سلامت نیوز-*رویا نوری:در روزهای تعطیل یا در هر فرصت دیگری برای درکنارهمبودن خانواده و دوستان شاهد استفاده از قلیان هستیم.
به گزارش سلامت نیوز، آرمان نوشت:انگار قلیان هم یکی از اعضای برخی خانوادههای ایرانی است. برای اغلب افراد، بهویژه نسل جوان، استعمال قلیان نوعی تفریح است. دربرخیمواقع هم شاهد سفارشهای آنلاین قلیان و توزیع قلیانهای جیبی، مسافرتی و... در جامعه هستیم. باتوجه به افزایش مصرفکنندگان قلیان باید نظارتها بر نحوه مصرف، نوع تنباکو و نحوه سرو آن در اماکنعمومی افزایش یابد، چون همین قلیان بهظاهر ساده و بیخطر میتواند منشأ انواع بیماریها و اعتیاد در بین مصرفکنندگان باشد. مصرف قلیان منجر به انسداد و تنگی عروق تغذیهکننده قلب و بهمرور زمان موجب سکته قلبی میشود و این باور که قلیان عوارضی ندارد، اشتباه است. درضمن، اینکه اسانسهای قلیان به روشهای صحیح تهیه میشود هم نادرست است. مصرف قلیان و سیگار مضر بوده و تفاوتی با هم ندارند و هر دو نارساییهای قلبی و ریوی را درپی دارد.
نبود نظارت بر تنباکوهای وارداتی
یکی از دلایل افزایش مصرف قلیان را میتوان نبود نظارت مناسب از سوی دستگاههای مربوطه و کمتوجهی به کیفیت تنباکوهای وارداتی دانست. تاکنون هرگونه اقدام نظارتی فقط در قالب برخوردهای قهری و بدون آگاهسازی عمومی و بهشکل مقطعی انجام شده است. درحالی که برای دخالت و ایجاد تغییر در مسائل اجتماعی باید با آمادگی مناسب وارد عمل شد، نه بهشکل بحرانزده و هیجانی. باید اذعان داشت که با رویکرد کنونی نمیتوان در حل مساله افزایش استعمال قلیان و چگونگی نظارت بر تنباکوهای حاوی مواد مخدر موفق بود. در برخی مواقع شاهد افزودن موادمخدر به تنباکو از سوی فروشندگان هستیم؛ در این شرایط با دقت در نظارتها و تغییر در رویکرد سازمانهای مربوطه میتوان اقدامات مناسب انجام داد. مسئولان حوزه اجتماعی کشور بدانند فقط در مواقع بحرانی نباید برای حل مساله بهشکل قهری وارد عمل شوند، بلکه تنها با افزایش نظارت و برنامهریزی در این زمینه میتوان آن را مدیریت کرد.
استعمال قلیان دیگر قبح ندارد
هماکنون در جامعه ما استعمال قلیان قبح ندارد. همگان بر اساس یک باور نادرست استعمال قلیان را کمخطر یا بیخطر میدانند، غافل از اینکه استعمال قلیان میتواند آغاز مصرف موادمخدر باشد. استفاده از قلیان در بین زنان و مردان به یک میزان افزایش یافته است. بر اساس آمار تا سال 86 مصرف قلیان در کشور روند کاهشی داشت، اما از سال 88 این روند رو به افزایش است. در مقایسه با یکدهه قبل شاهد رشد مصرف قلیان در دختران بیش از دوبرابر و در پسران نزدیک به دوبرابر هستیم، در حالی که سال82 میزان مصرف قلیان در دختران 7/8درصد بود که سال86 به حدود 20درصد رسید. در آینده نزدیک این افزایش تعداد مصرفکنندگان قلیان با موج قربانیان فراوان روبهرو میشود. مسئولان امر قبل از افزایش تعداد قربانیان باید به آگاهسازی جامعه بپردازند. میتوان با فرهنگسازی درباره چگونگی گذران اوقات فراغت و ایجاد تفریحات سالم افراد را نسبت به تبعات منفی استفاده از قلیان آگاه کرد. اغلب افراد مصرفکننده قلیان از این وسیله در اوقات فراغت و لحظههای شادشان استفاده میکنند، چون مفاهیم نشاط در جامعه ما دگرگون شده است. مسئولان امر میتوانند با سازماندهی شادی و نشاط در جامعه آن را احیا کنند. همچنین متولیان شادی و نشاط در جامعه نیز قبل از هر اقدام باید نیازهای افراد را برآورده کنند.
