سلامت نیوز:دولت یازدهم لایحه ای را تحت عنوان "لایحه حمایت از محیط بانان" تهیه کرده است. این لایحه در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار دارد و هم اکنون حدود 3 هزار نفر از محیط بانان کشور در انتظار تصویب لایحه حمایت از محیط بانان هستند تا بخشی از مشکلات آن ها برطرف شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از  پانا، بر اساس استاندارد جهانی هر یک هزار هکتار باید توسط یک محیط بان حفاظت شود این در حالی است که در ایران هر محیط بان از ۶۰۰۰ هکتار حفاظت می ‌کند.

محیط بانان، حفاظت 10 تا 11 درصد عرصه های طبیعی کشور را بر عهده دارند، وظیفه ای که دشوار است زیرا علاوه بر مواجهه با بسیاری از کمبودها اعم از منابع مالی و انسانی و محدودیت های قانونی، نگاه و رویکرد به آن در کشورمان هنوز از نوع سنتی و غیرعلمی است.

در حال حاضر بالغ بر ۲۸۰۰ محیط‌ بان در کشور ما فعالیت می ‌کنند که با دغدغه‌ های متعدد قضایی و معیشتی مواجه هستند. اگرچه طی چند سال گذشته از سوی مسئولان تلاش‌هایی برای بهبود شرایط این گروه صورت گرفته است ولی همچنان محیط‌بانان این مرز و بوم با خلاهایی مواجه هستند.

محیط بانان مازاد بر استاندارد، فعالیت می‌کنند

اسماعیل میرانزاده رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پیشوا در آستانه روز محیط بان درخصوص مهم ترین مشکلات محیط بانان به خبرنگار پانا گفت: بزرگترین مشکلی که هم اکنون سازمان محیط زیست و محیط بانان در سراسر کشور با آن مواجه هستند، کمبود نیروی انسانی با ردیف پستی محیط بانی است. نیروی انسانی اگر از شاخص سازمان محیط زیست باشد بد نیست اما وقتی در بخش محیط بانی نگاه کنیم، می بینیم که تعداد کافی نیست. در حال حاضر دو هزار و 800 نفر به عنوان محیط بان مسئول حفاظت از یازده درصد از خاک کشور هستند که در برابر پارک های ملی، مناطق حفاظت شده، پناهگاه های حیات وحش، آثار طبیعی ملی و مناطق شکار ممنوع عدد قابل توجهی است.

این پیشکسوت محیط بانی درباره استاندارد محیط بانان گفت: استاندارد جهانی که در این رابطه تعریف شده به ازای هر هزار هکتار یک محیط بان است اما بسیاری از اساتید و کارشناسان فن به این موضوع اعتقاد ندارند چرا که استاندارد تعریف شده بر اساس شرایطی از جمله توپوگرافی منطقه است که باید لحاظ شود. اما در حال حاضر نیروهای محیط بانی مازاد بر استاندارد مشغول به فعالیت هستند که عمده ترین دلیل آن عشق و علاقه به حفاظت از مناطق است.

مهم‌ترین دغدغه‌های محیط بانان

میرانزاده در ادامه موضوع تأمین معیشت محیط بانان را یکی از دغدغه های این افراد عنوان کرد و گفت: موضوع معیشت محیط بانان دغدغه مهمی است که علی رغم اینکه اقدامات خوبی در دولت یازدهم انجام شده اما هنوز مشکلات زیادی در این بخش وجود دارد و محیط بانان با آن دست و پنجه نرم می کنند.

وی با اشاره به سایر مشکلات محیط بانان نیز گفت: در حال حاضر تجهیزاتی که در اختیار محیط بانان قرار دارد، نسبت به دو دهه گذشته بهتر شده اما تزریق این تجهیزات با زمان پیشرفت ندارد و در مقایسه با امکانات سایر کشورها به روز نیست. البته همه این مسایل باعث نمی شود که محیط بانان از فعالیت خود دست بکشند، بلکه از جان مایه می گذارند و سختی مضاعف را تحمل می کنند.

