سلامت نیوز:هر لحظه ممکن است خبری برای شما ارسال شود که کودک دیگری در کشور ربوده شده یا مورد آزار جنسی قرار گرفته است. شاید همینک در همسایگی شما خانوادهای با یکدیگر درگیر شده اند. عکس العمل شما نسبت به این موضوع چیست؟
به گزارش سلامت نیوز، ابتکار نوشت: آمارها نشان می‌دهد که بیشتر مردم با پلیس 110 تماس می‌گیرند. کودک آزاری، همسرآزاری، فرار از منزل، اقدام به خودکشی و بسیاری دیگر از دست مواردی است که افراد باید با شماره تماس 123، اورژانس اجتماعی کشور تماس حاصل کنند. در این بین عملکرد اورژانس اجتماعی کشور از طرف فعالان مدنی مورد انتقاد بوده است. هر چند گفته می‌شود خلاء قانون دست اورژانس اجتماعی را در ارائه خدمات بسته است.
۱۲۳ یا اورژانس اجتماعی!
فروپاشی یک خانواده ایرانی در هر ۳ دقیقه، افزایش آمار طلاق، افزایش اقدام به خودکشی ؛ این‌ها تنها بخشی از آسیب‌های اجتماعی غیر قابل انکار در ایران است که باید با به وجود آوردن نهادی قدرتمند، پیشگیری و با آن مقابله شود.
در برابر سیل عظیم آسیب‌های اجتماعی در کشور نهادهای فراوانی فعال هستند. با این حال اورژانس اجتماعی که حاصل تلاش سازمان بهزیستی است؛ با در دسترس قرار دادن خدمات فوری و تخصصی نقش مهم‌تری را نسبت به سایر ارگان‌ها دارد. با اینکه اهمیت بالای این نهاد بدیهی است اما آگاهی مردم نسبت به شماره ۱۲۳ و عملکرد اورژانس اجتماعی پایین است. همچنین مشکلاتی که گریبان اورژانس اجتماعی را گرفته باعث شده است به عملکرد این نهاد انتقاد های زیادی وارد شود.
در سال ۷۸ سازمان بهزیستی با هدف به حداقل رساندن زمان دسترسی مردم به منابع اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی، اورژانس اجتماعی را در ۸ استان افتتاح کرد که به مرور زمان در دیگر استان‌ها نیز راه‌اندازی شد. خط تلفن اورژانس اجتماعی در ابتدای کار به شکل ۳ رقمی امروز نبود و هر مرکزی که فعال می‌شد، مردم با شماره آن مرکز تماس می‌گرفتند.
تا اینکه در سال ۸۳ شماره تلفن سه رقمی ۱۲۳ که قبل از آن متعلق به فوریت‌های پزشکی بود به اورژانس اجتماعی اختصاص پیدا کرد. خدمات سیار اورژانس در آغاز کار به شکل فعلی نبود و بیشتر از طریق ماشین‌های اداری یا پیگیری و مداخله در محل انجام می‌شد. خودرو‌های موجودی که امروزه می‌بینید در سال ۸۷ با ۵۰ خودرو در محل نمایشگاه بین المللی تهران افتتاح شد.
در حال حاضر اورژانس اجتماعی با مسئولیت کنترل بحران‌های فردی و اجتماعی، ارائه خدمات تخصصی و ارتقا توانمندی افراد آسیب دیده و در برابر آسیب، با خط تلفن ۱۲۳ در تمام استان‌ها فعالیت می‌کند.
همکاری میان نیروهای امنیتی با اورژانس اجتماعی در محل حادثه وجود ندارد
علی‌‌‌‌رغم نقش بسیار موثر اورژانس اجتماعی در پدیده‌های مانند کودک‌آزاری و خشونت خانگی عملکرد این نهاد دارای ضعف‌های بسیاری مانند عدم همکاری قانونی و کمبود نیرو و امکانات است.
جمعیت امام علی به عنوان یک نهاد فعال مردمی که کار خود را از سال ۱۳۷۸ شروع کرده است، نمونه خوبی برای بررسی عملکرد این ارگان به شمار می‌آید. به همین منظور با زهرا رحیمی، مدیر عامل جمعیت امام علی (ع) گفت‌وگویی داشتیم.
زهرا رحیمی در ارتباط با عملکرد این اورژانس اجتماعی به «ابتکار»می‌گوید:«عملکرد این نهاد را می توان در 3 بخش تقسیم کرد که شامل «پیشگیری از حادثه»، «مداخله در بحران» و «خدمات پس از حادثه» است.