مصرف قلیان و موج مخرب آن
آمار دقیقی درباره میزان افراد معتادشده از طریق تنباکو حاوی موادمخدر وجود ندارد، اما این موج ناشناخته در آینده نزدیک تبعات منفی فراوان بهدنبال دارد. برای کاهش خطرات ناشی از استفاده قلیان باید اطلاعرسانی در جامعه افزایش یابد. از سوی دیگر باید از سوی مسئولان امر میزان نظارت بر پارکها، رستورانها، سفرهخانهها، رستورانهای میان راهی و... افزایش یابد. هر فرد که به استعمال قلیان و این نوع سبک زندگی عادت داشته باشد، طبیعتا ریسکپذیر بوده و به مصرف موادمخدر برای پاسخ به بیقراریهایش تمایل دارد. تاکنون درباره میزان موادمخدر در برخی تنباکوها بررسی ویژه انجام نشده است، اما در برخی از تنباکوها موادمخدر مشاهده میشود.
تریاک، پرمصرفترین مخدر در کشور
در کشور ما در میان مخدرها، تریاک بهدلیل سابقه تاریخی، دردسترسبودن و پشتیابی مسائل فرهنگی بیشترین تعداد مصرفکننده را به خود اختصاص داده است. دومین موادمخدر پرمصرف در کشور شیشه است. همچنین در سالهای اخیر شاهد افزایش مصرف حشیش و گل در جامعه هستیم. هر چند هماکنون استعمال شیشه در بین معتادان ایرانی بهدلیل افزایش قیمت و آگاهسازی افکار عمومی کاهش یافته است. از سوی دیگر شاهد افزایش مصرفکنندگان هروئین در کشور هستیم. هماکنون بعد از مدتها شاهد استعمال هروئین از سوی گروهی از افراد هستیم. این امر را میتواند جدیدترین تغییر در زمینه مصرف مواد مخدر در کشور دانست.
پیامدهای زنانهشدن اعتیاد
زنانهشدن آسیبهای اجتماعی بحرانی جدی و زنگ خطری برای اجتماع است و خود سبب افزایش دیگر آسیبها از جمله طلاق و اعتیاد میشود. در کشور ما 10درصد معتادان را زنان تشکیل میدهند. بیشترین مواد مخدر مورد استعمال در زنان جوان شیشه و در زنان میانسال تریاک است. همچنین در کشور طیف سنی زنان معتاد 16 تا 34 سال است. در شرایط کنونی رشد اعتیاد در جامعه زنان فزاینده است. بر اساس مطالعات انجامشده مرگومیر ناشی از اعتیاد در بین زنان در مقایسه با مردان افزایش یافته است، چون زنان در مقایسه با مردان در مواجهه با اعتیاد میزان آسیبپذیری و تخریبشان بیشتر است. بر اساس بررسیهای انجامشده زنان روند اعتیاد را بهسرعت گذرانده و بعد از گذشته دو سال از اعتیادشان بهدلیل وابستگی کامل به مواد مخدر فوت میکنند. این مساله نشاندهنده آسیبپذیری زنان در مواجهه با موادمخدر است. برخی از مسئولان بر این باورند که برای حل معضل اعتیاد در جامعه باید برای مردان و زنان به یک شکل برنامهریزی کرد. این در حالی است که وضعیت جسمی و آسیبهای ناشی از مصرف موادمخدر در زنان و مردان متفاوت است. مسئولان امر هم با توجه به همین تفاوت باید به برنامهریزی مناسب و علمی برای این دو گروه از بیماران مبتلا به اعتیاد بپردازند. در این میان تاکنون در کشور بهدلیل وجود دیدگاههای مردسالارانه چنین اقدامی انجام نشده است. بیشک با برنامهریزی در زمینه چگونگی درمان علمی نرخ آسیبپذیری زنان نیز کاهش مییابد.
* کارشناس اعتیاد
نظر شما