میرانزاده در ادامه همچنین به خلأهای قانونی در حوزه محیط بانی اشاره کرد و گفت: امیدواریم خلأهای قانونی که در اجرای قوانین و مقررات محیط بانی وجود دارد با تصویب لایحه حمایت از محیط بانان برطرف شود. این لایحه هم اکنون مراحل تصویب خود را سپری می کند. خلأهای موجود مشکلات بسیاری برای محیط بانان به وجود آورده است. بحث حفاظت، خالی از تقابل و درگیری نیست اما وقتی تقابلی پیش می آید تمام چالش ها برای یک محیط بان ایجاد می شود.

قوانین محیط بانی کارساز نیست

وی با بیان اینکه قوانین محیط بانی کارساز نیست و نیاز به تکمیل دارد، گفت: محیط بانان نیاز به قوانین حمایتی دارند که خوشبختانه این اقدام در دولت یازدهم انجام شده و امیدواریم به سرانجام برسد. اگر مشکلات محیط بانان حل شود وضعیت آن ها در سال های آینده بهتر خواهد شد.

این محیط بان پیشکسوت همچنین بر ضرورت آگاهی و دانش نیروهای محیط بانی تأکید کرد و گفت: سازمان حفاظت محیط زیست در بحث اطلاع بخشی و آگاهی محیط بانان اقدامات خوبی انجام داده به طوری که در دانشکده محیط زیست 1500 نفر تحت آموزش قرار گرفتند و مابقی محیط بانان نیز تحت این آموزش ها قرار می گیرند. در کنار این موضوع رسانه ها نیز می توانند به ارتقای فرهنگ محیط زیست کمک کنند تا در نهایت شاهد تقابل افراد در این بخش نباشیم.

دست محیط بانان در حفاظت از محیط زیست بسته است

همچنین محمودرضا خسروی رئیس و فرمانده یگان منطقه حفاظت شده کویر، کمبود نیروی کارآمد و زبده، کمبود تجهیزات موتورسیکلت و خودروهای مخصوص بیابان و عدم همکاری برخی ارگان های نظامی با محیط زیست را مهم ترین مشکلات فعلی محیط بانان عنوان کرد.

وی تصریح کرد: قبل از هر چیزی نیرویی که استخدام می شود باید علاقمند به محیط زیست باشد نه اینکه با توصیه و دستور وزارتخانه ها اقدام به این کار کنند. نباید نیرویی که کارایی ندارد استخدام شود با این اقدام روز به روز پسرفت می کنیم و حیات وحش نابود می شود. 

خسروی در رابطه با خلأهای قانونی حوزه محیط بانی به خبرنگار پانا گفت: در محیط زیست خلأ قانونی به آن صورت وجود ندارد اما در بخش حمل سلاح های سازمانی دست محیط بانان باز نیست به طوری که در برخی مواقع محیط بان وارد جریانی می شود که در نهایت او محکوم می شود. این مسایل باعث می شود، محیط بانان به خاطر ترس نتوانند آنگونه که باید انجام وظیفه کنند.

وی در ادامه با اشاره به ضرورت تصویب لایحه حمایت از محیط بانان بیان کرد: این لایحه هنوز تصویب نهایی نشده و باید منتظر ماند تا تصویب و بازتاب آن مشخص شود. برخی مواقع متخلفان به سمت ماموران محیط زیست تیراندازی می کنند اما در مجامع قضایی نمی توانند از دفاع کنند و محکوم می شوند. امیدوارم با تصویب این لایحه دست محیط بانان در حفاظت از محیط زیست باز شود.

آخرین وضعیت لایحه حمایت از محیط بانان

علی تیموری مدیرکل حفاظت و شکار و صید سازمان محیط زیست نیز درباره آخرین وضعیت لایحه حمایت از محیط بانان به خبرنگار پانا گفت: پیش نویس لایحه حمایت از محیط بانان در سازمان حفاظت محیط زیست تنظیم شد و بعد از نهایی شدن در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و در صورت تصویب این لایحه از حق و حقوق این ضابطان قضایی دفاع می شود.

وی افزود: محیط بانان شرایط خاصی دارند و در سازمان محیط زیست سعی شده با تهیه لایحه ای به مواردی از جمله مسئولیت مدنی، حمایت های قضائی، حقوق و مزایا و سختی شرایط کار این افراد توجه ویژه شود. لایحه شامل موضوعاتی می شود که در قالب حمایت از محیط بانان مطرح است و عمده ترین موضوعی که در لایحه مذکور مطرح است بحث تشدید مجازات متهمان است.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست درباره خلع سلاح کردن محیط بانان گفت: نظر بدنه اجرایی سازمان این موضوع نیست، محیط بان مجوز مطلق تیراندازی ندارد اما در قانون استفاده از سلاح و مهمات، محیط بان نیز می تواند در برابر متخلفی که سلاح دارد از خود دفاع کند که با نهایی شدن این لایحه وضعیت محیط بانان بهبود یابد.