اورژانس با ارسال نیروهای مددکار و ارائه خدمات روانشناسی در وهله اول به دنبال پیشگیری از وقوع هر حادثه است. این نهاد در بطن حادثه با کنترل اولین شوک و مداخله برای جلوگیری بحران‌هایی مانند خودکشی و خشونت خانگی با اعزام واحدهای سیار واکنش فوری نشان می‌دهد و در مرحله آخر با ورود تیم‌های حمایتی برای عواقب بعد از حادثه و حضور در کنار قربانی یا فرد آسیب‌دیده تا لحظه‌ای که به شرایط ثابت و پایدار برسد، وارد عمل می‌شوند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «چون قانونی مدونی برای جزئیات فعالیت‌های خط تلفن ۱۲۳وجود ندارد با وجود تعریف عملکرد اورژانس اجتماعی، در مواردی که خطر در محل حادثه باشد با این نهاد همکاری لازم را انجام نمی‌دهند. به عنوان مثال زمانی که حادثه تروریستی مجلس رخ داد اورژانس اجتماعی در محل حاضر شد اما نیروهای امنیتی اجازه ورود به آن‌ها را ندادند یا در آتش سوزی و اتفاق‌های مشابه نیروهای آتشنشانی به دلایل امنیتی و حفاظتی اجازه کار زیادی به این نهاد نمی‌دهند و با اینکه سلامت روانی مردم در این حوادث بسیار اهمیت دارد اما رسیدگی این موضوع به تعویق می‌افتد.»
سهم 8.5 درصدی کودک آزاری از تماس های 123 در سال 95
طبق آماری که حبیب الله مسعودی فرید، معاون سازمان بهزیستی کشور مربوط به سال گذشته عنوان کرده بود، حدود ۷۰۰ هزار تماس تلفنی با مرکز ۱۲۳ انجام شده که گزارش کودک‌آزاری سهم ۸.۵ درصدی از این تماس‌ها را داشته است. مدیر عامل جمعیت امام علی(ع) نیز در همین زمینه می‌گوید: «به نظر من در مورد کودک آزاری همکاری خوبی میان اورژانس اجتماعی و کلانتری‌ها وجود دارد؛ به همین علت فوریت کافی را ما در این موارد می‌بینیم.» وی در ادامه گفت: «همکاری جمعیت با اورژانس اجتماعی در حوادث زیاد بوده و بیشترین آن طبق مشاهدات میدانی مربوط به «خشونت خانگی» است.»
سنگ اندزای موازی‌کاران جلوی فعالیت های 123
مدیر عامل جمعیت امام علی با تاکید به نیاز به قوانین جدید در زمینه آسیب های اجتماعی می‌افزاید: «با توجه به پیشرفت علم روانپزشکی و روانشناسی و معضلات جدیدی که در حال حاضر هر جامعه را تهدید می‌کند، باید قوانینی که در گذشته تصویب شده است را بهبود بخشید و به دنبال تصویب قوانینی بود که تمام آسیب ها را پوشش دهد.
تا شاهد کاستی های قانونی برای ورود به این معضلات نباشیم.»وی ادامه داد: «با اینکه مسئولین ۱۲۳ تلاش‌های زیادی در قبال آسیب های روز جامعه داشته‌اند اما سازمان‌دهی ضعیف نیروهای اورژانس، کمبود نیروی متخصص و همچنین موازی‌کاری‌های فراوان باعث سنگ‌اندازی در عملکرد این سازمان شده است و حتی نیروهای داوطلب را نیز دچار سردرگمی می‌کند.»
وی در ادامه وضعیت اورژانس اجتماعی را اینگونه تشریح می‌کند: «به طور مثال در شهر تهران که پایتخت کشور و دارای آمار بالای بحران‌های فردی و اجتماعی مختلف است، شاهد کمبود واحدهای سیار و مراکز بهبود و ساماندهی هستیم. شاید در یک ایستگاه خاص فردی دلسوزی بر سر کار باشد و عملکرد آن بخش به ایده‌آل برسد اما در کل این ارگان اجتماعی نیاز به توجه و سرمایه گذاری بیشتری دارد.»
در پایان زهرا رحیمی به اهمیت بالای خط تلفن ۱۲۳ و اورژانس اجتماعی اشاره کرد و افزود: «این نهاد بسیار کار حساس و مهمی را به عهده دارد اما تبلیغات کافی روی آن صورت نگرفته است. همین تبلیغات کم باعث شده مردم در زمان حادثه و بحران به جای تماس با ۱۲۳ به ۱۱۰ یا نهادهای دیگر زنگ بزنند که موجب کند شدن روند رسیدگی به مساله می‌شود و از طریقی کار آمارگیری تماس‌ها را نیز دشوار می‌کند.
با همه این اوصاف این ارگان اجتماعی با وجود مشارکت‌های داوطلبانه و مشتاقانه مردم که همیشه برای کمک به مسائل اجتماعی حاضرند، توانسته قدم‌های مثبتی در راستای کاهش آسیب های اجتماعی بردارد و ما باید با تربیت نیروهای دانشگاهی متخصص به این ارگان کمک کنیم.»
اورژانس اجتماعی کشور طی فعالیت های سالانه خود با ارائه خدمات فراوان سعی در کنترل معضلات اجتماعی داشته است. با این حال مواردی همچون به تعویق افتادن لایحه حمایت از کودکان و بسیاری دیگر که در قانون دیده نشده، دست نهادهای رسمی و مردمی را در ارائه خدمات بسته است.
در این بین برای مبارزه با معضلات اجتماعی اینچنینی مردم باید در ردیف اول اطلاع رسانی قرار داشته باشند تا کمتر شاهد آزارهای جسمی، جنسی، روحی و روانی باشیم.
نظر شما