدایت شوند و بنادر ایران را در فهرست مقاصد کروزها قرار گیرند که امیدواریم که این رایزنیها به حقیقت نزدیک شود و جنبه عملی به خود گیرند تا شاهد حضور کشتیهای کروز در سواحل دریای عمان باشیم. اما با این حال باید دانست که آیا ایران برای رسیدن به هدف نیازمند چیست؟ آیا ایران توان و ظرفیت لازم برای رونق این گردشگری را دارد؟
نیازمند بهترین کروزها هستیم
رفیعی شاد در این باره میگوید: با توجه به اینکه پهنههای آبی کشور از جمله سواحل خزر وضعیت مساعدی دارند، ایران قابلیت انتقال مسافر را به کشورهای شمالی مانند جمهوری آذربایجان دارد. از طرفی نوار خزر از استان گلستان تا استان گیلان میتوانند به عنوان مقاصد خاص گردشگری مطرح باشند.کشتی میرزا کوچکخان در سنوات گذشته چنین ایدهای را دنبال کرد ولی با توجه به شرایط آن زمان موفق عمل نکردند.
او به ورود کشورهای همسایه ایران در این صنعت اشاره میکند و میگوید: کشتیهای کروز به عنوان زیر ساختهای این نوع از صنعت گردشگری حداقل باید بتواند توان رقابتی با سایر کشتیهای کروز در کشورهای همسایه را داشته باشد. البته با توجه به فرصت بینظیری که در توسعه گردشگری داریم از طریق دریاها میتوانیم با کشورهایی که از نظر آبی با آنها مشترک هستیم، همکاری کنیم.
این استاد دانشگاه میافزاید: بسیاری از کشورهایی که امروز در این حوزه از گردشگری پیشرو هستند در حسرت داشتن چنین سواحلی هستند که مطمئنا اگر این سواحل را داشتند از آنها به بهترین نحو استفاده میکردند. بنادر تاریخی و سواحل مختلف که دارای زیستگاههای بکر حیوانی و گیاهی است که مناظر زیبایی را به وجود میآورد که از این حیث میتواند ایران در دنیا در گردشگری دریایی مطرح کند.
گردشگری داخلی یا خارجی؟
گردشگری دریایی شاید برای بسیاری دور از دسترس باشد چرا که هزینه آن برای بسیاری قابل پرداخت نیست. حال مهمترین سوال این است که رونق گردشگری دریایی بر روی کدام یک از طیف های گردشگری تمرکز خواهد کرد؟ گردشگر داخلی یا خارجی؟ رفیعی شاد در این باره معتقد است: این گردشگری میتواند هر دو طیف را جذب کند. در نظر بگیرید که ما از سواحل جنوبی برای کشورهای عمان و امارات میتوانیم سفرهای دریایی را ترتیب دهیم. سفرهای زنجیرهای به چند مقصد گردشگری که مسافران میتوانند از امکانات گردشگری کشورها دیگر نیز استفاده کنند و تعدادی از شبهای اقامتشان در کشتیهای کروز ایران به صبح رسانند. او در پاسخ به این سوال که اگر ما گردشگری خارجی هدف این گردشگری باشد، آیا صدور ویزا مانع رونق آن است یا خیر، میگوید: درست است که کشورهای همسایه برای سفر به ایران نیازمند ویزا هستند ولی هم اکنون نیز این ویزاها برای سفرهای هوایی صادر و اخذ میشود، در نتیجه در ماهیت امر تغییری نخواهیم داشت. اما اگر تفاهمنامهای در خصوص سفرهای دریایی داشته باشیم میتوانداین گردشگری را تسهیل کند.
جایگاه کشورهای منطقه در گردشگری دریایی
کشور ترکیه و امارات این روزها در گردشگری دریایی حرف اول را در منطقه میزنند. کشتیهای تفریحی که توانستهاند گردشگران خود را جذب کنند. رفیعی شاد در این باره میگوید: دولت ترکیه نیز در این زمینه خوب عمل کرده و دولت امارات نیز حرکت هایی در این زمینه انجام میدهد و به مقصدهای دوبی به عمان شاهد کشتیهای کروز هستیم. خیلی از این کروزها مالیکت آن کشور را ندارد و می تواند به صورت مقطعی یا استیجاری باشد. در سفرهای دریایی در تاریخ پیشرو هستیم ولی در سفرهای کروز در چند سال اخیر رونق بسیار پیدا کرده و امیدواریم در ایران نیز از این سفرها داشته باشیم.
نظر شما