رفع کاستی‌ها در حوزه محیط بانان

معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز معتقد است: ایجاد فضای امن و پشتوانه قانونی و حمایتی برای حافظان عرصه طبیعت کشور منجر به ایستادگی بیشتر آن ها در برابر متخلفان و متجاوزان این عرصه خواهد شد.

ابتکار افزود: پیش از این نیز حمایت های قانونی از محیط بانان و سایر محافظان عرصه طبیعت کشور وجود داشته، اما ارائه این لایحه منجر به رفع خلاء ها و کاستی ها در این زمینه خواهد شد. به دلیل اهمیت موضوع، با جدیت پیگیر تدوین لایحه ای جامع در این حوزه و تصویب قانونی آن در مجلس هستیم.

معاون رئیس جمهور تصریح کرد: تبدیل وضعیت محیط‌بانان، اعطای درجات محیط‌بانی، آموزش محیط‌بانان، آزادی محیط‌بانان محکوم به قصاص در حبس از جمله اقدامات صورت گرفته برای رفع چالش های مادی و معنوی محیط بانان در دولت یازدهم است و البته در کنار تمامی این اقدامات، هنوز گام های مهم دیگری همچون کاهش ساعت کاری، افزایش تعداد نیروهای محیط بان در کشور، افزایش تجهیزات و امکانات مورد نیاز همچون هوشمندسازی پایش مناطق و ضرورت حمایت قضایی از محیط بانان باید برداشته شود.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به چالش های اعتباری دولت یازدهم، گفت: در صورت تامین اعتبارات، هوشمندسازی مناطق چهارگانه و پارک های ملی که کمک بسیار زیادی به محیط بانان در حفاظت از این عرصه خواهد داشت، در دستور کار قرار می گیرد.

سازمان محیط زیست پیگیر تعیین تکلیف لایحه محیط بانان

همچنین محمد مجابی معاون پارلمانی سازمان محیط زیست نیز پیش از این با اینکه سازمان حفاظت محیط زیست پیگیر تعیین تکلیف لایحه حمایت از محیط بانان است به خبرنگار پانا گفت: منتظر هستیم مراحل قانونی شدن لایحه در مجلس و پس از آن شورای نگهبان طی شود ضمن اینکه سازمان محیط زیست به طور مداوم لوایحی که در دستور کار مجلس قرار دارد را پیگیری می کند.

مجابی تصریح کرد: بخش بزرگی از مشکلات محیط بانان با قانونی شدن لایحه حمایت از محیط بانان برطرف می شود، توضیح داد: البته در دولت یازدهم اقداماتی برای بهبود وضعیت محیط بانان انجام شده است که می توان به تبدیل وضعیت ۵۰۰  نفر از  محیط بانان از قراردادی به پیمانی اشاره کرد اما با قانون شدن لایحه حمایت از محیط بانان وضعیت بهتر خواهد شد به طوری که یکی از مواد این لایحه مجازات ضاربان محیط بان و تسریع در روند رسیدگی به پرونده های تخلف در حوزه شکار و صید و همچنین ابطال جواز سلاح متخلفان است.

وی تأکید کرد: برخی مدعی هستند که محیط‌ بانان نسبت به ‌کارگیری سلاح دچار خلأهایی هستند. این ادعا درست نیست چرا که  محیط ‌بانان ضابط دادگستری و نیروی مسلح و یگان حفاظتی هستند.

این مقام مسئول همچنین خاطرنشان کرد: با اجرای برنامه ششم توسعه اقداماتی در راستای افزایش تعداد محیط بانان انجام می شود.

به هر حال محیط بانی از مشاغلی است که به ویژه با لحاظ اهمیت محیط زیست ملی و حفاظت از آن، توجه بیشتری را می طلبد و گمان می رود که با اصلاح قوانین به کمک قشر زحمتکش محیط بانان، محیط زیستی سالم خواهیم داشت.